Kenan Evren İngiliz Basınında: Küçük Düşürücü Bir Son
İngiltere gazetelerinde bugün, Cumartesi günü hayatını kaybeden 7. Cumhurbaşkanı ve 12 Eylül darbesinin lideri Kenan Evren'in hayatını anlatan makaleler yer alıyor.
Times gazetesi Kenan Evren'in geçen yıl 12 Eylül davasında müebbet hapis cezasına çarptırıldığını hatırlatarak başladığı yazıda 'Müthiş bir askeri ve siyasi kariyere küçük düşürücü bir son' diyor.
Yazıda yer alan ifadelerden bazıları şöyle:
'(Kenan Evren), Türk ordusunun, ülkenin laik mirası ve anayasasının korumasındaki ayrıcalıklı role olan inancının sembolüydü. Ve uzun bir dönem, iktidardayken yürürlüğe koyduğu yasaların kendisine dokunulmazlık sağlayacağını var saydı. 2009'da yargılanması gündeme gelince de 'Milletimin önünde herkese söz veriyorum. Bu işi yargıya bırakmam. İntihar ederim' demişti.'
'Fakat şimdi Türkiye'de egemen olan siyasi muhalifleri, orduyu ehlileştirmeye kararlıydı ve yargı yolunu açan yasa değişikliği referandumla onaylandı.'
Kenan Evren'in biyografisi, yargı süreci ve darbe döneminde yaşananların ayrıntılarının da aktarıldığı makale şöyle devam ediyor:
'(…) Ordunun sanayileşmiş, modernleşmiş bir ülke fikri, gizemli milliyetçilik veya İslami radikalleşmeye direnci Atatürk'ün geleneği olarak görülüyordu. (…) Evren'in cumhurbaşkanlığında Türkiye'nin sosyal ve ekonomik gelişimini takdir edenler de vardı. İslami muhafazakârlığa karşı kadın hakları için mücadele etti ve kürtaj yasallaştı. Sınai kalkınma ve istihdam hızlandı, yoksul kırsal kesimlere telefon ve elektrik ulaştırılması gibi faydaları oldu. Fakat, 1986'daki Çernobil felaketinden sonra 'radyasyonun kemiklere iyi geldiğini' iddia eden Evren'in nükleer enerji kuşağını savunması da açıkça alışılmışın dışındaydı.'
Times gazetesi, Kenan Evren döneminde darbe sonrası çok partili seçimlerin yapılmasıyla Türkiye'nin Avrupa Ekonomik Topluluğu'na üyeliğinin yolunun açıldığını da hatırlatıyor. Gazete Evren'in resme olan ilgisini de aktardığı makalesini şu ifadelerle noktalıyor:
'Evren için, ülkesinde maruz kaldığı siyasi ortam daha İslami bir yöne evrilirken, kendi korumalarının varlığı, Türkiye içinde ve dışında ne kadar çok düşman edindiğinin de işareti. Geçen yıl yargılanması, bir general ve bir cumhurbaşkanı olarak oluşturduğu imajdan çok daha farklı bir intiba yarattı. Kendisini, bir değişime rehberlik ederken, ülkeyi Atatürk'ün vizyonunda tutarken gördü. Fakat Türkiye'nin geleceğinin, çok daha karmaşık ve belirsiz olduğu görüldü ve Kenan Evren'in rolü de kendi varsayımından çok daha tartışmalı bir hal aldı.'
Guardian: Türk ekonomisini yoluna koydu
Guardian gazetesi de Kenan Evren'le ilgili yazısına, 12 Eylül davasıyla ilgili ayrıntıları aktararak başlıyor.
David Barchard imzalı yazıda şu ifadeler var:
'Birçok Türk için, özellikle de solcular için, şimdi İslamcı ağırlıklı olan Türkiye'de, Evren'in mahkûm edilmesi, 1980'de askeri darbecilerin ellerinde acı çekenlerin yaralarını kapatmaya yardımcı oldu. Fakat yargı, kısa döneminde Evren rejiminin, darbe zamanındaki siyasi çatışmalar nedeniyle günde onlarca kişinin öldüğü ülkeye kanun ve düzeni yeniden inşa ettiğini göz ardı etti. Ayrıca, 1980'deki yaralı ve felce uğramış Türk ekonomisini yoluna koydu, yalnızca istikrara dönüşünü sağlamadı aynı zamanda, Evren'in yönetim tarzının sonucu olarak çok daha refah bir döneme soktu.'
Makalesinde darbe dönemindeki idamlara, işkencelere ve tutuklamalara da yer veren Guardian gazetesi Evren'in idaresinde 'solun büyümesine engel olmak için okullarda İslam dini eğiminin yeniden canlandırıldığını' da ekledi.
Gazete makaleyi, 1982 anayasasının da yürürlüğe girdiğini, seçimlerde Turgut Özal'ın başa geldiğini ve Kenan Evren'in de emeklilik hayatını Bodrum'da resim yaparak geçirdiğini aktararak sonlandırdı.
BBC Türkçe ve CNN Türk
