Hükümetten HSYK'ya Neşter

Hükümet, 2010’daki anayasa değişikliği ile yapısı baştan başa değiştirilen ve o tarihte işleyişinin demokratikleştiği yönünde propaganda yaptığı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) yapısını baştan başa değiştiriyor

TBMM’ye dün akşam saatlerinde sevk edilen teklif, özetle şu düzenlemeleri içeriyor:

• Teklif kanunlaştığında, HSYK üyeleri dışında, kurulda görevli tüm bürokratlar, Teftiş Kurulu Başkanı ve bağlı yöneticiler ile müfettişlerin görevleri son bulacak.

• 10 gün içinde hangi HSYK üyesinin hangi dairede görev yapacağı, Teftiş Kurulu Başkanı, genel sekreter yardımcıları Adalet Bakanı tarafından yeniden belirlenecek. Bakan, daire başkanları ile HSYK Başkanvekili’ni de yeniden seçecek.

• HSYK’nın bugüne kadar yayımladığı tüm genelge ve kararlar, kanun yürürlüğe girdiğinde iptal edilecek.

• Savcıların adli, hâkimlerin idari görevlerini belirleme ve bu konuda genelge çıkartma yetkisi Adalet Bakanı’nda olacak.

Savcı da bakan, hâkim de

• HSYK üyeleri hakkındaki disiplin işlemlerini artık HSYK Genel Kurulu yerine Adalet Bakanı tek başına yürütecek ve karara bağlayacak. Böylece Bakan her HYSK üyesini görevden alma yetkisine kavuşmuş olacak. HSYK üyelerinin adli suçlarıyla ilglii soruşturma ve dava açılması izinlerini de yine Adalet Bakanı verecek. Bakan, Genel Kurul’un disiplinle ilgili kararları vereceği toplantılara da bundan sonra katılabilecek.

• HSYK Genel Kurulu, daire kararlarına yapılan itirazları karara bağlayamayacak. Dairelerin hangi işlere bakacağına bakan karar verecek. Bakan, gelen dosyayı istediği daireye sevk edebilecek.

• Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği düzenleme yeniden getiriliyor. HSYK’ya üye seçiminde Danıştay, Yargıtay ve ilk derece mahkemelerindeki seçimlerde her yargı mensubu aday sayısı kadar kişiye oy verebiliyordu. Ancak değişiklikle artık sadece bir adaya oy verilecek. Hükümet, HSYK’nın mevcut dengesinin bu hükmün daha önce iptal edilmesinden dolayı bu şekilde oluştuğunu düşünüyordu.

• Halen HSYK’nın 3 ayrı dairesinde 7’şer kurul üyesi bulunuyor. Teklife göre, 3 dairenin üye dengesi değişecek. İlk iki daire beşer, 3. dairesi ise 11 üyeden oluşacak. Daire başkanları bakanın önereceği iki isim arasından Genel Kurul tarafından seçilecek. 3. Daire, hâkim ve savcılarla ilgili denetlemelerde karar verme ve şikâyetleri karara bağlama yetkisini 2. daireye devredecek. Hangi üyenin hangi dairede görev yapacağı konusundaki söz hakkı da bakanın.

• HSYK’da görev yapacak tetkik hâkimleri de bakan seçecek. Kurula nakden ve açıktan atanacak personel için de Bakan yetkili olacak.

• Teftiş Kurulu Başkanlığı doğrudan bakana bağlı olacak.

• Genel Kurul’un toplantı günlerini ve gündemini bakan belirleyecek. Dairelerin kararlarına yapılan itirazı Genel Kurul değil, bir sonraki numaralı daire karara bağlayacak. Yönetmelik çıkarma yetkisi de Genel Kurul’dan alınarak Bakan’a verildi.

• Hâkim ve savcıların yurtdışına gönderilmelerine de bakanlık karar verecek.

• Mahkemelerin görev alanlarını ve üye dengesini belirleyen adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarının başkanları ve bir asıl, bir yedek üyesini belirleme yetkisi de HSYK’dan alınarak bakanlığa verilecek.

• Türkiye Adalet Akademisi’nin yapısı değişecek. Eğitimler konusunda hükümetin belirleyiciliği esas olacak.

GÖKÇER TAHİNCİOĞLU - ÖNDER YILMAZ Ankara | Milliyet

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan’ın, “HSYK’yı da yargılayan, denetleyen mekanizma vardı. Adalet Bakanlığı’ndaki bu yetkiyi kalktık devrettik. Orada yanlış yapmışız. Yetkim olsa HSYK’yı anında yargılardım” sözlerinin ardından AK Parti milletvekilleri Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) ve Türkiye Adalet Akademisi’ne neşter teklifi sundular.

