Haftanın Tarihine Bakış

ANKARA (AA) - Türk lirasından (TL) 6 sıfır atılmasını öngören yasa 31 Ocak 2004 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlandı.

5083 sayılı 'Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Para Birimi Hakkında Kanun' ve bu kapsamda çıkarılan Bakanlar Kurulu kararları uyarınca, iki aşamalı uygulanan para reformunun birinci aşamasında para biriminin başına 'Yeni' ibaresi konuluyor, ikinci aşamada ise 'Yeni' ibaresinin kaldırılarak TL'ye dönülmesi öngörülüyordu.

1 Ocak 2005'te paradan 6 sıfır atıldı ve 'Yeni Türk Lirası' (YTL) tedavüle çıkarıldı. 1 Ocak 2009 tarihinde ise paradaki 'Yeni' ibaresi kaldırılarak Türk lirasına (TL) dönüldü.

YTL banknot ve madeni paralar 1 Ocak 2010 tarihinde tedavülden kaldırıldı. Türkiye'de 30 yıla yakın yaşanan yüksek enflasyon, bazı ekonomik değerlerin milyarlar, trilyon, hatta katrilyonlarla ifade edilmesine neden oluyordu.

Bu süreçte, ekonominin nakit ihtiyacı, 1981'den sonra neredeyse her 2 yılda bir tedavüle çıkarılan üst değerde yeni banknotlarla karşılanıyordu.

O dönemde, dünyadaki en büyük kupürlü banknot (20.000.000 TL) sadece Türkiye'de kullanılıyor ve bu paranın itibarını olumsuz etkiliyordu.

Bol sıfırlı rakamlar kasa işlemleri, muhasebe ve istatistik kayıtlarında, bilgi işlem programlarında ve ödeme sistemlerinde sorunlar yaratıyordu. Bol sıfırlı rakamların fiyat etiketlerinden benzin pompaları ve taksimetrelere kadar günlük hayatın birçok alanında sıkıntılara neden olması da TL'den 6 sıfır atılması kararının alınmasında önemli bir etken oldu.

• Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Anlaşması

Türkiye ile Yunanistan arasında 30 Ocak 1923'te imzalanan anlaşmayla iki ülke arasında yaklaşık 1,5 milyon kişi yer değiştirdi.

Yunanistan ve Türkiye'deki azınlıkların sorunlarının arttığı gerekçesiyle Lozan'da barış anlaşmasının hazırlığı için görüşmelerin başladığı dönemde iki ülke arasında mübadeleyi öngören anlaşma imzalandı. 'Ahali Mübadelesi Anlaşması' kapsamında Aralık 1923'ten başlayarak 1927'ye kadar 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.

Türkiye'de sadece İstanbul ile Gökçeada ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise sadece Batı Trakya Türkleri mübadeleden muaf tutuldu.

• Belli başlı öteki olaylar

25 Ocak

1363- Sırpsındığı Zaferi kazanıldı.

1919 - Paris Barış Konferansı'nda Milletler Cemiyeti'nin kurulmasına karar verildi.

1926- Şeker, petrol ve benzin inhisarı (tekeli) hakkında kanunlar kabul edildi.

1936- İstanbul'da vapurculuk şirketi ile bütün kabotajın Denizyolları İdaresine geçmesini sağlayan sözleşme imzalandı.

1938- İzmir Telefon İşletmesinin hükümetçe satın alınmasına dair sözleşme, Ankara'da imzalandı.

1939- Celal Bayar hükümeti istifa etti. Yeni hükümet Refik Saydam başkanlığında kuruldu.

1952- Liseler 4 yıla çıkarıldı.

1970- Necmettin Erbakan, 17 arkadaşıyla Milli Nizam Partisini kurduğunu açıkladı.

1987- 30 milyon dolara sigortalanan 'Muhteşem Süleyman Sergisi', ABD'nin başkenti Washington'da Ulusal Sanat Müzesi'nde açıldı.

1988- Türkiye, Birleşmiş Milletler İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi'ni imzaladı.

1990- ABD'li aktris Ava Gardner, 67 yaşında öldü.

