Maliki'ye Karşı Şii Aday

Irak’ta dün Maliki’nin Cumhurbaşkanı Mahsum’un anayasayı ihlal ettiği gerekçesiyle Bağdat’ta birçok kritik bölgeyi askeri kuşatmaya alması sonrası Maliki karşıtı Şii ittifak kendi başbakan adayını açıkladı. İttifak’a Kürtler ve Sünnilerin de destek vermesi bekleniyor.

Nuri Maliki’ye bağlı güçler Bağdat’ta yeşil bölge olarak tanımlanan ve bakanlıklar, büyükelçilikler ve diğer önemli binaları barındıran bölgeyi kuşatmış durumda. Maliki'nin gerekçesi Kürt, Şii ve Sünnilerin desteği ile cumhurbaşkanı seçilen Kürt siyasetçi Fuat Mahsum'un, seçimlerin üzerinden iki hafta geçmesine rağmen hiç kimseye hükümet kurma yetkisi vermemesi. Maliki kendisinin görevlendirilmesi gerektiği görüşünde.

92 milletvekiline sahip Maliki’nin Irakiye Bloku’nun karşısında yine Şii’lerden oluşan Irak Ulusal Şii Ulusal İttifakı var. 75 milletvekiline sahip bu ittifak, Irak Meclis Başkan Yardımcısı Haydar İbadi’yi, Maliki’ye karşı başbakan adayı olarak gösterdi. Bu, Maliki'ye Şiilerin de sırtını döndüğünü ve yalnız kaldığını gösteriyor. Zira İbadi'ye Sünniler ve Kürtlerin de destek vermesi bekleniyor. Bu destekle de milletvekili sayısı Maliki’nin sahip olduklarından daha fazla olacak. Cumhurbaşkanı Fuad Mahsum'un ise kısa süre içinde hükümeti kurmakla görevlendireceği ismi açıklaması bekleniyor.

Sünniler de Maliki karşıtı cephede

Irak’ta en büyük Sünni blok olan Muttehidun Koalisyonu’nun Başkanı Usame Nuceyfi de Maliki karşıtı cephede yer alıyor. Nuceyfi, Maliki'nin Yeşil Bölge'yi kuşatma altına alması sonrası yaptığı açıklamada, görev süresi biten Başkan Nuri Maliki’nin üçüncü kez başbakan olmaya çalışmasının Irak’ı bölme ve iç savaş çıkarma çabası olduğunu söyledi.

Irak Anayasası'na göre seçilen cumhurbaşkanı iki hafta içinde parlamento içinden bir ismi hükümeti kurmakla görevlendirmek zorunda. Ancak Fuad Mahsum seçilmesinin üzerinden iki haftadan fazla süre geçmesine rağmen henüz bir ismi görevlendirmedi. Maliki’nin Mahsum'u anayasayı ihlal etmekle suçlaması karşısında ise Usame Nuceyfi, “Eğer zaman aşılırsa anayasal anlamda ihlal yapılmış olunur. Ama anayasal ihlal, trajik sonuçlara götüren uygun olmayan bir görevlendirmeden daha iyidir” dedi.

İttifak senaryoları

Irak Meclis Başkan Yardımcısı Haydar İbadi'yi başbakan adayı olarak gösteren Şii Ulusal İttifakı çatısı altında Mukteda Sadr liderliğindeki Ahrar Hareketi, Ammar Hekim başkanlığındaki Irak Yüksek İslam Konseyi, Fazilet Partisi ve Reform Akımı bulunuyor. Bu partilerin meclisteki milletvekili sayısı 75. Bu haliyle Maliki karşıtı Şii İttifak, 92 milletvekili olan Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu'nun gerisinde kalıyor. Ancak özellikle Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani'nin Maliki'nin içinde bulunduğu bir hükümette bulunmayacaklarını açıklaması dolayısıyla, 62 milletvekili olan Kürt İttifakı'nın da Maliki karşısındaki Şii İttifak'a destek vermesi bekleniyor. Bu durumda 75 milletvekili olan Şii İttifak ve 62 milletvekiline sahip Kürt İttifakı'nın toplam vekil sayısı 137'ye çıkıyor ve Maliki'nin başında bulunduğu koalisyonu geride bırakıyor. Kürt ve Şii İttifakı'na 72 milletvekili bulunan Sünni, Türkmen ve seküler koalisyonların da destek vermesi durumunda ise bu fark iyice açılıyor.

Meclis başkanı ve cumhurbaşkanı belli

Irak'taki siyasi krizin aşılmasına katkı sağlayacak ilk adım 15 Temmuz'da atılmış ve Irak Parlamentosu'ndaki oylama sonucunda yeni Meclis Başkanı Sünni Selim Abdullah Cuburi olmuştu.

Meclisin 24 Temmuz'daki oturumunda ise Kürtlerin adayı Fuad Mahsum Irak'ın yeni cumhurbaşkanı seçildi. Fuat Mahsum görevi kendisinin adaylığına büyük destek veren ve geçtiğimiz günlerde uzun tedavi sürecinden sonra Irak'a dönen Celal Talabani'den devraldı. Mahsum meclisteki oylamada aynı zamanda Maliki'nin liderliğini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu'ndan da büyük destek aldı.

Mahsum'un cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra Şii Başbakan Maliki, 26 Temmuz'da Süleymaniye'ye giderek Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Başkanı Celal Talabani ile görüştü. Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani ise birçok kez Maliki'nin başında olduğu herhangi bir hükümette kesin bir biçimde yer almayacaklarını açıkladı.

Irak'ta siyasi taraflar arasında yazılı olmayan bir anlaşma çerçevesinde meclis başkanı Sünnilerden, başbakan Şiilerden, cumhurbaşkanı ise Kürtlerden seçiliyor.

Kaynak: Al jazeera