Milyonlarca İnsanın Ölümüne Sebep Olan Atom Bombasını İnşa Eden ve Sır Gibi Saklanan "Gizli Şehir" Oak Ridge
Şüphesiz ki dünya, 1945 yılında iki atom bombasıyla görüp görebileceği en korkunç tarihi anlara şahitlik etti. Binlerce insanı öldüren, havayı, suyu ve toprağı zehirleyen atom bombaları o zamanın en güçlü silahlarıydı. Dünya Savaşı sırasında Japonlar Pearl Harbor'a saldırdığında daha ortada bile olmayan bi şehir, Amerika'nın elindeki en güçlü koz haline geldi. Peki bu 'gizli şehir', Amerika'nın dünyanın ilk nükleer silahlarını geliştirme planlarının merkez üssü haline nasıl geldi? Hadi buyurun 👇
6 Ağustos 1945'te Enola Gay adlı bir Amerikan B-29 bombacısı, dünyanın ilk atom bombasını Japonya'nın Hiroşima şehrine atarak tahminen 80.000 kişiyi öldürdü.
Sadece 3 gün sonra, 9 Ağustos 1945'te, Japonya'daki Nagazaki'ye başka bir atom bombası atıldı ve zaman içinde 40.000 kişiyi ve daha fazlasını anında öldürdü. Saldırıların Japonya'yı teslim olmaya ikna etmede ve İkinci Dünya Savaşı'nı sona erdirmede belirleyici bir rol oynadığına inanılıyor.
Doğu Tennessee'deki küçük Oak Ridge şehri, Amerika'nın geri kalanının – ve aslında orada yaşayan insanların çoğunun – bilmediği bunda çok önemli bir rol oynamıştı. Ancak Japonlar 7 Aralık 1941'de Pearl Harbor'a saldırdığında, Oak Ridge şehri bile yoktu. Bu 'gizli şehir', Amerika'nın dünyanın ilk nükleer silahlarını geliştirme planlarının merkez üssü haline nasıl geldi?
Ağustos 1939'da Albert Einstein, Başkan Roosevelt'e Nazilerin ve Alman bilim adamlarının uranyum cevheri satın aldıklarını ve nükleer teknolojiyi kullanarak yeni ve güçlü bir bomba yapmaya çalışıyor olabilecekleri konusunda uyardığını yazdı.
Buna karşılık, 28 Aralık 1942'de Başkan Roosevelt, kendi atom bombasını araştırmak, geliştirmek ve inşa etmek için gizli Amerikan liderliğindeki çabanın kod adı olan 'Manhattan Projesi'nin oluşumuna izin verdi. Proje, İngiltere ve Kanada tarafından desteklendi ve Roosevelt, General Leslie Groves'u sorumlu olarak atadı. Bu araştırma ve ilgili atomik testlerin yapılması için uzak yerlerde tesislerin kurulması gerekiyordu.
Oakridge, 19 Eylül 1942'de Groves tarafından Manhattan Projesi'nin bir parçası olarak seçilen üç 'gizli şehirden' biriydi.
Böylece Amerika'nın savaşa girmesinden bir yıldan kısa bir süre sonra, ABD hükümeti onları inşa etmek için geniş kırsal tarım arazileri edinmeye başladı. Diğer olası yerlerin aksine, Groves buranın ordunun planları için neredeyse ideal koşullara sahip olduğunu keşfetti. Kıyıdan uzak konumu, siteyi Almanlar veya Japonlar tarafından bombalanma ihtimalini düşük kıldı. Kıt nüfus da ucuz araziyi güvence altına almayı kolaylaştırdı - sadece yaklaşık 1.000 aile yerinden edildi, resmi neden bir yıkım alanı inşa edilmesiydi.
Manhattan Projesi'nin yeni tesislerde çalışacak insanlara ihtiyacı vardı, bu nedenle 111.000 nüfuslu yakındaki Knoxville iş gücü sağlayacaktı. Siteler aynı zamanda yerleşik ulaşım merkezlerine ve nüfus merkezlerine yeterince yakın, ancak nispeten radarın altında kalacak kadar uzaktı. Projedeki elektromanyetik, gaz difüzyon ve termal difüzyon tesislerinin tümü önemli miktarda elektrik gerektiriyordu - yakınlarda Norris Barajı'ndaki Tennessee Valley Authority hidroelektrik santrallerinde bulundu. Bölgede ayrıca kaliteli su ve bol toprak vardı.
Kamuoyundan korunan evler ve diğer tesisler rekor bir hızla sıfırdan inşa edildi.
