İspanya, Son Dört Yılda Üçüncü Kez Sandık Başına Gitti: Seçimin Galibi Sosyalistler Oldu

İspanya'daki erken seçimin kazananı, yüzde 29 oyla Başbakan Pedro Sanchez'in lideri olduğu İspanyol Sosyalist İşçi Partisi oldu. PSOE, yüzde 29 oy aldı ve milletvekili sayısını yüzde 45'ten fazla artırdı ancak tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edemedi. İlk defa genel seçimlere giren aşırı sağcı Vox partisi ise 24 milletvekili çıkardı. Halk Partisi ise tarihindeki en büyük düşüşü yaşadı. 

Detaylara bakalım...

İspanya'da son 4 yılda 3. defa yapılan seçimlerde sandıktan Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) çıktı. İspanya İçişleri Bakanlığı tarafından, açılan sandıkların yüzde 97'sine göre 350 sandalyeli mecliste PSOE 123 milletvekiline sahip olarak ülkede birinci siyasi parti oldu. Mevcut durumda iktidarda olan PSOE, 2016 yılında 85 olan milletvekili sayısını yüzde 45'ten fazla artırmış oldu.

Katılımın yüzde 75,8 olduğu seçimler son yılların en geniş katılımlı seçimi oldu. 2016'daki seçime göre katılım yüzde 9 arttı.

123 sandalye kazanan Sosyalistlerin, hükümeti kurmak için bir önceki hükümette ortaklarından biri olan ve bu seçimde 42 sandalye kazanan merkez sol parti Podemos ya da özerk bölgelerden çıkan siyasi partilerin desteğine ihtiyacı olacak. Sosyalist Parti ve Podemos'un bir araya gelmesi halinde de, hükümet kurmak için gerekli olan 176 sandalyeye ulaşılamıyor. 11 milletvekilinin daha koalisyona katılması gerekiyor.

Sanchez, Bask milliyetçileri ya da Katalonya'daki bağımsızlık yanlısı partilerin kapısını çalabilir. Ancak geçen ay hükümete verdikleri desteği çekip erken seçime giden yolu açan da, Katalonya partileri olmuştu.

1975 yılında diktatör Francisco Franco'nun ölümüyle demokrasiye geçişin sağlanmasından beri ilk kez aşırı sağ bir parti de parlamantoya girdi. Oyların yüzde 10'undan fazlasını alan aşırı sağ Vox partisi çok kültürlülüğe, feminizme ve göçmenlere karşı bir politika izliyor. Oyların neredeyse tümünün sayıldığı seçimin sonucuna göre Vox, 350 sandalyeli parlamentoda 24 sandalye kazandı.

Seçimin bir diğer sürpriz sonucu ise, sağcı Halk Partisi'nin oylarının yüzde 16,7'ye düşmüş olması. Mayıs 2018'deki güven oylamasına kadar ülkeyi yöneten parti, diğer sağ partilerin desteğini alsa bile koalisyon kuracak sandalye sayısına ulaşamıyor. Tarihindeki en düşük oyu alan Halk Partisi'nin 65 sandalyesi var. Bir önceki dönem ise 137 sandalyesi vardı.

Diğer bir sağ parti olan Ciudadanos (Vatandaşlar Partisi) ve aşırı sağ Vox ile bir araya gelse bile, Halk Partisi sağ partilerden ittifak oluşturacak sandalye sayısına ulaşamıyor.

15 sandalye kazanan ERC'nin lideri Oriol Junqueras, Ekim 2017'de bağımsızlık ilan ettiği için şu an cezaevinde bulunuyor. Jonqueras ve diğer Katalan yöneticilerin yargılanması sürecinde Katalan bağımsızlık yanlısı partiler hükümetten çekilmiş ve böylece erken seçim kararı alınmıştı.

Sanchez, yaptığı zafer konuşmasında partisinin 'eşitsizlikle ve yolsuzlukla mücadele ve bir arada yaşamayı güçlendirme' yolunda çalışacağını söyledi. 'Geçmiş kaybetti, gelecek kazandı' dedi.

PSOE lideri Sanchez'in, hükümet kurmak için önünde iki alternatif bulunuyor. Bunlardan ilki sol blok olarak adlandırılan, PSOE, Unidas Podemos ve Compromis'in bağımsızlık yanlısı siyaset yapan ERC'yi ikna etmesi. Böyle bir anlaşmada 181 milletvekiline sahip olacak Sanchez, 350 sandalyeli mecliste çoğunluğu elde edebiliyor.

Ancak ERC'nin bağımsızlık talebiyle bağlantılı referandum isteminden vazgeçmemesi, PSOE lideri Sanchez'in de 'Sosyalist hükümet döneminde asla bir Katalonya Cumhuriyeti ve referandum olmayacak.' demesi, iki siyasi parti arasındaki olası anlaşmayı zorlaştırıyor.

Sanchez için ikinci olasılık ise geçmişte desteğini aldığı Rivera'yı ikna ederek, bir PSOE-C's (toplamda 180 milletvekili) koalisyon hükümeti kurmak olarak gözüküyor. Burada da Albert Rivera'nın seçim öncesinde seçmenlerine vadettiği 'Asla Sanchez'li bir PSOE ile anlaşmayacağım.' sözü en büyük engeli oluşturuyor.

Ekim 2017'de bağımsızlık referandumu yapılan bölgede katılım yüzde 50'nin altında kalsa da büyük oranda 'evet' çıkmış, Katalan liderler bağımsızlık ilan etmişti. İspanya merkezi hükümeti bu çağrıyı yasadışı ilan etti ve Katalan liderlerin başkent Madrid'de yargılamasına başlandı. Junqueras da yakalandığında Katalonya'nın başkan yardımcısıydı.

Uzmanlara göre, aşırı sağ Vox'a desteğin artması da, bu bağımsızlık ilanına yönelik bir tepki. Vox, bağımsızlık yanlılarına hiçbir şekilde imtiyaz verilmemesi yönünde sert bir politikayı savunuyor.

Kaynak: BBC Türkçe, AA