İngiliz Hükümetine, Soykırım Yapan Çin'le Ticaret Anlaşması Yapılmasın Çağrısı

LONDRA (AA) - İngiltere'de muhalefet ve bazı iktidar partisi üyeleri, Çin'in Uygur Türklerine yönelik işkence, tecavüz ve zorla kısırlaştırma suçu işlediğini belirterek hükümete, soykırım yapan ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalanmasının önlenmesini öngören tasarıyı kabul etmesi çağrısı yaptı.

Eski Muhafazakar Parti lideri Iain Duncan Smith, parlamentodaki konuşmasında, Çin'in 'yeniden eğitim kampları' dediği Uygur Türkleri ve diğer Müslüman azınlık mensuplarını zorla tuttuğu yerlerde yaşananları, Yahudi Soykırımı'na benzetti.

Iain Duncan Smith 'Korkunç taciz ve tecavüzler, toplama kampları, kısırlaştırılan insanlar, kötü muamele, istismar, işkence. Bunlar 75 yıl öncesindenmiş gibi ama değil, şimdi yaşanıyor.' dedi.

Bireylere yönelik yaptırımlar uygulanması gerektiğini kaydeden Iain Duncan Smith, bu suçlara ilişkin gerekli tüm kanıtların bulunduğunu ifade etti.

• 'Bu saçmalığı durdurun'

Bakanları, Yüksek Mahkeme kararıyla soykırım suçu işlediği belirlenen ülkelerle ticaret anlaşmalarından çekilmeye mecbur bırakacak maddenin kabul edilmesi gerektiğini belirten Smith, söz konusu maddeyi, görüşmeler sırasında metinden çıkaran hükümeti 'bu saçmalığı durdurmaya' çağırdı.

Muhafazakar Partiden Bob Seely, İngiltere'nin soykırım, sistematik tecavüz, cinsel işkence, zorla kısırlaştırma, yeniden eğitim kampları, zorla çalıştırmayla suçlanan devletlerle ticaret anlaşması yapmaması gerektiğini vurgulayarak 'Hükümet, Ticaret Yasası'ndaki soykırıma ilişkin değişiklik önergemizi neden engelliyor?' diye sordu.

• 'Somut eylem zamanı geldi'

Muhafazakar Partiden eski bakan Nus Ghani, Uygur Türklerine yönelik soykırım iddialarına ilişkin tam bir adli soruşturma yapılıncaya kadar İngiltere ile Çin arasındaki bağların derinleştirilmemesi gerektiğini söyledi.

Gölge Dışişleri Bakanı Stephen Kinnock ise İşçi Partisi'nin Çin'e karşı 'somut eylem' zamanının geldiğine inandığını belirterek hükümeti tasarıda geri adım atmaya çağırdı.

• Hükümetin cevabı

Sorulara cevap veren Asya'dan Sorunlu Devlet Bakanı Nigel Adams ise İngiltere'nin Çinli yetkililere karşı daha fazla yaptırımı 'dikkatle değerlendirdiğini' söyledi.

Hükümetin yasa tasarısı üzerine salı günü yapılacak görüşmeler öncesi milletvekilleriyle birlikte çalışmaya devam edeceğini kaydeden Adams, soykırım suçuna verilecek cevap konusunda daha kapsamlı inceleme' yapılması gerektiğine inandığını belirtti.

• Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki uygulamaları

Çin'de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.

Pekin'in 'mesleki eğitim merkezleri' olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise 'yeniden eğitim kampları' diye tanımladığı yerlerde, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre en az 1 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında tutuluyor.

Pekin yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor.

BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken Çin, kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.

Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.