Fantastik Bilim Kurgu Tadında Bir Hikaye: Vezirparmağı Tatlısının Adı Nereden Geliyor?
Türk mutfağında et yemeklerinden zeytinyağlılara, kahvaltılık ürünlerden tatlılara envaiçeşit yemek var. Binlerce yemeğe de birbirinden farklı isimler bulmak gittikçe zorlaşmış olacak ki zaman zaman kulağa 'uydurma' gibi gelen yemek isimleri çıkmış. İmambayıldı, kadın budu köfte, yengen, alinazik, gavurdağı...Elbette olmazsa olmaz 'vezirparmağı' tatlısı. Peki bu isimlerin nereden geldiğini, kimin bulduğunu hiç merak ettiniz mi?
Vezirparmağı tatlısının adı gerçekten bir vezirden geliyor. Fakat ardında yatan hikaye biraz da fantastik bilim kurgu tadında!
Gelin, beraber Osmanlı zamanına gidip bu tatlının hikayesini öğrenelim.
Hikayemize başlamadan önce bir vezirparmağı tatlısı alır mıydınız?
Ana malzemesi irmik olan bu şerbetli tatlı, Osmanlı mutfağından günümüze kadar gelmeyi başarmış bir lezzet. Kalburabastı, şekerpare gibi şerbetli bir tatlı olan vezirparmağı, içerisindeki irmik sayesinde benzerleri arasında daha hafif bir alternatif sunuyor. Eğer tadı damağınızda biraz olsun canlandıysa, hikayemize yavaş yavaş başlayabiliriz.
Kabul edelim, bir kez duyduktan sonra ismine alışsak da ilk kez duyulduğunda vezirparmağı ismi oldukça ilginç geliyor. Peki vezirparmağı ismi nereden geliyor?
Vezirparmağı tatlısının adı, zavallı bir vezir ve parmağından geliyor!
Öncelikle belirtelim, bu hikayenin gerçek olup olmadığına dair bir kanıt yok elimizde. Üstelik bu konuya dair farklı hikayeler de bulunuyor. Birazdan okuyacağınız bilim kurgu tadındaki bu hikaye ise bugüne kadar en çok kabul gören anlatı.
Osmanlı zamanında, ava çıkmayı çok seven bir padişah varmış. Padişah bu ya, elbette ava çıkarken yalnız gidecek değil. Yanına da vezirlerinden bir tanesini mutlaka alırmış.
Padişah yine bir gün ava gitmiş, yanına da en sevdiği vezirini almış. Nasıl olduysa olmuş bizim beceriksiz, bahtsız vezir padişahın parmağını kesivermiş! 'Ee, madem tatlının ismi padişahparmağı olsaymış?' demeyin. Hikayemiz burada bitmedi.
Vezir "Padişahım, her işte bir hayır vardır" demiş.
Hem parmağını kesen hem de 'bunda da bir hayır vardır' diyen vezire padilşah çok sinirlenmiş. Küplere binen padişah, vezirini zindana attırmış, onu resmen ölüme terk etmiş.
Aradan belli bir zaman geçmiş, padişahımız yeniden ava çıkmış. Rivayet bu ya, padişah av sırasında insan eti yiyen bir kafileyle karşılaşmış. Kafile, padişahın yanında gelen herkesi avlamış. Fakat padişaha dokunmamış. Bunun sebebi ise kafilenin vücudunda noksanlık olan insanları yememesiymiş!
Yani padişahımız, vezirin kestiği parmağı sayesinde kafilenin yemi olmaktan kurtulmuş.
Padişah saraya döner dönmez vezirin serbest bırakılmasını emretmiş.
Zindanda ölümü bekleyen vezir şaşkın şaşkın padişahın huzuruna çıkmış. Padişah, vezirin boynuna sarılıp ondan af dilemiş. 'Sen benim hayatımı kurtardın, fakat ben seni zindanlara attırmıştım' demiş. Vezirin cevabı ise 'bunda da vardır bir hayır' olmuş.
Padişah bu kez şaşkınlığını gizleyememiş. 'Yahu zindanda çürümenin neresinde hayır olacak?' diye sormuş.
'Padişahım, eğer siz beni zindana attırmasaydınız, ben de bugün sizinle ava gelecektim. Vücudumda bir noksanlık olmadığı için kafile beni de avlayacaktı. Yani siz de benim hayatımı kurtarmış oldunuz.'
Padişahın saraya dönüşünü kutlamak için büyük bir ziyafet verilmiş. Tabii tatlılar da eksik olmamış!
Sarayın aşçıları o güne özel bir tatlı yapmış. İrmik, yumurta, un, şerbet...Karşınızda 'vezirparmağı tatlısı'
Elbette kulaktan kulağa yayılan bu hikaye doğru mu, değil mi, yıllar içerisinde değişti mi bilinmez. Yine de isminin hikayesini öğrendikten sonra bir süreliğine bu tatlıyla aranıza mesafe koyacağınızı düşünüyoruz :)
Bonus: Hünkarbeğendi yemeğinin adı nereden geliyor?
Bu hikayenin ardında da gerçekten bir hünkarımız var. Yaşanan bir olaydan sonra Osmanlı mutfağında yapılan yemek, Sultan Abdülaziz'in oldukça hoşuna gider. Aşçıların denediği ve padişahın sevdiği bu patlıcanlı yemek, zamanla 'hünkarbeğendi' olarak anılmaya başlar.
Fakat bu rivayetin can alıcı noktası, aslında gizli bir 'aşk' hikayesi de olması.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Detayları merak edenleri bekleriz!
İlginizi Çekebilir
İstanbul Bebek'e Adını Veren Meşhur 'Bebek' Kim?
Ortamlarda Satarsınız: Taksim Adının Nereden Geldiğini Açıklıyoruz!
Kadıköy'ün Meşhur 'Kadısının' Kim Olduğunu Hiç Merak Ettiniz mi?
Yorum Yazın
Dilber dudağı tatlısı nerden geliyor, onuda isteriz boş bilgilere doyamadık 🤭
kadınbudu köfteyi de unutmayın onu da bekleriz
Hanım göbegi de var onuda bilmek lazim:)
Padişahların sayısı belli isimleri belli hangisi oluyo bu?😂