Lidyalılardan Günümüze: 11 Maddede Varlığı Dert Yokluğu Yara Olan Paranın Tarihi
Değişim, ödeme ve saklama aracı gibi çeşitli işlevlerinin olduğu para, tarihin her döneminde yankı uyandırmıştır. Gelin yastığın altında da saklanılabilen metaverse'de de kullanılabilen paranın tarihine bakalım!
1. Paranın değiş-tokuş şeklinde gerçekleştiği dönem
Günümüzde bir ürün almak için kullanılan ilk yöntemlerden en belirgininin takas ya da değiş-tokuş dediğimiz yolla gerçekleştiğini biliyoruz. Özünde bir değişim aracı olarak kullanılan paranın en ilkel ve en bilindik yolundan biri olan takas işleminin, ilerleyen zamanlarda kendine has zorlukları ve çeşitli nedenlerle yerini değerli metallere bırakmaya doğru evirildiği görülüyor.
2. Para kıymetli metal şeklinde de kullanılmıştır.
İç ve dış ticaretler yapılırken madenlerden çıkarılan altın gümüş gibi kıymetli metallerin kullanılmaya başlandığı bu dönem Lidyalılardan önceye dayanmaktadır. Lidyalılar dönemine gelindiğinde ise parayla yapılan alışverişler günümüzdeki formuna doğru bir yönde ilerleme göstermiştir.
3. Lidyalılarla birlikte paranın kullanımı geçmiştekine kıyasla daha farklı bir form almıştır.
Lidyalıların M.Ö. 500-600'lü dönemlerine gelinene kadar metallerin, ağırlıklarına göre bir değere sahip olarak bir değişim aracı rolünü oynadığını görüyoruz. M.Ö. 500-600'lü yıllarda yaşamış olan Lidya kralları bu madeni paralara bir ağırlık belirlemiş, sementasyon yöntemiyle altın ve gümüş gibi madenlerin ayrı olarak basılmasını sağlayan bir yöntem uygulamaya koymuşlardır.
4. Paranın gücü dünyaya yayılmaya başlıyordu.
Değerli metallerin madeni paraları kullanıldığı Lidya'dan, dünyanın birçok bölgesine yayılan sikke olarak da adlandırılan madeni paralarla birlikte diğer birçok devlet, topraklarında bulunan metallerden sikkeler basmaya başlamıştı. Bununla birlikte para bir güç simgesi haline gelmeye başlamıştı.
5. Sikkeler ticareti zorlaştırıcı birtakım özelliklere sahipti.
İlerleyen zaman içerisinde ulusların ticarette dış ülkelere açılmasıyla, ulaşım ağları ve ticaretin yapıldığı alanlar genişledi, karmaşıklaştı ve alım satımlar büyük meblağlarla yapılmaya başlandı. Madeni paraların yüksek miktarlarda yapılan bu alışverişi beraberinde, yapımı ve taşınma aşamasındaki zorluklarını da beraberinde getirmeye başlıyordu.
İşte böyle bir zaman, kağıt paraların kullanılmaya başlayacağı döneme hazırlık yapmış oluyordu.
6. Kağıt paralar tarih sahnesine giriş yapıyor...
Kağıt paraların ilk kullanılmaya başlandığı dönemin M.S. dokuzuncu yüzyılda Çin'le başladığını görüyoruz. Matbaanın icadının ardından kağıt paranın kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Batıya kağıt paraların olduğu bilgisi, coğrafi keşiflerle birlikte girmiş olup bu paraların Batı'da basılması ve kullanılmasının 17. yüzyılın son yarısında başlandığı görülmektedir.
7. Kağıt paralar ticarette madeni paraların yerini alır olmuştu.
Madeni paralara göre daha ucuz ve taşınması kolay olan bir ödeme aracı olan kağıt paralar, ticareti oldukça kolaylaştıran bir yol olduğu fark edilmeye başlanmıştı. Bu durumun ardından kağıt paraların ya da namı diğer banknotların kullanımı, madeni paraların yerini almaya başlar olmuştu.
8. Bankacılık paranın kullanımında her geçen gün daha önemli bir rol üstlenir hale gelmişti.
Gelişimi ticaretin büyük alanlara yayılmasıyla paralel gerçekleşen bankacılık faaliyetinin, on yedinci yüzyıllara gelindiğinde modern bir form kazandığı görülmektedir. İlerleyen süreçte dönemin koşullarına göre şekillenen bankalar hem sosyal hem de formel alanda kendine yer edinmiştir.
9. Kredi kartları parayı harcamanın başka bir yolunun oluşmasını sağlamıştır.
Paranın dolaşımını sağlamak için çıkan yöntemlerden birisi de hayatlarımıza giren kredi kartları olmuştur. 1900'lü yıllarda Amerika Birleşik Devletlerinde ortaya çıkmış ve kullanılmaya başlamış olan kredi kartları 1950'lere gelindiğinde günümüzdeki formuna benzer bir şekil almıştır.
Günümüzde ise kredi kartları, fiziki olarak kullanılmasına dahi gerek kalınmadan sanal platformlardan bir ödeme aracı olarak kullanılmaktadır.
10. 2009'larda fiziki alanı neredeyse ortadan kaldıran kripto paralar ortaya çıkmaya başlamıştı.
İlk ortaya çıkışı 2009'lu yıllar olan kripto paralar aynı zamanda sanal para olarak da bilinmektedir. Nakit paranın sanal hali olarak adlandırabileceğimiz kripto paraların ayırt edici özelliği, kullanımı için herhangi bir aracıya veya merkezi otoriteye ihtiyaç duyulmamasıdır.
Zaman geçtikçe binlerce para biriminin oluştuğunu gördüğümüz bu sanal paralar, günümüzde birçok insanın hayatını çevrelemiş olan araçlar haline gelmiştir.
11. Sanal paraların kullanılabileceği yeni bir alanın doğuşu: Metaverse
Paranın sanalı olur da evreni olmaz mı! Sanal paraların kullanıldığı bir evren olan metaverse, paranın günümüzde kullanıldığı alanlardan birisidir. Kripto paranızla arazi satın alabileceğiniz, binalar inşa edebileceğiniz ve hatta kripto para kazanmanın yollarını bulabileceğiniz Metaverse ileriki günlerde de sık sık duyacağımız bir sözcük olacak gibi görünüyor.
Yorum Yazın