İstanbul'un Kira Raporu: Bir Yılda Kiralar Yüzde 66 Arttı

İstanbul Planlama Ajansı’nın raporuna göre, kiralar geçen seneye göre yüzde 66 arttı. Katılımcıların yüzde 95’ine göre kentte kiraların yüksek olmasının nedeni ülkenin ekonomik durumu.İstanbul’da konut kira fiyatları, stok, beklenen İstanbul depremi ile ilgili olarak konut güvenliği ve kentsel dönüşüm sorunu giderek artıyor.İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul Planlama Ajansı’nın “Konut Sorunu Araştırması: İstanbul'da Mevcut Durum ve Öneriler raporu” yayımlandı. Rapor kentte yaşanan kiralık konut krizinin çarpıcı boyutlarını rakamlarla ortaya koydu.Araştırma kapsamında görüşülen kiracıların neredeyse yarısı, pandemi dönemiyle birlikte kiralarını ödeyemediğini ya da ödemeyi aksattığını belirtti. İstanbulluların yaklaşık yüzde 30’unun kiralık evde oturduğu göz önünde bulundurulduğunda, kentteki kira krizinin boyutu ortaya çıkıyor. Barınma ihtiyacı herkes için temel ihtiyaçlardan biri olsa da kentte yaşanan konut krizi, geçmişten bu yana uygulanan yanlış konut politikalarının sonuçlarından biri. Pandemi dönemiyle birlikte derinleşen yoksullukla birlikte, kirada oturanlar kiralarını artık ya hiç ödeyemiyor ya da geciktiriyor.2021’de yeni kiraya çıkanlar için kiralar geçen seneye göre yüzde 66 oranında daha pahalı.Kadıköy’de 3 bin TL’ye kirada kalan katılımcı, yaşanan kira artışını şöyle anlatıyor: “Bizim mahallede en düşük kira şu anda 5 bin 750 TL. Kasım 2020’de 3 bin TL’ye tutulan yer, Eylül 2021’de 5 bin 750 TL oldu.”Raporda ayrıca, 2020 yılı sonu itibariyle İstanbul'da yaklaşık 6 milyon 400 bin kayıtlı mesken bulunduğu ve bunların yaklaşık 4 milyon 400 bininde ikamet edildiği belirtildi. Buna göre mevcut kayıtlı ikameti olmayan mesken sayısı 1 milyon 800 bin.2008 sonrası inşa edilmiş olan yapılar incelendiğinde ise toplamda 153 bin 240 adet yapı boş konut. 2008 sonrası inşa edilen boş konutların yarattığı kentsel dokunun kentin kuzeyindeki orman alanlarına doğru ilerlediği ve kırsal alanları tehdit ettiği ifade edildi.Akademisyen Murat Germen, en büyük sorunlardan birisi olarak müteahhit ve inşaat firmaları tarafından büyük kâr elde etmeye yönelik yapılan 'lüks' konut projeleri. 'Gecekondu mahallelerine alternatif olarak önerilen TOKİ gibi kurumların inşa ettiği yüksek katlı konutlar, mahallelerin özgün dokularını zedelemekte' diyen Germen, şöyle devam etti:“İstanbul’da konut ile ilgili en önemli sorunlardan biri de özel girişimli konut inşaatlarıdır. Müteahhitler ve inşaat firmaları tarafından büyük kar elde etmeye yönelik yapılan ‘lüks’ konut projeleri çevre konutların piyasasını da etkilemekte ve yapıldıkları alanlarda konut fiyatlarının hızlı artışına sebep olmakta. Üretilen lüks konutlar zaman içerisinde yalnızca İstanbul’un belli bir gelir seviyesine uygun vatandaşlarına hitap eden, zaman zaman uzun süre boş kalan konut alanları olarak öne çıkmakta. Ek olarak, gecekondu mahallelerine alternatif olarak önerilen TOKİ gibi kurumların inşa ettiği yüksek katlı konutlar, mahallelerin özgün dokularını zedelemekte. Bu durum sokakların kullanıldığı yaşayan mekânlardan uzaklaşılarak birbirinin aynısı tek tip konutlarda yaşamların yeniden tasarlanmasına sebep olmakta. Bu nedenle, lüks konut projeleri ve gecekondu mahalleleri gibi mahalleler için önerilen yüksek yapılaşma içeren proje inşaatları için kısıtlama getirilmesi, uygun fiyatlı ve zemindeki kamusal alanla görsel ve işitsel ilişki kurulabilecek daha alçak katlı konutların üretilmesi için teşviklerin başlatılması önerilmekte.”