2006- İlk kez seçimlere katılan Hamas, Filistin'de düzenlenen genel seçimlerin galibi oldu ve 10 yıllık El Fetih hakimiyetine son verdi. İsmail Haniye, 19 Şubat'ta başbakan oldu ancak İsrail, Hamas hükümetiyle bütün müzakereleri durdurdu ve ekonomik yaptırım başlattı.

2013- Halter Federasyonu Başkanı Hasan Akkuş ve yönetim kurulu, Avrupa 23 Yaş Altı Şampiyonası'nda 5 Türk sporcunun dopingli çıkması üzerine istifa etti.

2015- Yunanistan'da erken genel seçimler yapıldı. Seçimin galibi, Aleksis Çipras liderliğindeki Radikal Sol Koalisyon İttifak (Syriza) oldu. Syriza, oyların yüzde 36,34'ünü aldı.

2016- Portekiz'de oyların yaklaşık yüzde 52'sini alan bağımsız aday Marcelo Rebelo de Sousa ilk turda Portekiz Cumhurbaşkanı seçildi.

2017- Türkiye'nin ilk şehir hastanesi Yozgat'ta açıldı.

2018- Türkiye'nin terörle mücadelesine destek için aralarında yazar, akademisyen, bürokrat, gazeteci ve sendikacıların bulunduğu 126 kişinin öncülüğünde yayınlanan bildiri, internet üzerinden imzaya açıldı. 5 dilde yayınlanan bildiriye imza verenlerin sayısı ilk gün 3 bini aştı.

2018- Çinli bilim adamları dünyada ilk defa bir maymunu klonladı.

26 Ocak

1905- Güney Afrika Pretoria'da 3,106 kırat değerindeki dünyanın en büyük elması bulundu. Elmasa ''Cullinan'' adı verildi. 9 parçaya bölünen elmastan elde edilen ''Afrika'nın Büyük Yıldızı'' adındaki 530,2 kıratlık 74 yüzlü dünyanın en büyük pırlantası, Britanya tacına yerleştirildi.

1948- Milli Mücadele kahramanı ve siyaset adamı Kazım Karabekir Ankara'da 66 yaşında yaşamını yitirdi.

1950- Hindistan'da cumhuriyet ilan edildi.

1974- Bülent Ecevit başkanlığında CHP-Milli Selamet Partisi koalisyon hükümeti göreve başladı.

1992- 12 Eylül'den sonraki ilk kez memur eylemi İstanbul'da yapıldı.

2000- İstanbul Devlet Konservatuvarının kurucusu Fuat Türkay İstanbul'da 93 yaşında vefat etti.

2008- Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alınan emekli Tuğgeneral Veli Küçük, emekli Kurmay Albay Fikri Karadağ, Susurluk Davası hükümlüsü Sami Hoştan, avukat Kemal Kerinçsiz ile Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol'un da aralarında bulunduğu kişiler tutuklandı.

2013- Adana'da konuşlandırılan Patriot Hava Savunma Sistemleri harekat yeteneğini kazanarak, operasyonel hale geldi.

2013- Mısır'ın Port Said Stadyumu'ndaki futbol karşılaşmasında geçen sene Şubat ayında 74 kişinin ölmesinin ardından açılan davada, 21 sanık hakkında idam kararı verildi.

2014- Filipinler hükümetiyle isyancı Moro İslami Kurtuluş Cephesinin, ülkenin güneyinde yıllardır süren ve 10 binlerce kişinin yaşamını yitirdiği çatışmalara son vermeyi hedefleyen belge üzerinde anlaştığı bildirildi.

2015- Filipinler'in güneyinde güvenlik güçleriyle silahlı örgütler arasında çıkan çatışmada 50 polis öldü.

2016- İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, 17 yıl aradan sonra ilk defa Katolik dünyasının merkezi Vatikan'ı ziyaret etti.

2016- 'Tahşiyecilere Kumpas' davası kapsamında tutuklu bulunan Samanyolu Yayın Grubu Başkanı Hidayet Karaca, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının FETÖ/PDY'ye ilişkin ana soruşturması kapsamında da tutuklandı.