1953'e gelindiğinde, Oak Ridge 59.000 dönümlük bir alana dönüşmüştü. İnşa edildikten sonra, orada mühimmat üretiminin yapıldığına dair söylentiler oldu. İnsanlar önemli bir şeyin gerçekleştiğinden şüpheleniyorlardı, ancak o sırada hiç kimse bir nükleer silah görmemiş veya duymamıştı. Amerika'nın savaşta olduğu düşünüldüğünde, çoğu insan savaş çabalarına yardımcı olan şeyleri sorgulamadı.
Atom bombası için yakıt üretmek ve silahları inşa etmek için radyoaktif materyali rafine etmek için gereken devasa tesisleri barındırmak üzere tasarlanan Oak Ridge'in ayrıca işçileri ve ailelerini barındırması gerekiyordu.
Manhattan Projesi liderleri, yatakhanelere tıkılmak yerine, işçilerin kendilerini evlerinde ve 'normal' bir topluluğun parçası gibi hissetmeleri gerektiğini düşündüler. Böylece, dolambaçlı yollar, parklar ve diğer yeşil alanlarla şimdi tipik görünümlü banliyö mahallelerinde müstakil müstakil evler inşa edildi.
Başlangıçta Oak Ridge 13.000 kişilik bir kasaba olarak tasarlandı, ancak savaşın sonunda 75.000'e ulaştı ve artan nüfusu Oak Ridge'i Tennessee'deki en büyük beşinci şehir haline getirdi.
Bu 'gizli şehirler' ve planlı topluluklar, sakinlerine mutlu bir yaşam tarzı sunmaya çalışsa da, o zamanın ırk ayrımını yansıtan sosyal sorunlar devam etti. Mimarlar başlangıçta doğu ucunda beyaz sakinlere benzer konutlar içeren bir 'zenci köyü' planlamışlardı, ancak Oak Ridge büyüdükçe Afrikalı-Amerikalı sakinlere bunun yerine 'kulübeler' verildi. Kontrplaktan yapılan bu temel yapılar, iç tesisattan yoksundu ve sakinler toplu banyo tesislerini kullandılar.
Orada binlerce insan çalışırken, Oak Ridge savaş sırasında resmen yoktu ve hiçbir haritada bulunamadı.
Bu bölge, 'Site X' veya 'Clinton Engineering Works' olarak adlandırıldı. Savaş boyunca, korunan kapılarla korundu ve fabrikalardaki işçiler gizlilik yemini etti. Oak Ridge çevresindeki sakinleri bilgi paylaşmamaları konusunda uyaran işaretlere rağmen, Amerika'da atom bombasını atılmadan önce sadece birkaç yüz kişinin bildiği düşünülüyor.
Oak Ridge'de yaşayan ve çalışan on binlerce sakinin büyük çoğunluğu yeni bir bomba türü üzerinde çalıştıklarını bilmiyorlardı, sadece kendi özel görevleriyle ilgili bilgileri biliyorlardı ve savaş için çalışıyorlardı. 16 Temmuz 1945'te Los Alamos'tan yaklaşık 160 kilometre uzaklıktaki New Mexico çölünde ilk nükleer silah patlaması gerçekleşti.
İlk testten bir aydan kısa bir süre sonra, dünyanın ilk atom bombası 6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya atıldı.
Haberler, Oak Ridge'deki insanlara başından beri ne üzerinde çalıştıklarını ortaya çıkardı. Başkan Truman, üç gizli şehrin amacını açıkladı - Oak Ridge'in sırrı ortaya çıktı. Çalışanlar, dünyanın gördüğü en güçlü silahı yaptıklarını anladılar.
Birçok bölge sakini başlangıçta heyecanlandı ve savaşın sona ermesine yardımcı olacağı düşünülen bu yeni silah üzerinde çalıştıkları için gurur duydular. Oak Ridge Journal gibi yerel gazeteler, 'Oak Ridge Japonlara Saldırır' haberini övdü ve bunun birçok hayat kurtaracağını ve neşeli sokak kutlamalarına yol açacağını söyledi. Ancak, diğer sakinler, çalışmalarının bu kadar yıkıcı bir şeyin parçası olmasından dehşete düştü. Sadece üç gün sonra 9 Ağustos'ta Nagazaki'ye bir atom bombası daha atıldı.
Üç 'gizli şehir', Soğuk Savaş sırasında nükleer silahlar üzerinde çalışmaya ve daha geniş bilimsel araştırmalara devam etti.
Bugün, Oak Ridge hala Y-12 Ulusal Güvenlik Kompleksi'nde zenginleştirilmiş uranyumu işliyor, ancak aynı zamanda yenilenebilir enerji araştırmalarıyla da ilgileniyor. Orijinal binaların çoğu, şehrin eski rolü hakkında darağacı tarzı bir mizahta duvarlarda atomik semboller ve mantar bulutları içeren işaretler içeriyor. Yine de Oak Ridge bugün 'Gizli Şehir' lakabını koruyor.
Yorum Yazın