Montrö Boğazlar Sözleşmesi İçin Son Dakika Açıklaması: Türkiye Boğazları Kapattı mı?
Ukrayna ile Rusya arasında yaşanan savaş devam ederken, yetkililer üst üste Montrö Boğazlar Sözleşmesi hakkında açıklamalarda bulundu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Türkiye savaşın tarafı değilse, savaşa taraf ülkelerin gemilerini boğazdan geçirmeme yetkisi var. Savaş gemisi Karadeniz’deki üssüne geri dönüyorsa geçiş engellenmiyor. Montrö hükümlerini uyguluyoruz. Kıyıdaş olan, olmayan bütün ülkeleri boğazlardan savaş gemisi geçirmemesi konusunda uyardık” dedi. Bakan Çavuşoğlu’nun yaptığı bu açıklama sonrası Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin maddeleri araştırılıyor. İşte sosyal medyada gündem olan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ilgili tüm detaylar…
Tüm dünyanın gözünü çevirdiği Ukrayna ile Rusya arasında savaş devam ediyor. Hemen hemen tüm dünya ülkeleri, Rusya’ya karşı ağır yaptırımlarda bulundu. Dün gerçekleştirilen Kabine toplantısından sonra açıklamada bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ne Ukrayna’da ne de Rusya’da vazgeçmeyeceğiz” açıklamasında bulundu. Ayrıca Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin de uygulanacağını söyledi. Peki, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde Türkiye’nin hakları neler?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi Nedir?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936'da imzalanan ve Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası sözleşme. Sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı verir ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Sözleşme, Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlar.
Sözleşmenin şartları, özellikle Sovyetler Birliği Donanması'na Akdeniz'e erişim hakkı sağlaması yıllar boyunca tartışma konusu olmuştur. 1923'te Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin yerine geçmiştir. Bu sözleşmeyle birlikte Uluslararası Boğazlar Komisyonu'nun da görevi sonlanmıştır.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi Nerede ve Kimler Tarafından İmzalandı?
Boğazların statüsü ve gemilerin geçiş rejimi ile her zaman yakından ilgilenen Birleşik Krallık'ın Türkiye'yi desteklemesine paralel olarak Balkan Antantı Daimi Konseyi'nin 4 Mayıs 1936'da Belgrad'da yaptığı toplantıda Türkiye'nin teklifini destekleme kararı alınmıştır. Türkiye'nin girişimi Lozan Boğazlar Sözleşmesi'nin diğer akitleri tarafından da kabul edilince Boğazlar'ın rejimini değiştirecek olan konferans, 22 Haziran 1936'da İsviçre'nin Montrö kentinde toplanmıştır.
İki ay süren toplantılardan sonra 20 Temmuz 1936'da Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanan yeni Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye'nin kısıtlanmış hakları iade edilmiş ve boğazlar bölgesinin egemenliği Türkiye'ye geçmiştir. Türkiye daha önce Sovyetler Birliği ile yaptığı saldırmazlık antlaşması uyarınca Sovyetler Birliği'nin de desteği alınmıştır. Sözleşme 9 Kasım 1936'da yürürlüğe girmiş ve Milletler Cemiyeti Sözleşme Serisi'ne 11 Kasım 1936'da kaydedilmiştir. Günümüzde yürürlüktedir.
Yorum Yazın