Dört Dizelik Kıtalardan Oluşan Şiir Türü: Murabba Nedir?
Murabba, bent olarak bilinen dört dizelik kıtalardan oluşan bir şiir türüdür. Aruz ölçüsüyle yazılan murabba, genelde 3-7 bentten oluşmaktadır. Uyak düzeni de çoğunlukla 'aaaa/bbba/ccca...' biçimindedir. Çoğunlukla Divan edebiyatında kullanılan murabba, en çok 15. yüzyılda Ahmed Paşa tarafından tercih edilmiştir. Tanzimat döneminde de başarılı örnekler Namık Kemal tarafından verilmiştir.
Bu içeriğimizde murabba hakkında merak edilen bilgilere ulaşabilirsiniz.
Murabba Nedir?
Murabba, bent olarak bilinen dört dizelik kıtalardan oluşan bir şiir türüdür. Aruz ölçüsüyle yazılan murabba, genelde 3-7 bentten oluşmaktadır. Uyak düzeni de çoğunlukla 'aaaa/bbba/ccca...' biçimindedir. Çoğunlukla Divan edebiyatında kullanılan murabba, en çok 15. yüzyılda Ahmed Paşa tarafından tercih edilmiştir. Tanzimat döneminde de başarılı örnekler Namık Kemal tarafından verilmiştir.
Murabbaların ilk bendi kafiyeli olmayan veya kafiyesi tekrarlanmayan şekilleri de bulunur. Özellikle 19. yüzyılda şarkı olarak bestelenen eserlerin çoğu murabba şeklinde yazılmıştır.
Murabbanın Özellikleri
Murabbaların bilinen başlıca özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
Nazım birimi dörtlüktür.
Genelde 'aaaa/bbba/ccca/ddda...' şeklinde kafiyelenir.
Çoğunlukla 4-8 dörtlükten meydana gelir.
Her konuda yazılabilir.
En yaygın murabba konuları dini ve didaktik konular ile övgü, yergi, manzum mektup, mersiye gibi türlerdir.
Aruz kalıbıyla yazılır.
Aşki, Muhibbi, Taşlıcalı Yahya Bey, Fuzuli ve Hayreti en iyi ve önemli şairlerindendir.
Murabbalar süslü ve ağır bir dilde yazılır.
Son dizelerinin tekrarlanıp tekrarlanmamasına göre isimlendirilir. Son dizesi tekrarlananlar mütekerrir murabba; tekrarlanmayanlar ise müzdeviç murabbadır.
Murabba, Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir.
Özellikle 19. yüzyılda şarkı olarak bestelenen eserlerin çoğu murabba şeklinde yazılmıştır.
Murabba Örnekleri
Murabba için en iyi örneklerden biri şu şekildedir:
'Gül yüzünde göreli zülf-i semensây gönül
Kuru seydâda yiler bîser ü bîpay gönül
Demedim ben sana dolaşma ana hây gönül
Vay gönül vay bu gönül vay gönül ey vây gönül
Bizi hâk etdi hevâ yoluna sevdâ n’idelim
Pâymâl eyledi bu zülf-i semensâ n’idelim
Kul edinmezdi güzeller bizi illâ n’idelim
Vay gönül vay bu gönül vay gönül ey vây gönül
Ben demezdim ki hevâ yoluna serbâz gelem
Ney-i aşkınla gamın çengine demsâz gelem
Der idim aşk kopuzun uşadam vâz gelem
Vay gönül vay bu gönül vay gönül ey vây gönül
Dil dilerken yüzünün vaslını cândan dahi yeğ
Bir demin görür iken iki cihândan dahi yeğ
Akdı bir serve dahi âb-ı revândan dahi yeğ
Vay gönül vay bu gönül vay gönül ey vây gönül
Ahmed’em kim okunur nâmım ile nâme-i aşk
Germdir sözlerimin sûzile hengâme-i aşk
Dil elinden biçilipdir boyuma câme-i aşk
Vay gönül vay bu gönül vay gönül ey vây gönül'
Yorum Yazın