HSYK üyeleri hakkında disiplin soruşturması yapıp disiplin cezası verme ve görevleriyle kişisel suçlarından soruşturma-kovuşturma yetkisi HSYK Genel Kurulu’ndan, Kurul’un başkanı olan Adalet Bakanı’na geçti. Teklif yasalaşırsa, AK Partililerin “korsan bildiri” diye eleştirdiği bildiriye imza atan 17 HSYK üyesine Bakan Bekir Bozdağ soruşturma açabilecek. Bu cezalara yargı denetimi yolu açıldı.

KANUN ÇIKTIĞI GÜN HSYK ÜYELERİNİN GÖREVLERİ SONA ERİYOR

Geçici maddeyle getirilen düzenlemeye göre HSYK Başkanvekili ve üç daire başkanıyla, Kurul üyelerinin dairelerdeki görevleri sona erecek. Adalet Akademisi’nin Başkan ve başkan yardımcıları, genel kurul, yönetim, denetim kurulu, hakimleri ve tüm personelinin de HSYK gibi görevleri sona erecek.

AKADEMİ BAŞKANI’NI BAKANLAR KURULU SEÇECEK

Kanun yürürlüğe girince Adalet Akademisi’nin Başkanı Yardımcıları ve Daire Başkanı’nı 10 gün için Bakan atayacak. 15 gün içinde ise Bakan üç Akademi Başkanı adayını Bakanlar Kurulu’na sunacak. İlk Bakanlar Kurulu’nda başkan atama ya da görevlendirmesi yapılacak. Teklif satırbaşları ile şöyle:

“Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte HSYK’da görev yapan genel sekreter, genel sekreter yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu başkan yardımcıları, Kurul müfettişleri, tetkik hakimleri ve idari personelin, Kurul’daki görevleri bitecek. 10 gün içinde ise Kurulun Başkanı olan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ; Kurul üyelerinin, asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapacakları daireleri belirleyecek. Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu başkan yardımcıları ve genel sekreter yardımcılarını Bakan atayacak. Teftiş Kurulu Başkanı, Kurul’a değil Bakan’a karşı sorumlu olacak.

MÜSTEŞARA DA DAİRE BAŞKANLIĞI YOLU AÇILDI

Üyelerin görev yapacakları daireler belirlendikten sonra 10 gün içinde Genel Kurul tarafından; Daire başkanları ve başkanvekilinin seçimi yapılacak. Genel Sekreter adayları belirlenecek. Genel Sekreter adayları belirlendikten sonraki üç gün içinde Bakan tarafından Genel Sekreter atanacak. Görevden alınan personel uygun görülecek bir göreve atanacak. Adalet Bakanlığı müsteşarı da daire başkanı olabilecek.

HSYK’NIN TÜM GENELGELERİ YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILIYOR

Yeni HSYK’nın üç yıl boyunca çıkardığı hakim-savcı atama kriterleri başta bütün genelge ve yönetmeliklerin yürürlükten kalkacak. Yargı yetkisinin kullanımına ilişkin konular hariç genelge düzenlemek görevi de Kurul’dan Bakanlığa geçti.

BAKAN 2 ADAY TEKLİF EDECEK BİRİ BAŞKAN SEÇİLECEK

Değişiklikle HSYK’nın 1. ve 2. Dairesinin beş, 3. Dairesi ise 11 üyeden oluşacak. Üyelerin hangi dairede asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapacağına Başkan olan Bakan tarafından karar verilecek. Daire başkanlarının Başkan tarafından teklif edilecek iki aday içinden Genel Kurul tarafından seçilecek.

SEÇİM SİSTEMİ DE DEĞİŞTİ

Yüksek Mahkemelerden seçilecek Kurul üyeliği için her üye, birinci sınıf adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hâkim ve savcı, ancak bir aday için oy kullanabilecek.

GENEL KURUL GÜNDEMİNİ BAKAN BELİRLEYECEK

HSYK Genel Kurul toplantı gündemi de Bakan tarafından, Başkanvekilinin de görüşü alınmak suretiyle belirlenecek. Kanundaki istisnalar hariç olmak üzere 22 üyeli Genel Kurul, en az 17 üyeyle toplanacak ve üye tamsayısının salt çoğunluğuyla karar verecek.

Oya Armutçu | Hürriyet

Teklifin tam metni için tıklayınız.