Devlet Yeni Gelirler Peşinde: KKM ya da Kurun Yükselmesi Hangisi Daha Büyük Yük?
KKM'nin maliyeti tartışılırken, kurdaki yükselişin mi KKM'nin maliyeti mi daha yüksek halen hesaplanmaya çalışıyor.
Kur korumalı mevduatın Hazine'ye sadece bu yıl getireceği yük 300 milyar TL’ye ulaşacak ve enerjide de verilen sübvansiyonlarla bütçede oluşacak sıkıntının engellenmesi için hükümet, finans sektörüne yönelik vergi artışına benzer gelir artırıcı adımları hızlandırdı.
KKM’ye geçen sistemin yarısından fazlasını oluşturan tüzel kişiliklerin vergi avantajının azalması ile rutin döviz ihtiyaçlarının da eklenmesiyle ileriki dönemlerde çıkması beklenirken, yetkililer şimdiden bunun önlemini alıyor.
Merkez Bankası ise kurlarda stabilite için aktif bir kur politikası ile KKM maliyetini sınırlamaya çalışırken, Ukrayna savaşına rağmen dolar/TL'de 15'in üzerine izin verilmedi. KKM’nin oluşturduğu maliyete karşın bütçe gelirlerinin de desteklenmesi gerekiyor.
Ekonomistler, “Kurdaki yukarı yönlü bir hareket olması bütçeye olan yükü iyice artırıyor” diyor.
“Vadesi biten dönüşlerde mudiler paralarını yeniden KKM’de değerlendirebiliyor. TL olarak tutulan bu paraların dövize dönmesi bir harekete neden olabilir. Bazı şirketler özel talepler de bulunuyor. İthalat-ihracat işlemlerinde ihtiyaçları bulunurken bir denge lazım” diyen ekonomistler, Sözcü'nün aktardığına göre, bu yıl bütçede oluşan sıkıntılarda başta KKM olmak üzere, emtia fiyatlarındaki yükseliş gibi nedenlerle yeni adımlar atılıyor.
Finans sektöründe kurumlar vergisinin %25’e çıkarılmasını öngören ve torba düzenlemede yer alan yasa maddesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda dün kabul edildi.
Bankacılık kaynaklarına göre, “Şu anda işler yolundaymış gibi görülse de, ilk ödemeler yapılmış olsa da” gelecek dönemler için bir belirsizlik var.
Bankacılık tarafında ayrıca, hükümete yakın kaynakların da altı aylık dönüşlerin de ödenebileceğini ancak bir yıl sonraki ödemelerin belirsizliğini koruduğu konuşuluyor.
Bankacılara göre, KKM’de yaklaşık olarak tamamı bireyselden bir haftada yaklaşık 80 milyar TL tutarında mevduat dönüşü olurken, ilk haftadan Hazine’ye 13 milyar TL civarında maliyeti olduğu hesaplanıyor.
Bu maliyet kur seviyesine göre değişiklik gösteriyor. Dolar/TL 14,5’ye inerse 35 milyar TL olan maliyet, 25 milyar TL’ye gerilerken, kur 15 TL'ye çıkarsa da maliyet 46 milyar TL’ye yükseliyor. Kurun yeniden 18 seviyelerini görmesi halinde maliyet 165 milyar TL’ye ulaşıyor.
İhracat tarafında çalışan ve döviz gelir sağlayan bir tekstil sektörü temsilcisi, şirketlerin tekrar döviz talep etme ihtimallerinin bireysellerden daha fazla olduğunu belirtti.
Sektör temsilcisi KKM’ye özellikle vergi avantajı olduğu için çok ciddi ilgi gösterildiğini iletti. Sadece kur riskinden değil aynı zamanda 2021'in son çeyreğinde kur kazancı gelirini de vergi olarak vermemişlerdi.
BDDK’nın KKM verilerini döviz dağılımı ile birlikte sadece 5 işgünü yayımlaması nedeniyle KKM hesaplamaları gittikçe zorlaşıyor.
Kurumların ilk dönüşleri Temmuz sonunda başlıyor ve Ağustos ayında yoğunlaşıyor.
Ana muhalefet partisi CHP milletvekili Cavit Arı, KKM’nin ilk üç aylık maliyetinin 13 milyar TL olduğuna dikkat çekti.
Arı, “Böyle devam ederse takip eden aylarda 30-40-50 milyar TL gibi maliyetler oluşacak” derken, İyi Parti Milletvekili Naci Cinisli de, “Hazine’nin acilen paraya ihtiyacı olduğu o kadar belli oluyor ki. KKM 600 milyar TL’ye geldi. Hazine’ye çok büyük yükler geliyor. Bunların etkilerini azaltmak adına torba yöntemle kaynak yaratmaya çalışılıyor” diye konuştu.
AKP Milletvekli Uğur Aydemir de muhalefetin eleştirilerine şöyle cevap verdi:
“‘Kurda 1 TL artışın 400 milyar TL Hazine’ye maliyeti var’ diyen muhalefet vekillerine sesleniyorum. Kur KKM ile 18’den aşağı getirildi. KKM’nin maliyetini hesaplayıp duruyorsunuz ama bunun bize getirdiği avantajı da kendi önceki hesabınızla söylemeye çağırıyorum sizi. KKM kurdaki sağlıksız hareketleri durdurmuştur bu kadar net.”
Yorum Yazın