2016 Türkiye'sinden Hafızalarımızda Derin İz Bırakan 26 Fotoğraf

20 Ağustos akşamı Antep'in Şahinbey İlçesine bağlı Beybahçe Mahallesi'nde halaylar çekilip türküler söylenirken kulakları sağır eden bir ses duyuldu. Ardından davul zurna sesleri ve halaylar yerini ambulans sirenlerine, acı haykırışlara bıraktı. IŞİD'in düğün yerine düzenlediği hain saldırı çoğunluğu çocuk olmak üzere tam 57 can aldı...

Gördüklerini ömrü boyunca unutamayacak bir tanığın sözleri ise hafızalarımızda bir yerlere takıldı: 'Bizim sokakta Kürtler, Aleviler, Zazalar, Türkmenler, Araplar, Türkler var. Herkes kendi dilinde konuşur sokakta. Anlamam ama bana kuş cıvıltısı gibi gelir. İşte bu adamlar gelip o cıvıltıları vurdular.'

Türkiye 5 Mayıs günü siyasi hayatımızda eşine çok az rastlanır bir gelişmeye, bir başbakanın istifasına tanık oldu.

1 Kasım seçimlerinde partisini yüzde elliye yakın oyla iktidara taşıyan Davutoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'la yaptığı görüşmenin ardından kameraların karşısına geçti ve bir veda konuşması yaparak başbakanlıktan istifa etti. 

Davutoğlu'nun istifasıyla birlikte başbakanlıkta Binali Yıldırım dönemi başlamış oldu.

Mahkeme önünde hıçkırarak ağlayan bu genç kadın, Türkiye'de şiddetin mağduru milyonlarca kadından sadece biri... Hayatında hiç tanımadığı birinin saldırısına uğramasının tek bir sebebi var: O gün şort giymiş olması!

Ayşegül Terzi, Kurban Bayramı'nın 1. günü hemşire olarak çalıştığı hastaneden eve dönerken bindiği otobüste, 'Sen şeytansın, ölmen lazım' diyerek ona tekme atan bir şehir eşkiyasının saldırısına uğradı.  Psikolojik olarak bir yıkım yaşadı, hayatı alt üst oldu.

Sonrasında yaşananlar ise ülkemizdeki garabet sistemin bildik manzaralarından biriydi: Saldırgan Abdullah Çakıroğlu çıkarıldığı mahkemece önce serbest bırakıldı, savcının karara itirazı üzerine yeniden tutuklandı ve yine serbest bırakıldı...

Gördüklerimiz, duyduklarımız karşısında insan olmaktan dahi utandığımız anlar vardır. Müge Anlı'nın programında gelen kanımızı donduran itiraf karşısında hissettiklerimiz de salt bir öfke değildi. Daha derinlerde bir utanç vardı, insanlık adına...

Manisa'da evinin önünde oynarken bir anda kaybolan 3.5 yaşındaki minik Irmak'ın akıbeti Müge Anlı'nın programında gelen itirafla ortaya çıktı. Daha önce de öz yeğenine tacizden 1.5 yıl hapis yatan Hikmet Aktürk isimli cani, Irmak'a önce tecavüz etmiş, ardından da öldürerek gömmüştü.

Bu kare, ülkemizdeki hukuk, çocuk istismarı ve şiddet tablosunun içerisine yerleştirildiğinde daha bir anlam kazanmıyor mu?

Harabe haline gelmiş binalar, toplanan kalabalık ve en önde yüzünde adeta donmuş bir ifadeyle bakan masum bir çocuk.

Burası Cizre... 

Fotoğrafçının ölümsüzleştirdiği o anda küçük bir kız çocuğu gözlerinde korku ve endişeyle kırılmış bir kapı camının ardına bakıyor.

31 Ekim sabahı Türkiye güne Cumhuriyet gazetesinin 16 yazar ve yöneticisine yönelik gözaltı kararıyla uyanırken, operasyonlar da Türkiye'de ve dünyada geniş yankı uyandırdı. Türkiye'de basın özgürlüğü tartışmaları ise yeniden alevlendi.

Gazeteciler, yazarlar, sanatçılar ve Cumhuriyet okurları gazetenin önüne desteklerini sunmak için geldi.