2017- Yunanistan Yüksek Mahkemesi, FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Yunanistan'a kaçan 8 darbeci askerin Türkiye'ye iade edilmemeleri yönünde karar verdi.

2018- ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, Türkiye'nin Afrin operasyonuyla ilgili açıklama yaparken, bölgedeki PYD/PKK unsurları için 'YPG' yerine doğrudan 'PKK' ifadesini kullandı.

2020- Amerikalı ünlü basketbolcu Kobe Bryant ve 13 yaşındaki kızı Gianna, California'da geçirdikleri helikopter kazasında hayatını kaybetti. Kazada 7 kişi daha yaşamını yitirdi.

2020- Türkiye'nin ilk profesyonel milli boksörü 'Demir Yumruk' lakaplı Garbis Zakaryan, 90 yaşında İstanbul'da vefat etti.

27 Ocak

1880- Thomas Edison elektrik ampulünün patentini aldı.

1918- ABD'li romancı Edgar Rice Burroghs'un yarattığı 'Tarzan'ı konu alan ilk film, 'Tarzan of the Apes (Gorillerin Tarzanı)' adıyla ABD'de gösterime girdi. Aktör Elmo Lincoln, beyaz perdenin ilk 'Tarzan'ı oldu.

1937- Cenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay'ın bağımsızlığı kabul edildi.

1945- Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordu birlikleri, Polonya'da Almanya'nın kurduğu Auschwitz ve Birkenau kamplarını ele geçirdi.

1947- Öğretim kurumları dışında din eğitimine izin verildi.

1948- İlk teyp satışa çıktı.

1954- Köy Enstitüleri kapatıldı.

1967- ABD'nin Ay programı kapsamındaki Apollo 1 uzay aracı deneme aşamasında yandı, astronotlar Grissom, White ve Chaffee öldü.

1973- ABD ve Vietnam ateşkes anlaşması imzaladı.

1973- Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ile yardımcısı Bahadır Demir, bir Ermeni teröristin saldırısında şehit edildi.

2010- Apple'ın patronu Steve Jobs, aylardır beklenen taşınabilir bilgisayar ve akıllı telefon arası çok fonksiyonlu tablet bilgisayarı 'iPad'i tanıttı.

2013 - Brezilya'nın Santa Maria kentindeki bir gece kulübünde çıkan yangında 245 kişi yaşamını yitirdi, 120 kişi yaralandı.

2014- Google ile Samsung, 10 yıl geçerli olacak uluslararası patent lisans anlaşması imzaladı.

2016- Gökbilimciler, bugüne kadarki en büyük güneş sistemini keşfetti. Avustralya Ulusal Üniversitesinden bir grup bilim adamının yürüttüğü araştırmada, uzun süredir yalnız olarak tanımlanan dev gaz gezegenin, kendisine 1 trilyon kilometre uzakta bir yıldıza sahip olduğu görüldü.

2018- Afganistan'ın başkenti Kabil'de bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 95 kişi hayatını kaybetti, 158 kişi yaralandı.

2019- Filipinler'in güneyindeki bir Katolik kilisesini hedef alan iki ayrı bombalı saldırıda 20 kişi öldü, 81 kişi yaralandı.

28 Ocak

1517- Yavuz Sultan Selim'in başında bulunduğu Osmanlı Ordusu, Kahire'ye girdi.

1854- Mülkiye Mektebi açıldı.

1920- Osmanlı Mebusan Meclisinin gizli oturumunda Misakı Milli kabul edildi.

1953- Ney üstadı ve ünlü hiciv şairi Neyzen Tevfik Kolaylı 74 yaşında öldü.

1958- Kıbrıs'ta Türklerin düzenlediği miting sırasında İngiliz askerlerinin ateş açması ve bir kamyonun kasten halkın üzerine sürülmesi sonucu 8 kişi öldü. TBMM, 31 Ocak'ta İngiltere'yi kınama kararı aldı.

1982- Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan şehit edildi. Saldırıyı 'Ermeni Katliamı Adalet Komandoları' adlı terör örgütü üstlendi.

