Le Guin: 'Direniş ve Değişim Sanatta Başlar'

ABD Ulusal Kitap Ödülleri kapsamında bir konuşma yapan bilimkurgu ve fantastik edebiyat yazarı Ursula K. Le Guin, kapitalizmin iktidarının kaçınılmaz olmadığını ve direnişin sanatla başlayacağını söyledi.

Yazar Ursula K. Le Guin, ABD Ulusal Kitap Ödülleri'nin 2014 'Amerikan Edebiyatı'na Seçkin Katkı Madalyası'nı 19 Kasım'da aldı. Ödül Le Guin'e 'Amerikan edebiyatı üzerindeki dönüştürücü etkisi' nedeniyle verildi. Bianet'te yayınlanan aşağıdaki metin, 1929 doğumlu Le Guin'in ödül töreninde yaptığı konuşma metnidir. Konuşma metni, Tolga Korkut tarafından Türkçeleştirildi.

Le Guin'in konuşması şöyle:

'Teşekkür ederim, bu güzel ödülü verenler, yürekten teşekkürler.

Ailem, temsilcim, editörlerim biliyorlar ki burada bulunmam, benim olduğu kadar onların da yapıp etmelerinin sonucu, bu ödül benim olduğu kadar onların da ödülü. Ve bu ödülü, edebiyattan onca zamandır dışlanan bütün yazarlar, sevgili fantastik kurgu ve bilimkurgu yazarı dostlarım -güzel ödüllerin son 50 yıldır gerçekçi denenlere gidişini izleyen imgelemin yazarları- için sevinçle kabul ediyor ve onlarla paylaşıyorum.

Bence, şu anki yaşayışımızın alternatiflerini görebilen, korkuya kapılmış toplumumuzun ve takıntılı teknolojilerinin içyüzünü varoluşun başka yollarına kadar görebilen ve hatta umut için gerçek dayanaklar hayal edebilen yazarların seslerini isteyeceğimiz zor zamanlar geliyor. Özgürlüğü anımsayabilecek yazarlara ihtiyaç duyacağız. Şairlere, hayalperestlere: Daha büyük bir gerçekliğin gerçekçilerine.

PİYASA METASININ ÜRETİMİYLE SANAT PRATİĞİ ARASINDAKİ FARK

Şu an, bence bir piyasa metasının üretimiyle sanat pratiği arasındaki farkı bilen yazarlara ihtiyacımız var. Şirket kârını ve reklam gelirini maksimize etmek için satış stratejilerine uygun yazılı malzemeler geliştirmek, sorumlu kitap yayıncılığıyla ve yazarlıkla pek de aynı şey değil. (Teşekkür ederim alkışlayan cesur kişiler.)

Yine de yazı işleri üzerindeki kontrolün satış birimlerine verildiğini görüyorum; kendi yayıncılarımın, şapşal bir cehalet ve açgözlülük paniğiyle, bir elektronik kitap için halk kütüphanelerinden, müşterilerinden istediklerinin altı, yedi katı para istediklerini görüyorum. Bir vurguncunun bir yayıncıyı itaatsizliği için cezalandırdığını, yazarların şirket fetvalarıyla tehdit edildiğini daha yeni gördük; ve görüyorum ki birçoğumuz, kitapları yazan, kitapları yapan üreticiler, bunu kabul ediyoruz. Meta vurguncularının bizi deodoran gibi satmasını ve neyi yayınlayıp neyi yazacağımızı söylemelerini. (Ben de seni seviyorum, canım.)

GÜZEL ÖDÜLÜMÜZÜN ADI ÖZGÜRLÜK

Kitaplar, biliyorsunuz, sadece meta değildir. Kâr güdüsü, çoğu kez sanatın amaçlarıyla çatışır. Kapitalizm içinde yaşıyoruz. İktidarından kaçılamaz gibi geliyor. Kralların ilahi kudreti de öyle geliyordu. Her türlü insan iktidarına insanlar tarafından direnilebilir ve bu iktidar değiştirilebilir. Direniş ve değişim çoğu kez sanatta başlar ve daha da çok bizim sanatımızda -sözcüklerin sanatında- başlar.

Uzun, iyi bir kariyerim oldu. Yalnız değildim. Şimdi burada, kariyerimin sonunda, Amerikan edebiyatının satılıp ortada bırakıldığını görmek istemiyorum. Biz hayatını yazarak ve yayıncılık yaparak kazananlar, hasıladan hakkımıza düşen payı istiyoruz -bunu talep etmeliyiz. Ama bizim güzel ödülümüzün adı kâr değil. Onun adı özgürlük.'

LE GUIN

1950'li yıllarda fantastik öyküler ve romanlar yazmaya başlayan Ursula Kroeber Le Guin 1962'de ilk bilimkurgu öyküsü yayımlandı. 1974 tarihli Mülksüzler'e kadar altı bilimkurgu romanı yazdı. Bu tarihten sonra zaman zaman bilimkurgu öyküleri yazmakla birlikte romanlarında daha ziyade yarı gerçekçi/yarı fantastik temalar işledi.

Kısa hikâye, deneme, şiir, çocuk kitapları ve roman türlerinde eserler veren Le Guin'in aldığı çok sayıda edebiyat ödülü arasında Ulusal Kitap Ödülü, beş kez Hugo ve beş kez Nebula Ödülü, Kafka Ödülü ve PEN/Malamud Ödülü bulunuyor.

Kitapları

Yerdeniz Büyücüsü, 1994

Balıkçıl Gözü, 1995

Rocannon'un Dünyası, 1995

Dünyaya Orman Denir, 1996

Mülksüzler, 1999

Kadınlar Rüylar Ejderhalar, 1999

En Uzak Sahil, 1999

Atuan Mezarları, 1999

Tehanu, 2000

Yerdeniz Öyküleri, 2001

Bağışlanmanın Dört Yolu, 2001

Öteki Rüzgâr, 2004

Uçuştan Uçuşa, 2004

Dünyanın Doğum Günü, 2005

Marifetler, 2006

İçdeniz Balıkçısı, 2007

Sesler, 2008

Güçler, 2009

Lavinia, 2009

Rüyanın Öte Yakası, 2011

Aya Tırmanmak, 2012

Yerdeniz, 2012

Malafrena, 2013

• İlerihaber