'Teslim Olmayız' manşetiyle çıkan Cumhuriyet gazetesi ve ona sıkıca sarılan bir okur adeta birbiriyle bütünlük oluşturuyor...

13 Mayıs günü bir devir teslim törenine, asırlık bir geleneğin devamına ve duygu dolu anlara şahit olduk.

Geleneksel Türk güldürü tiyatrosunun 'nişanesi' olarak kabul edilen kavuk Ferhan Şensoy tarafından beşinci sahibine, Rasim Öztekin'e devredildi.

Kel Hasan Efendi'den İsmail Dümbüllü'ye geçen kavuk ondan Münir Özkul'a ve en son 1989'da Ferhan Şensoy'a teslim edilmişti. Ses Tiyatrosu'nda bir asrı aşkın süre boyunca binlerce oyuna-oyuncuya, sayısız kez açıp kapanan perdelere, nice seyircilere ve alkışlara tanık olan kavuk, artık yenilerini yeni sahibiyle karşılayacak.

Aralarında Eş Genel Başkanlar Selahattin Demirtaş, Figen Yüksekdağ'ın da bulunduğu 10 HDP'li milletvekilinin tutuklanmasının ardından TBMM'den objektiflere yansıyan çarpıcı bir kare.

Karanlığın içinden dünyamıza parıldayan ay, 14 Kasım gecesi olağandan çok daha parlak ve haşmetliydi.

Süperay olarak isimlendirilen bu hadise dünya ile ayın birbirine en yakın olduğu zamanın dolunaya rastlamasıyla oluşan doğa mucizesinin adı. Gezegenimiz böylesi bir yakınlaşmayı en son bundan yaklaşık 70 yıl önce görmüştü. Bu kadar nadir gerçekleşen bir güzelliği ölümsüz kılmak isteyenler gözlerini gece boyu dolunaydan, ellerini ise deklanşörden alamadı.

Bu fotoğraf Diyarbakır'dan... Polislerin başında nöbet tuttuğu ufacık tabutta 4 yaşındaki İrem, yanında da babası yatıyor.

Diyarbakır'ın Çınar İlçesi'nde İlçe Emniyet Amirliği ve lojmanlarına 14 Ocak günü düzenlenen bombalı saldırıda polis memuru Mehmet Şenol Çiftçi, 4 yaşındaki kızı İrem'le birlikte toplam 6 kişi can verdi. Üstelik İrem'le birlikte bu saldırıda can verenlerin 3'ü çocuktu...

Terör eyleminde kızı ve eşiyle birlikte yaralanan İpek Çiftçi yoğun bakımda yaşam mücadelesi verdiği sırada, şehit polisin kardeşi, yakınları, mesai arkadaşları onları son yolculuklarına uğurlamak için toplandıklarında gözlerde yaş ve dillerde acı bir feryat vardı: İrem!

9 Ağustos günü çekilen ve iki liderin el sıkıştığı bu fotoğraf ilk başta görünenden çok daha fazla anlam içeriyor.

24 Kasım 2015 tarihinde Suriye sınırından gelen görüntüler herkesi bir anda şoke etti. Türkiye'nin hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle bir Rus uçağını düşürmesiyle kuzey komşumuzla aramızda büyük bir kriz patlak verdi. Karşılıklı suçlamalar, kaldırılan vizeler, askıya alınan anlaşmalar birbirini izledi. Aramızda bir yıla yakın soğuk rüzgarlar esti. Ta ki 9 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rusya'da Devlet Başkanı Putin'le yaptığı bu görüşmeye kadar...

Bu bebek arabası 2.5 yaşındaki Asya'ya ait... Terör, onu 19 Mart günü ailesiyle gezmeye geldiği İstiklal Caddesi'nde yakaladı. 4 kişinin hayatını kaybettiği ve onlarca kişinin yaralandığı saldırıda uzun süre yaşam mücadelesi verdi. Güçlüydü Asya. Bir gözünü kaybetse de yeniden aramıza döndü.

Ancak bu saldırılarla canımız hala yanmaya devam ederken, bu fotoğrafa dönüp belki de bir kez daha bakmamız gerekiyor; karşımızda nasıl kör bir karanlığın olduğunu görebilmek ve anlatabilmek için...

Cesaret, bu anı tanımlamak için en net ifade olmalı. Bir tarafta eşini korumak için silahın önüne atılan Dilek Dündar'ın cesareti, diğer tarafta adliye önünde gazeteci vurmaya kalkan ve gücünü nereden aldığını bilmediğimiz saldırganın 'cesareti'...

