‘Yeterli Kriter’ Vurgusu Yaptı ve Mülâkata Bile Çağırmadı: AİHM'den Türkiye’nin Yargıç Adaylarına İkinci Ret

Türkiye, AİHM'e aylardır yargıç atayamıyor ve Avrupa arasında önemli bir kriz Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargıçlığında yaşanıyor. Türkiye’nin, 30 Nisan 2017’de görev süresi dolan AİHM yargıcı Işıl Karakaş’ın yerine aday göstermek için belirlediği 3 kişilik liste, seçimi yapacak olan Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nden  ikinci kez döndü. 

Türkiye, Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ergin Ergül, 8 Temmuz’da Yargıtay Üyeliği’ne seçilen ve adaylık sürecinde Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı olan Basri Bağcı ile Hollanda’da yaşayan avukat Fatma Arslan’ı aday gösterdi. Konsey’in gerekli kriterleri taşımadıkları gerekçesiyle mülakata bile çağırmadan ikinci listeyi de geçen Haziran ayında geri çevirdiği ortaya çıktı.

Cumhuriyet’ten Ayşe Sayın’ın kulislerden aktardığı bilgiye göre ret kararında, Adalet Bakanlığı’nın iktidara yakınlığıyla bilinen isimleri aday göstermesi ve  başörtüsünü 'siyasal simge” olarak nitelendiren ve kamusal alanda kullanılmasına karşıt kararlarıyla bilinen AİHM’ye, başörtülü aday göstermesi etkili oldu.

Türkiye, aralarında İnsan Hakları Daire Başkanı Dr. Hacı Ali Açıkgül’ün de bulunduğu 3 adaydan oluşan ilk listeyi, 2016 Aralık ayında AKPM’ye iletti. 

Ancak adayların seçimini incelemekle görevli olan komisyon, adayların yeterli kriteri taşımadıklarını belirtip “gözden geçirin” diyerek, listeyi geri çevirdi. Bunun üzerine Türkiye, ikinci kez isimleri belirleyerek, AKPM’ye iletti. 

Türkiye’nin ikinci listesinde, Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Basri Bağcı, Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ergin Ergül ile Hollanda’da 2002’den bu yana avukatlık yapan Fatma Arslan aday olarak yer aldı.

AİHM yargıç adaylarının ilgili ülkeler tarafından “şeffaf” kriterlere göre belirlenmesi, İngilizce ve Fransızcayı çok iyi bilmesi, “yüksek ahlaki kriterlere sahip olması”, hukuk fakültesi mezunu veya hukuk bilgisinin yeterince verildiği siyasal bilgiler, iktisadi idari ilimler fakültelerinden birini bitirmiş olması isteniyor.

Aday öğretim üyesi ise en az doçent, yargıçsa birinci sınıf yargıç olmak zorunda. Aday avukatlarda ise en az 15 yıllık mesleki deneyim aranıyor. Adayların Türk hukuk sistemi ve uluslararası kamu hukuku alanında yetkin olmak, seçilmeleri halinde görevleri süresince bağımsızlıkları ve tarafsızlıkları ile bağdaşmayan veya görevlerini tam zamanlı olarak yerine getirmelerine engel olacak başka bir işle meşgul olmamayı taahhüt etmeleri gerekiyor.