1983- 8 kişinin öldüğü, 72 kişinin yaralandığı, 7 Ağustos 1982'deki Esenboğa Havalimanı terör saldırısına katılanlardan Levon Ekmekçiyan, Ankara Kapalı Cezaevinde idam edildi.

1986- Amerikan uzay mekiği Challenger kalktıktan 72 saniye sonra patladı, 7 kişi öldü.

1997- Süreli yayın kuruluşlarının kültürel amaçlar dışında promosyon yapmasını engelleyen Promosyon Yasası yürürlüğe girdi.

2012- Türkiye'nin ilk 'Dünya Güzeli' Keriman Halis Ece Tamer, kalp yetmezliği nedeniyle İstanbul'da 99 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Sanatçı Ferdi Özbeğen, tedavi gördüğü Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 72 yaşında vefat etti.

2013- İran, içinde maymun bulunan 'Öncü' adlı araştırma uydusunu başarıyla uzaya gönderdi.

2014- Ukrayna Başbakanı Mikola Azarov, ülkedeki krizin barışçıl yollarla çözümü için istifa ettiğini açıkladı. Ukrayna Parlamentosu, 16 Ocak'ta kabul edilen ve demokratik olmadığı gerekçesiyle meydanlardaki protestoların artmasına yol açan 11 yasayı iptal etti.

2015- Öğretmenliğe ilk kez atanacaklar için 40 yaş sınırı kaldırıldı.

2016- HSYK 3. Dairesi, kamuoyunda 'kozmik oda' olarak bilinen Genelkurmay Ankara Seferberlik Bölge Başkanlığında arama yapan 8 hakim ve savcıyla ilgili soruşturma izni verilmesini kararlaştırdı.

2017- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden oyuncu Engin Cezzar, 82 yaşında yaşamını kaybetti.

2020- ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da düzenlediği ortak basın toplantısında, tek taraflı Orta Doğu barış planını kamuoyuna açıkladı.

29 Ocak

1923- Mustafa Kemal Paşa, İzmir'de Latife (Uşaklıgil) Hanım ile evlendi. Evliliği, kamuoyuna Anadolu Ajansı duyurdu.

1934- Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi 'Leblebici Horhor Ağa'nın çekimi tamamlandı. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu 'Mümtaz Osman' takma adıyla Nazım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2. Venedik Film Festivali'nde 'Onur Diploması' ile ödüllendirildi.

1944- Dünyanın en büyük savaş gemisi Missouri denize indirildi.

1957- Şair Ziya Osman Saba 47 yaşında İstanbul'da öldü.

1979- Çin Başkan Yardımcısı Deng Şiaoping, ABD Başkanı Jimmy Carter ile Çin ve ABD arasındaki düşmanlığa son veren tarihi anlaşmayı imzaladı.

1981- Şair Özdemir Asaf 58 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2005- Çin'den Tayvan'a 55 yıl aradan sonra ilk uçak seferi düzenlendi.

2015- Cumhurbaşkanlığı hizmet birimlerinin Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne taşınma işlemleri tamamlandı. Çankaya Köşkü girişindeki 'Cumhurbaşkanlığı Forsu' kaldırıldı.

2015- Avrupa Birliği (AB), Suriyelilere 136 milyon avro ilave insani yardım kararı aldı.

2016- Cenevre'de Suriye görüşmeleri başladı. BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Cenevre'deki Suriye görüşmeleri kapsamında rejim heyetiyle bir araya geldi.

2016- Atletizmde Türkiye, tarihinde ilk kez 6 maratoncuyla olimpiyatlara katılım hakkı elde etti.

2016- Anadolu 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin 'hak ihlali' yönünde verdiği kararın ardından yeniden görülen İstanbul'daki 'askeri casusluk' davasında tüm sanıkların beraatine karar verdi.

30 Ocak

1919- Paris Barış Konferansı'nda İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasını kararlaştırdı.

1923- Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Anlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.

1933- Almanya'da Adolf Hitler iktidara geçti.

1943- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile İngiltere Başbakanı Churchill arasındaki görüşmeler başladı. 'Adana Mülakatı' olarak bilinen görüşmeye ilişkin resmi bildiri 1 Şubat'ta yayımlandı.