Gazetecilere yönelik saldırı ve ve suikastleri fazlasıyla yaşamış olan Türkiye'de 6 Mayıs günü bunlara bir yenisi daha eklenmiş oldu. 

Cumhuriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar, MİT TIR'ları haberi nedeniyle yargılandığı davada duruşmaya ara verildiği sırada, adliyenin önüne çıktığında bir anda silahlı saldırıya uğradı. Eşi Dilek Dündar'ın saldırganın üzerine atılarak engel olması ise herkeste hayranlık uyandırdı.

Her ne kadar İstanbul Balat sahilinde çekilmiş olsa da bir savaşın fotoğrafı bu. Üstelik de çok cepheli. Savaşın evlerini, şehirlerini yıkan ve sadece canlarını kurtarmak için kaçtıkları bir cephesi Suriye'de hala sürerken, onlar burada bir başka cephede mücadele ediyor; Açlığa, aşağılanmaya ve hayata tutunmaya karşı.

İstanbul Balat'ta sabahın erken saatlerinde çekilen bu fotoğrafta, Suriyeli bir kız çocuğunun mendil sattığı yol kenarında yorgun düşüp uyuduğu görülüyor. Aslında hemen her gün karşılaştığımız manzaralardan biri. Yani oldukça 'sıradan', ama bir o kadar da çarpıcı. 

Adının Suad Elcasi olduğu öğrenilen bu 5 yaşındaki Suriyeli kız, vicdan sahibi herkese bir anlığına da olsa dönüp kendi hayatını sorgulattı...

Bu anı bir kelimeyle özetleyecek olsak ne demeli? İnanç, irade, azim ya da zafer? Muhtemelen tek bir kelimelik tarifi yok, hepsi... 37 yaşındaki yürüme engelli halterci Nazmiye Muratlı, Brezilya'nın başkenti Rio'da Eylül ayında oynanan ve bedensel engelli sporcuların yarıştığı Paralimpik oyunlarında 104 kilo kaldırarak dünya rekoru kırdı. 

Hem altın madalyasıyla göğsümüzü kabarttı, hem de insanoğlunun istedikten sonra neleri başarabileceğine daiı bir örnek daha sundu.

Mardin'in Savur ilçesinde okuma yazma bilmeyen çiftçi bir anne babanın 7. çocuğu olarak doğup, Nobel Kimya Ödülü'ne uzanan oldukça uzun ve meşakkatli bir hikaye Aziz Sancar'ınki...

Bilim alanında Nobel alan ilk Türk ünvanına sahip olan Aziz Sancar her ne kadar uzun yıllar ABD'de görev yapmış olsa da, 'Bu ödül Cumhuriyet sayesinde, Atatürk sayesinde alındı' diyerek ülkesini, köklerini unutmadığını gösterdi.

Ve bilhassa bu ülkenin gençlerinin görmesi, yeni bilim insanlarının yetişmesine umut kaynağı olması için, ödülünü 19 Mayıs günü düzenlenen törenle sergilemek üzere Anıtkabir'e takdim etti.

2016 yılı boyunca Kilis denildiğinde aklımıza roketler, yıkılan binalar, yaralı insanlar, ölen masumlar ve ve korku içinde bir şehir halkı geldi. Suriye'de IŞİD kontrolündeki bölgeden atılan roketler Kilislilerin hayatını alt üst etti.

19 Mart günü de Kilis'e isabet eden roket nedeniyle 3'ü çocuk 4 Suriyeli hayatını kaybetti. Mucize eseri kurtulduğu bu saldırıda kardeşini kaybeden yaralı Suriyeli çocuk bindirildiği ambulanstan inmeye çalışıyor ne yapacağını bilemez halde. Anı tarif etmek için söze çok da gerek yok; acı, öfke, korku ve çaresizlik gözlerinden okunuyor...

Türkiye, 27 Mayıs 1960'tan itibaren bir çok darbeye ve sayısız darbe girişimine sahne oldu.

Ancak 15 Temmuz gecesi, bu yarım yüzyılı aşkın süreçte karşılaşmadığımız pek çok hadise gördük, bir daha görmemeyi ümit ederek.

