Neler Oldu? Almanya Başbakanı Merkel'in Ankara Ziyaretinden Öne Çıkan Başlıklar

Almanya Başbakanı Angela Merkel, resmi temaslarda bulunmak üzere Ankara'da. Merkel'in Ankara ziyareti Türkiye-AB ilişkilerinin gerildiği ve mülteci anlaşmasının tehlikeye girdiği bir dönemde gerçekleşti. Merkel Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım'ın yanı sıra CHP lideri Kılıçdaroğlu ve HDP'li milletvekilleriyle görüştü. 

Türkiye, Almanya'da yaşayan FETÖ ve PKK bağlantılı isimlerin iadesi talebini bir kez daha yinelerken, Merkel de 'ifade özgürlüğü ve güçler ayrılığı' vurgusu yaptı. Görüşmelerde ayrıca mülteci anlaşmasına yönelik çözüm arayışları masaya yatırılsa da belirgin bir ilerleme sağlanamadı. 

Merkel'in kritik ziyaretinden detayları derledik...

Merkel, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edildi. 

Merkel’in Ankara'daki temasları, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Türkiye'ye ilk ziyareti olması bakımından da ayrı bir önem taşıyor.

İki lider görüşmede Türkiye ve Almanya arasındaki ticari hacmin arttırılması, AB süreci, terörle mücadele, Irak ve Suriye'deki çözüm arayışları gibi konuları değerlendirdiklerini söyledi.

Gülen örgütü mensuplarının iadesine ilişkin bir soru üzerine Almanya Başbakanı  ‘bağımsız mahkeme’ ve ‘kanıt’ vurgusu yaptı. “Bazı koşullarda iadelerin yapılamayacağı”nı ifade etti:

“Terörle mücadele konusunda ve bu suçlara karşı Türkiye’nin beklediği şekilde mücadele konusunda kararlıyız. Her ülke bunu bekler. Fakat bizim adım atıp önlem almamız için elimizde kanıtların olması gerekiyor. Mahkemeler bu kanıtları değerlendiriyor. Bazı koşullarda iadelerin yapılamayacağı yönünde kararlar da var. Mahkemelerin ve bağımsız incelemelerin sonucuna tabii ki saygı duymalıyız.”

Erdoğan: 'Geciken adalet, adalet değildir'

Erdoğan ise aynı soruyu yanıtlarken ‘Geciken adalet, adalet değildir’ ifadelerini kullandı. Savcılarla veya askerlerle ilgili iddialara ise değinilmedi. Erdoğan, ABD’deki Gülen örgütü mensuplarının iade sürecinin geciktiğini de hatırlattı:

“FETÖ ile alakalı da, PKK ve PYD neyse, YPG neyse FETÖ odur. Benim ülkemde devlete darbe yapacak, bunu yapan Almanya’ya barınıyorsa, Almanya yönetimi de ilişki kurmak suretiyle... Adalet bakanları, haklısınız bilgi aktarabilir. Ancak biz ABD’ye kolilerle belge gönderdik fakat neticeye varılamadı.Benim ülkemde darbe yapan Almanya’ya kaçıyorsa, Alman yönetiminin de adım atması lazım. Biz ABD’ye de 85 koli belge gönderdik, hâlâ bekliyoruz. İki dost müttefik ülkeyiz. Bu konularda çok daha seri kararlar almak suretiyle, inanıyorum ki ‘Geciken adalet adalet değildir’ anlayışıyla bir an önce neticeye varırsak isabetli olur diye düşünüyorum.”

Erdoğan, Merkel’in konuşması sırasında kullandığı  'İslamist terör' ifadesine tepki gösterdi:

“Bir ‘İslamist terör' ifadesi ki bunu aslında ben Sayın Şansölye’ye de anlattım. İslamist terör ifadesi biz Müslümanları ciddi anlamda üzmektedir. Böyle bir ifade kullanılamaz, doğru değildir çünkü İslam ile terör bir araya gelemez. Kelime anlamı barış olan bir ifadeyi eğer biz terörle yan yana getirirsek bu o dinin mensuplarını üzer. Biz burada DAEŞ terör örgütünden dolayı İslamist terörü kullanırsak bu üzücü olur. Kullanıldığı sürece biz bunun karşısında durmak zorundayız. Sessiz kalırsak bunu kabul olur. Ben bir Müslüman cumhurbaşkanı olarak bunu asla kabul edemem.”

