Obama: 'Esad Halkına Bomba Yağdıran Bir Tiran'

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu görüşmelerinde konuşan ABD Başkanı Obama Suriye lideri Esad için 'tiran' ifadesini kullandı ve 'Suriye'yi Esad'dan kurtaracak bir geçiş dönemine girilmesi' çağrısında bulundu. 

ABD Başkanı Obama, konuşmasında Suriye, IŞİD, Ukrayna-Rusya krizi, İran, Çin, Irak, Libya ve Küba konularına değindi. 

Rusya, Çin, İran ve Suriye yönetimine hitaben sorunların diplomasi ile çözülmesi gerektiği söyleyen Obama, “Eğer diplomasi başarısız olursa çıkarlarımızı koruyacak gücümüz var” dedi.  Obama “Halkına bomba yağdıran tiran” olarak tanımladığı Esad’in Suriye yönetiminden ayrılması gerektiğini de söyledi.

“Bir diktatör on binlerce sivili öldürüyor.”

Obama konuşmasında Suriye krizine geniş yer ayırdı ve çözümün Devlet Başkanı Beşar Esad’ın koltuğunda kalarak üretilemeyeceğini belirtti;

“Askeri gücümüz yeterlidir ama Suriye’de kalıcı bir çözüm için başka şeylere de ihtiyacımız var. Suriye’de çok kan aktı. Savaş öncesi duruma dönmemiz mümkün değil. Nasıl başladığına bakalım; Esad barışçıl protestolara baskıyı arttırarak karşılık verdi. Kimyasal silahlarla, bölge halkını varil bombalarıyla bombalayarak çözüm getirilemeyeceğini söyledik.  Bir diktatör on binlerce sivili öldürüyor. Realist olmamız gerekiyor Esad’den başka bir lidere geçmemiz gerekiyor.  Esad’ın yerine yeni bir lider getirecek kontrollü bir geçiş süreci yaşanmalı.'

“İslam'la terörü eşitleyen cehaletle savaş”

Obama IŞİD ile ilgili olarak ise şunları söyledi;

“IŞİD gibi bir örgütün dünyamızda yeri yoktur. ABD, büyük bir koalisyonla hareket ediyor ve IŞİD’e güvenli bir yer bırakmayacağız. IŞİD'le mücadele, aynı zamanda Müslüman olmayanların İslam'la terörü eşitleyen cehalete karşı savaşmalarını gerektiriyor.”

“Soğuk savaş istemiyoruz”

Obama Ukrayna krizi üzerinden Rusya’yı, Güney Çin denizinde Çin ve ABD arasındaki ticaret yolları tartışması üzerinden de Çin’i eleştirdi;

“Yeni soğuk savaş istemiyoruz. Ukrayna halkı AB ile angaje olmak istiyor, Rusya’ya değil. Ekonomi’nin küçüldüğünü görüyoruz Rusya. Eğer Rusya uluslararası toplumla çalışsaydı, bu Ukrayna için de Rusya için de daha iyi olurdu. Bu sorunun diplomasi ile çözülmesini istiyoruz. Rusya’yı izole etme niyetinde değiliz. Yine aynı şekilde Güney Çin denizinde ABD bir toprak niyeti yok. Buradaki her ulus gibi değerleri, serbest ticareti ve uluslararası hukuku desteklememiz gerekiyor. Gücün üstünlüğünü değil… Biliyorum diplomasi zordur. Sonuçları bazen tatmin edici olmayabilir. Fakat büyük devletler olarak bu riskleri almamız gerekiyor. Eğer diplomasi başarısız olursa Kendi çıkarları koruma gücümüz var.”

Küba, İran, Libya

Obama Küba, İran ve Libya konusunda ise şunları söyledi;

“Bakın Küba ile bir araya geliyoruz 50 yıl sonra.  Küba ile ilişkiler ilerledikçe kongrenin Küba’ya uygulanan ambargonun uygulanamaz olduğunu göreceğini inanıyorum.”

“İran’ın bölgede mezhep çatışmasına yönelik adımlar attığını görüyoruz. İran halkının potansiyeli olduğunu görüyoruz ama “Amerika’ya ölüm” sloganları onlara bir şey getirmeyecektir.”

“Libya halkına yardım etsek de bir tiranı devirmekte daha etkin bir şekilde davranabilirdi. Meşru olacak, kapsayıcı olacak bir Libya hükümetine her zaman yardım edeceğiz.”

Batı'dan ılımlı açıklamalar

Batı bloğundan ise Esad için ılımlı ifadeler geliyor. Almanya Başbakanı Merkel, New York'a gitmeden önce ''Suriye'deki çözüm Esad'ı da kapsamalı' derken İngiltere Başbakan David Cameron ise ''Geçiş döneminde Esad kalabilir'' ifadelerini kullandı.