O hadiselerden biri karşımızda nasıl bir gözü dönmüş bir zihniyetin olduğunu da gösteriyordu aynı zamanda bize. İktidarı el koymak için darbe yapmaya kalkanlar milletin temsil yeri Meclis'i dahi bombalamaktan imtina etmedi. Milletvekillerinin canlarını korumak için sığınaklara indiği geceden, Meclis büyük hasar alarak çıktı.

Lübnan ve Bosna gibi savaşı yaşamış ülkelerde nasıl ki kurşunların, bombaların hedefi olmuş binalar restore edilmeden, gelecek kuşaklara ibret olsun diye muhafaza edildiyse, Meclis binası da yıkılan haliyle bırakılıp müze haline getirilecek.

2016 yılını tek bir kelimeyle özetlememiz istense muhtemeldir ki çoğumuz 'terör' derdik. 

Üzerimize bir karabasan gibi çöken bu filmi geriye doğru sarınca önce sesler duyuluyor; Bombalar, ambulans sirenleri, çatışmalar, feryatlar... Ve sonra hikayeler beliriyor; Kaybedilen eşler, çocuklar, sevgililer ve onlarla birlikte yarım kalan hayatlar, hayaller, umutlar. Hepsinin ardında da derin bir acı...

Bu karede de tüm bunlardan bir parça var şüphesiz.

IŞİD'in Atatürk Havalimanı'nda 28 Haziran gecesi düzenlediği saldırıda 45 kişiyi hayatını kaybetti. Dostları, yakınları, mesai arkadaşları terör saldırısında yitirilen canları gözyaşlarıyla uğurladı.

15 Temmuz darbe girişimi Türkiye siyasi tarihinin çok kritik bir safhası olarak tarih sahnesindeki yerini aldı. 'Türkiye'nin en uzun gecesi'nin en önemli dönemeçlerinden biri de şüphesiz Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın CNN Türk yayınına bağlanıp yaptığı konuşma oldu. 

CNN Türk Ankara temsilcisi Hande Fırat ile Facetime üzerinden konuşan Erdoğan, halkı darbe girişimine karşı sokağa buradan davet etti.

Yaşamla ölüm arasındaki çizginin çok ince olduğu anlar vardır hayatta. Kimi zaman bu halat kadar ince...

Aydın'ın Didim ilçesi açıklarında 43 mültecinin içinde olduğu balıkçı teknesinin batmasının ardından Sahil Güvenlik'in zamanında yetişip müdahale ettiği anda çekildi bu kare.

Yanında küçük bir çocuk da bulunan mülteci kadın, bir eliyle can simidine tutunmaya çalışırken gözlerinin içinde umut ışığı beliriyor atılan halatla birlikte.

Rize'deki eski adıyla Cumhuriyet, yeni adıyla 15 Temmuz Demokrasi ve Cumhuriyet Meydanı'nda bulunan Atatürk heykeli, iş makinelerinin gürültüsüne karışan tartışmalarla kaldırılıp valilik önüne yerleştirildi.

Sadece bu yıl değil, yıllarca unutulmayacak bir olayın hemen öncesinde katil ve maktul aynı karede...

Dikişlerle kaplı çantasıyla başı öne eğik oturan bu çocuğun fotoğrafı içimizde bir yerlere dokundu.

Kim bilir- ve dileriz- o da çantasına atılan dikişler gibi ilmik ilmik örüyordur hayallerini geleceğe doğru...

15 Temmuz darbe girişiminin ardından düzenlenen Yenikapı Mitingi'nde iktidar ve muhalefet bir masanın etrafında bir araya geldi. Türkiye siyasetinde çok az gördüğümüz anlardan birine bu karede tanıklık etmiş olduk.

Hüzün ortak payda olsa da çoğumuz için çeşitli anlamlar barındırır 10 Kasımlar; Eşitlik, hürriyet, cumhuriyet...

10 Kasım günü sosyal medyada paylaşılan bu fotoğraf günün en anlamlı karelerinden biri olarak hızla yayıldı.

Ayakta durmakta dahi güçlük çeken bu amca ve teyzemizin için o an ne anlamlar içeriyordu bilmiyoruz. Ancak saat 9'u 5 geçe çalan sirenle birlikte onları televizyonun karşısında dahi ayağa kaldıran şey saygı ve hürmet.