AİHM: YouTube'un Engellenmesi İfade Özgürlüğü ve Bilgi Edinme Hakkının İhlali

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’de sık sık erişim engeliyle karşı karşıya kalan sosyal medya platformları hakkında bugün bir karar açıkladı. Yaman Akdeniz, Serkan Cengiz ve Kerem Altıparmak’ın başvurusunu değerlendiren mahkeme YouTube’u kapatmanın, tüm vatandaşların ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine ve bilgi edinme hakkını kısıtlandığına hükmetti.

İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak ve Avukat Serkan Cengiz’in 2010 yılında AİHM’ye yaptığı başvurular bugün karara bağlandı.

Strasbourg mahkemesi, Türk mahkemelerinin verdiği kararı AİHS’nin 10. maddesi olan ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirdi. Mahkeme, YouTube kapatma davasında sadece başvuranların değil erişimi engellenen tüm vatandaşların haklarının ihlal edildiğini vurguladı.

Serkan Cengiz, Yaman Akdeniz ve Kerem Altıparmak, Türk hükümetinin Atatürk’e hakaret edildiği gerekçesi ile 5 Mayıs 2008 ile 30 Ekim 2010 tarihleri arasında YouTube’un tamamen kapatılması üzerine mahkemeye başvurdu. Söz konusu vatandaşlar ise YouTube üzerinden araştırma ve inceleme yaptıkları gerekçe göstererek tekrar açılmasını istedi. 

Mahkeme, erişim engelinin direkt olarak sadece başvuru yapan kişilere yönelik olmadığı için böyle bir dava açma haklarının olmadığı yönünde karar verdi. 

Üst mahkemeye giden mağdurlar Ankara Ceza Mahkemesi'nden de “alt mahkemenin kararı haklı” kararı çıkınca davayı AİHM’ye taşıdı.

AİHM’ye başvuranlar, bilgi edinme ve bilgilendirme özgürlüklerinin kısıtlandığını belirterek, Türk mahkemesinin ilgili kararına gerekçe gösterdiği sadece 10 video olduğu ifade etti. Bu videoların da 6’sının zaten kaldırıldığı 4’ünün de Türkiye’den erişim engeli olduğunu savundu. Strasbourg mahkemesi başvuranların AİHS’nin 10. maddesi 'ifade özgürlüğü' ve 6. maddesi 'adil yargılanma hakkı'nın ihlal edildiği yönünde karar verdi.

AİHM, başvuranların yaptığı işler gereği aktif YouTube kullanıcıları olduğu, video inceleme-araştırma yaptıklarına kanaat getirdi. YouTube’un gerçekten önemli bir kaynak olduğu kanaatini dile getiren AİHM, Youtube’a erişimin engellenmesinin birçok bilgiye erişimi engellediğine dikkat çekti. Bunun dışında YouTube’un klasik medyanın dışında vatandaş gazeteciliği faaliyeti yapmaya imkân tanıdığı, klasik medyada gösterilmeyen haberlerin bu platformda gösterilme imkanı bulduğunun altını çizdi.

Bu sebeple AİHM, sadece başvuruyu yapan 3 kişinin erişimini değil, tüm vatandaşların bilgi edinme haklarının ihlal edildiğini vurguladı. Türk mahkemesinin verdiği kararla, vatandaşlarının özgürlük haklarını koruyamadığını ifade etti.

CHA