BM Genel Kurulu’nun 70. dönem açılış konuşmasını yapan Genel Sekreter Ban Ki-moon ise Suriye'de savaşa son verilmesi için beş ülkeye işbirliği çağrısında bulundu.

Ban Ki-moon çözüm için Türkiye dahil beş ülkeye önemli görev düştüğünü söyledi.

BM Genel Kurulu'nun 70. dönem toplantılarının açılış konuşmasını yapan Ban, Suriye'de barışın tesisinde sorumluluğun öncelikle ülkelerini enkaza dönüştüren, savaşan taraflarda olduğunu belirtti.

Ban daha sonra bölge ülkeleri arasındaki rekabetin savaşı körüklediğini kaydetti.

BM Genel Sekreteri Rusya, ABD, Suudi Arabistan, İran ve Türkiye'ye Suriye'deki savaşı bitirmek için uzlaşma çağrısında bulundu.

Göç ve çevre uyarısı

BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon konuşmasında göç krizine de değindi. Ban Avrupa ülkelerinden, krizin çözümü için daha fazla çaba harcamalarını istedi.

İklim değişimi konusunda da uyarılarda bulunan Ban, sera gazı salımlarının sınrlandırılması için ulusal düzeyde belirlenen hedeflerin, potansiyel bir tehlikenin bertaraf edilmesi için yeterli olmadığını söyledi.

Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Suriye krizinin sorumlusunun Beşar Esad olduğunu, çözümün tarafları arasında Esad'ın olamayacağını söyledi. Hollande, ''Suriye'de mağdurlarla ve cellatla bir arada çalışamayız.'' dedi. François Hollande, Suriye'deki trajedinin terörist ittifak ve diktatör tarafından oluşturulduğunu ifade etti.

3 sene önce BM Genel Kurulu'ndan yaptığı konuşmada Suriye'de hayatını kaybedenlerin sayısının 30 bin olduğunu hatırlatan Hollande, bugün Suriye'de mağdurların sayısının 12 bini çocuk olmak üzere 250 bine yükseldiğini kaydetti. 

Suriye'de o dönem gösterilerin diktatöre karşı başlatıldığını dile getiren Fransa Cumhurbaşkanı, ''O zaman terörist yoktu, aşırılık yanlıları yoktu. Diktatör kendi halkını katlediyordu.'' diye konuştu. Bugün savaştan ve Esad'dan kaçan 8 milyona yakın mülteciye de dikkat çeken Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, komşu ülkelere sığınan mültecilere dünyanın gözlerini kapattığını belirtti. Ancak bugün mültecilerin sığındıkları ülkelerden ayrılarak uzun bir yürüyüşe çıktıklarını vurguladı.

'Komşu ülkelere yardım yapmalıyız'

Avrupa'nın, Suriye'den Irak'tan gelen mültecileri ağırladığını vurgulayan Hollande, Avrupa'nın görevini yerine getirmesi ve dünyanın mültecilere yardım etmesi gerektiğini aktardı. Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, mültecileri ağırlayan Türkiye, Lübnan ve Ürdün gibi ülkelerle mültecilerin geçiş güzergahındaki ülkelere yardım edilmesi çağrısında bulundu. Fransa'nın komşu ülkeler için 100 milyon Euro yardım yaptığını kaydetti. Hollande, Fransa'nın sorunun çözümü ile ilgili hiç bir ülkeyi dışlamadan çalışmaya hazır olduğuna da dikkat çekti. 

'Kitlesel vahşet durumlarında veto hakkı kullanılmasın'

Fransa Cumhurbaşkanı Hollande yaptığı açıklamada, Birleşmiş Milletler'in (BM) görevinin uzun süredir devam eden çatışmalara son vermek, dramlara çare bulmak, sorunları yatıştırmak olduğunu söyledi. Hollande, BM'nin layık olduğu bir geleceğe sahip olması için içerisinde reformları gerçekleştirmekten kaçınmaması gerektiğinin altını çizdi. 

François Hollande, Genel Kurul'da yaptığı konuşmada, Fransa'nın, Güvenlik Konseyi Üyeleri'nin kitlesel vahşet durumlarında veto hakkını kulanamamasından yana olduğunu da duyurdu.

Obama ve Putin bir araya gelecek

Genel Kurul toplantıları için New York'ta bulunan liderlerden ABD Başkanı Barack Obama ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün BM'deki konuşmalarının ardından bir araya gelecek.

İki lider, iki yıldan uzun süre sonra ilk kez yüz yüze görüşecek. Obama ve Putin'in, Suriye'de siyasi çözüm için nasıl bir koordinasyon sağlanabileceğini ele alması bekleniyor.

BBC Türkçe, Al Jazeera ve CNN Türk