Almanya Başbakanı Merkel ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'İslamist terör' ifadesine yönelik eleştirisiyle ilgili şunları söyledi:

'Türkiye'deki insanlara şunu ifade etmek istiyorum. Din özgürlüğü benim için çok önemli ve demokrasinin bir parçası olarak görüyorum. Bu nedenle Almanya'da Müslümanların inançlarını özgürce yaşayabilmeleri için elimizden geleni yapıyoruz. Bizdeki Müslüman dernekleri de her türlü teröre karşı seslerini yükselttiler. Bu nedenle İslam ve İslamist arasında bir fark var. İnsanlarımızın Müslümanlara çok büyük takdir duyduklarını ve iş birliği içinde bu teröre karşı mücadele etmemiz gerektiğine inanıyorum.'

Merkel, TBMM'ye gelişinde Meclis Başkanı Vekili Ahmet Aydın tarafından karşılandı.

Yapılan görüşmede Aydın, Merkel'i TBMM'de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Görüşme daha sonra basına kapalı devam etti ve 45 dakika sürdü.

Görüşmenin ardından Merkel ve beraberindekiler, TBMM'nin, 15 Temmuz'daki FETÖ'nün darbe girişimi sırasında bombalanan bölümünü gezdi. TBMM Başkanı Vekili Aydın, Merkel'e, 15 Temmuz gecesi yaşananlar ve yapılan saldırıyla ilgili bilgi verdi.

Almanya Başbakanı Merkel, Meclis'teki ziyaretinin ardından Çankaya Köşkü'nde Başbakan Binali Yıldırım ile bir araya geldi. 

Yıldırım bu görüşmede Gülen örgütü üyelerinin Avrupa’da faaliyetlerini sürdürdüğü eleştirisini de tekrarladı. Ancak Merkel’den bununla ilgili bir yanıt gelmedi:

“Özellikle FETÖ’yle mücadelede Almanya’nın çok daha fazla desteğine ihtiyacımız var. Avrupa’da çok daha rahatça faaliyetlerini sürdürebiliyorlar, zaman içerisinde bütün Avrupa için çok büyük bir tehdide dönüşebilir. Bu sebeple terörle mücadelede işbirliği hayati öneme sahiptir.

'Avrupa'nın güvenliği Türkiye'den geçiyor'

Suriye'de, Irak'ta DEAŞ'a karşı verdiğimiz amansız mücadelede Almanya'nın yaptığı katkılar, istihbarat katkısı, hava desteği önemlidir, bunu takdir ediyoruz ve teşekkür ediyoruz. Amacımız terörün yok olduğu, ilişkilerimizin her alanda geliştiği bir ortamı oluşturmak. Avrupa'nın güvenliği Türkiye'den geçiyor. Türkiye 3 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor. Türkiye bir yandan da AB'nin, hem göçler bakımından hem de terör tehdidi bakımından engelleyen, kaynağında durduran ülke konumunda. Bunun da AB tarafından takdir edileceğini düşünüyoruz.'

Merkel Ankara’ya yaptığı çalışma ziyaretinde öncelikli konusu, basın özgürlüğü ve demokrasiydi. Ortak basın toplantılarında Merkel konuşmalarına bu konuyla başladı. 15 Temmuz darbe girişiminde Türk halkının demokrasiyi savunduğunu belirttikten sonra, ‘hükümetin de basın özgürlüğü ve güçler ayrılığı uygulamalarını sürdürmesi’ vurgusu yaptı:

“Uluslararası konular hakkında konuştuk. Darbe teşebbüsünden sonraki ilk ziyaretim. Terörle mücadele çok önemli. Darbe teşebbüsünde Türk halkının demokrasi için kendini nasıl ortaya koyduğunu gördük. Bu önemli süreçte, ifade özgürlüğüne saygının çok önemli olduğuna dikkat çektim. Alman gazetecilerin akreditasyonunun önemini belirttim. Basın özgürlüğünün önemine işaret ettim. Bu konularda endişemiz olduğunu ifade ettim.