1946- Macaristan'da cumhuriyet ilan edildi.

1948- Hindistan'ın kurucusu Mahatma Gandhi, Yeni Delhi'de uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1955- Tıp adamı Ord. Prof. Dr. Mim Kemal Öke vefat etti.

1969- Türkiye'de ilk böbrek nakli Beyoğlu Devlet Hastanesinde, Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı.

1985- Ege'de tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı, 39 denizci şehit oldu.

2001- TBMM'deki İçtüzük görüşmeleri sırasında çıkan arbede sonucu DYP Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu, kalp krizi geçirerek vefat etti.

2005 - Irak'ta 50 yıl sonra ilk kez çok partili seçimler yapıldı. Sünniler seçimi boykot etti. Seçimin galibi Şiiler oldu. Celal Talabani, ülkenin ilk Kürt devlet başkanı seçildi. Şii İbrahim Caferi de başbakan oldu.

2010- İlk kadın öğretmenlerden Refet Angın, 95 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2013- TSK Disiplin Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Kanuna göre, disiplinsizliğe karşı oda hapsi verilemeyecek.

2014- Ukrayna Parlamentosunda, hükümet karşıtı gösterilerde gözaltına alınan ya da tutuklu bulunanlar için genel af getiren yasa kabul edildi.

2016- Terörizmin önlenmesi için gerekli uluslararası iş birliğinin daha etkin hale getirilmesine yönelik hazırlanan ve Türkiye'nin 28 Mart 2007'de imzaladığı Suç Gelirlerinin Aklanması, Araştırılması, El Konulması, Müsaderesi ve Terörizmin Finansmanına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, kabul edilerek yasalaştı.

2017- Kuzey Afrika ülkesi Fas, 33 yıl sonra Afrika Birliği'ne yeniden üye oldu.

2019- Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin (KDC) batısındaki Mai-Ndombe eyaletinde, her birinde yaklaşık 100 cesedin olduğu 50 toplu mezar bulundu.

2020- İçişleri Bakanlığınca, Şırnak'ta 780 jandarma, polis ve güvenlik korucusunun katılımıyla 'Kapan-5 Gabar Operasyonu' başlatıldı.

31 Ocak

1729- Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.

1914- Edebiyatçı (Üstat) Recaizade Ekrem vefat etti.

1928- Türk Maarif Cemiyeti (Türk Eğitim Derneği) kuruldu.

1938- Atatürk, Gemlik Suni İpek Fabrikasını açtı.

1952- Yunanistan Başbakan Vekili ve Dışişleri Bakanı S. Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmi gezi sırasında (31 Ocak-5 Şubat), Türk-Elen Dostluk Derneği kurulması kararlaştırıldı.

1964- Kıbrıs sorununu görüşmek üzere 15 Ocak'ta toplanan 3. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.

1968- TRT Ankara Televizyonu deneme yayınına başladı.

1990- Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muammer Aksoy (73), Ankara'da evinin önünde öldürüldü.

2004- TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Cumhuriyeti para biriminin 'Yeni Türk Lirası' (YTL) olmasını öngören yasa Resmi Gazete'de yayımlandı.

2005- Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası havaalanının sorumluluğunu üstlendi.

2012- Çek Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı yasalaştı. Kanuna göre, karşılıksız çekte adli para cezası ödenmediği için uygulanan hapis cezası, idari nitelikte yaptırıma dönüştürüldü.

2013- Avrupa Dış İlişkiler Konseyi, AB'ye dış politika karnesi verdi ve Türkiye ile ilişkileri 'en başarısız konular' arasında gösterdi.

2017- ABD Başkanı Donald Trump, nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan 7 ülkenin vatandaşlarına kapıları kapatan kararnameyi uygulamayacağını açıklayan Adalet Bakanı Vekili Sally Yates'i görevden aldı.

2019 - Malezya Kralı Sultan V. Muhammed'in tahtını bırakmasının ardından krallığa seçilen Pahang eyalet Kralı Sultan Abdullah, yemin ederek görevine başladı.

2020- Birleşik Krallık, 31 Ocak itibarıyla AB üyeliğinden 47 yıl sonra resmen ayrıldı.