Osmanlı ile Amerika Arasında Bir Garip Deve Ticareti Öyküsü: İzmir'li Hacı Ali, Nasıl 'Hi Jolly' Oldu?
Geçmişe böyle hikayelerle yolculuk bir başka güzel oluyor.
1. Hikayenin Başlangıcı: Batıya Göç Dalgasının Yarattığı Sorunlar
2. Teğmenin Çözüm Önerisi
3. İki Deve Tutkunu Birbirini Bulunca
4. Develerin Satın Alınma Süreci
5. Osmanlı'nın Kapısı Çalınır
6. Sultan Abdülmecit'in Hibesi
7. Hacı Ali'nin Öyküsü
8. Hacı Ali, Nam-ı Diğer 'Hi Jolly' Amerikan Ordusu'nda..
Hacı Ali, 1856 yılında, henüz 22 yaşındayken Amerika'ya ayak basar. Ve takip eden süreçte, Amerikan Ordusu bünyesinde kurulan deve birliğinde uzun yıllar boyunca deveci olarak hizmet verir. Bu süre içerisinde Amerikalılar adını telaffuz edemediklerinden dolayı kendisini 'Hi Jolly' olarak çağırmaya başlarlar. 'Hi Jolly' efsanesi de böyle başlar
9. Askerlikten Ayrılışı ve Evliliği
Hacı Ali'nin de içinde yer aldığı 'Deve' birliği, Teksas ve Kaliforniya arasında çok başarılı görevler icra eder. Başlangıçta her şey güzel gitmektedir. Ta ki Kongre, Hacı Ali'nin deve birliğini fonlamayı sonlandırana kadar. Özel bir bakım ve idare gerektiren deve birliği, ordudaki katırları ve atları korkutup kaçırdığı ve paniğe, keşmekeşe sebep olduğu bahanesi ile Kongre tarafından iptal edilir. Bu kararın ardında İç Savaş'ın da önemli bir payı vardır.
Bu gelişmenin üzerine, birliklerde uzun seneler görev yapan Hacı Ali daha ordudan ayrılır. O sıralar tanıştığı Gertrudis Serna adında Meksikalı bir hanımla evlenip, kendi yuvasını kurar. Çiftin İki çocukları olur.
Ancak ilk başlarda iyi giden evliliği, Hacı Ali'nin ticarete atılması yüzünden bozulur. Sahip olduğu birkaç deveyle taşımacılık yapmaya başlayan Hacı Ali, evini terk eder; yıllar sonra bu kararından pişman olup geri dönecektir ama olan olmuştur.
Zamanla Amerika’nın en meşhur devecisi olur ama işleri bir süre sonra iyi gitmemeye başlar. Derken günün birinde develerini Arizona çölüne salar ve Quartzsite kasabasına yerleşir.
10. Ölümü, Adının Efsaneye Dönüşmesi ve Anıt Mezar
Yaşamının son yıllarını Arizona'da geçiren Hacı Ali, 1902'de vefat eder. Öldüğünde cebinde sadece 60 sent vardır. Naaşını Quartzsite bölgesinde küçük bir mezarlığa gömerler.
Ancak 'Hi Jolly' adı tüm güneybatı'da bir efsanedir. Bu sayede, 1935 yılında dönemin Arizona valisi Benjamin Moeur, Hacı Ali için şehirde 'Hi Jolly Anıtı' adıyla küçük bir anıt yaptırır. Küçük bir piramidin üzerinde oturtulmuş bakır bir deveden oluşan anıt bugün Arizona'daki Quartzsite Mezarlığı'nda en sık ziyaret edilen yerlerden biridir.
Günümüzde, Amerika”nın Güneybatısında halk arasında hala şu hikaye anlatılır. “Ay ışığı altında kırmızı bir deve, korkusuz binicisiyle sabaha kadar çöllerde koşuşturmaktadır.'
11. Anıt Mezarın Plakasındaki Yazı
“Hi Jolly’nin son kampı. 1828’de Suriye’de doğdu. Bu ülkeye 10 Şubat 1857’de gelmiştir. Deveci, dençi ve kılavuz olarak 30 yıldan fazla Birleşik Devletler Hükümetine doğrulukla hizmet etmiştir. 12 Aralık 1902’de Quartzsite’de ölmüştür.”
12. Hi Jolly Festivali
Arizona, Quartzsite'da her sene 10 Ocak'ta Hacı Ali/Hi Jolly adına bir festival düzenleniyor. Hatta adına yazılmış bir şarkı da var...
Yorum Yazın