Darbe teşebbüsünde bulunanların cezalandırılması gerektiğini, ancak suçun şahsiliği ilkesinin de önemli olduğunu ifade ettim.

Bundan sonraki siyasi adımlarda ifade ve basın özgürlüğü ile güçler ayrılığının ne kadar önemli olduğunun dikkate alınmasını istiyoruz. Bu konuda görüş alışverişinde bulunmayı sürdüreceğiz.” 

'Ziyaretimin halkın kararını etkileyemeyeceğini düşünüyorum'

Merkel ayrıca ziyaretinin referandum için destek olarak kullanılacağı iddialarına karşılık, Türk halkının kendi kararını kendi vereceğini düşündüğünü belirterek “Benim bir ziyaretimin halkın kararını etkileyemeyeceğini düşünüyorum” dedi.

Angela Merkel, Ankara'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım ile gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından, Almanya Büyükelçilik Rezidansı'nda CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu bir araya geldi. Görüşme yaklaşık 50 dakika sürdü.

Soru-cevap şeklinde geçtiği öğrenilen görüşmede Merkel ve Kılıçdaroğlu'nun 15 Temmuz darbe girişimi, OHAL uygulamaları, Türkiye-AB ilişkileri ve referandum konularında konuştukları belirtildi.

Merkel’in cezaevinden tahliye olan HDP Diyarbakır Milletvekili İdris Baluken’i görmek istediği daha önce basına yansımıştı. 

Almanya Büyükelçiliği'nde gerçekleşen ve yaklaşık 1 saat süren görüşmede HDP adına HDP Dış İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Hişyar Özsoy, Mardin Milletvekili Mithat Sancar ve üç gün önce tahliye olan Diyarbakır Milletvekili İdris Baluken katıldı. 

Merkel'in HDP'li vekillerle tutuklamalar ve partinin durumunun yanı sıra anayasa değişikliği ile referandum süreçlerini görüştüğü belirtiliyor. Ayrıca Suriye ve özelde Suriyeli Kürt grupların durumlarına ilişkin görüş alışverişinde bulunulduğu öğrenildi.

Ankara bazı konularda Berlin'e tepkili. Al Jazeera tepkinin başlıca nedenlerini şöyle sıralıyor:

15 Temmuz darbe girişimi sonrası beklenen desteğin gelmemesi ile PKK ve Gülen örgütü mensuplarının Almanya tarafından iade edilmemesi. 

Öte yandan mülteci anlaşmasının şartları da Ankara-AB ilişkilerinde gerginlik yaratmayı sürdürüyor. AB, anlaşmada 2016 için söz verdiği 3 milyar Euro'nun ise onda biri bile göndermedi. 

Ayrıca anlaşmalardaki tek sorun finansal desteğin Türkiye’ye aktarılması değil. Vize muafiyeti için Türkiye’nin yerine getirmesi gereken şartlardan olan Terörle Mücadele Yasası’nın da değiştirilmesi gerekiyor. Ankara’dan ise yasada değişiklik yapılmayacağına dair açıklamalar geliyor.

Merkel’in ziyaretinde bu konuda da bir ilerleme sağlanamadı.

Alman Der Spiegel’in haberine göre ise Türkiye, terörle mücadele kapsamında İncirlik üssüne konuşlanmış olan Tornado tipi keşif uçaklarının elde ettiği görüntülere doğrudan erişim istiyor. Ama Almanya, Türkiye’ye bu görüntüleri vermiyor. 

Hürriyet'in aktardığı bilgiye göre Meclis kulislerinde ise Türkiye’nin Almanya’ya bu konuda yoğun baskı yaptığı konuşuluyor. İddiaya göre, durum ciddi olduğu için Merkel, Türkiye’ye geliyor. Türkiye’nin ısrar etmesi durumunda muhalefet partileri Tornadoların İncirlik’ten çekilmesini istiyor.