Son Araştırma: İstanbul'u Adalar Fayı Tehdit Ediyor!

Boğaziçi, İTÜ ve Yıldız Teknik’ten bilim insanları Marmara Denizi’ndeki fayların son durumunu inceledi. En tehlikeli ve gerilen fayın İstanbul’a 8 kilometre açıktaki Adalar kolu olduğu ortaya çıktı.

Hep söylenen Marmara depreminin ne zaman yaşanacağı belli değil ama araştırmalar yeri ve büyüklüğü hakkında net bilgiler veriyor. Bilim insanlarının 20 yıllık fay ölçümlerine göre en yıkıcı deprem İstanbul’un 8 kilometre açığındaki Adalar kolu üzerinde ve en az 7 büyüklüğünde olacak. 

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’nden Prof. Dr. Semih Ergintav, İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi’nden Doç. Dr. Ziyadin Çakır ve Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nden Doç. Dr. Uğur Doğan’ın yaptığı araştırma, İstanbulluları bekleyen tehlikeyi gözler önüne serdi.

“Adalar’da en az 7 büyüklüğünde olur”

Üç uzmanın yaklaşık 25 yıldır izlediği 100’ün üstünde istasyonun bulunduğu MAGNET (Marmara Bölgesi Sürekli GPS Gözlem Ağı) sayesinde faylar üzerindeki gerilmeler doğrudan gözlendi. Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içinde kalan her bir fayı kol boyunca analiz edildi. 

Vatan'dan İlker Akgüngör'ün haberine göre bulgular en sıcak noktanın İstanbul kıyılarından 8 km. açıktaki Adalar kolu olduğunu gösterdi. Son depremin 250 yıl önce (1776’da 7 büyüklüğünde) yaşandığı fayda yıllık 10-15 mm. dolayında deformasyon biriktiği tespit edildi. Yaklaşık 3 metrelik deformasyon birikiminin, büyüklüğü 7 veya üzeri şiddette bir depreme neden olmasının kaçınılmaz olduğu belirtildi. Uzmanlar şanslıysak biriken bu gerilmenin birden fazla depremle ortadan kalkmasının mümkün olduğunu söyledi.

‘Bir iyi, bir kötü haberimiz var’

Araştırmayı yapan ekipten Prof. Dr. Semih Ergintav, VATAN’a şöyle konuştu, “En tehlikeli nokta Çınarcık’ın İzmit Körfezi ile başlayan tarafıyla çukurluğun bittiği Küçükçekmece açıkları arasında sonlanan yer. Çınarcık Çukurluğu tek bir fay özelliği de gösterebilir ya da bir çok küçük fay da kırılabilir. İstanbul’a bir iyi bir de kötü haberimiz var diyoruz. Normalde bin yıl hiç deprem olmadığı için her an kırılabilir denen Çınarcık Çukurluğu sonrasındaki yerin (Orta Marmara Fayı) gerilme artışı göstermeme olasılığı var. Bu iyi haber. Ancak Çınarcık Çukurluğu, İstanbul’a daha yakın. Bu da kötü haber. Çınarlık Çukurluğu’ndan geçen birden fazla fayın üzerinde gerilme artışı var. 8 km. uzaklıkta bir fay, İstanbul’da binaları, kötü bölgeleri çok fazla etkiler.”Prof. Dr. Şener Üşümezsoy (İstanbul Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği): ”Marmara Denizi’yle ilgili tüm yayınlar çürümüştür. 1999’dan sonra 180 km’lik fay bir seferde kırılacak 7.8-8.1’lik deprem olacak dendi. Yeşilköy’den Gaziköy’e kadar olan 10 km’lik fay kırılabilir, 7.5 şiddetinde deprem olacak tezleri de çürüdü. Yaklaşık 50 km. uzunluğundaki Çınarcık Çukurluğu’ndaki büyük deprem 1894’te 7.4 büyüklüğünde oldu ve stresini boşalttı. Yeni bir deprem için en az 250 yıl gerekir. Ama aynı kırılma Körfez’de 6 metrelik atım yaptı. Onun için bu fayda hiç bir stres yok. 1912’de kırılan diğer fay (Tekirdağ-Ganos fayı) yeniden kırılma için çok uzun süre bekleyecektir. Orta sırtta Arminjo’nun 50 km. dediği, bence yaklaşık 30 km.’lik fay da 6.5’tan yukarı deprem yapmaz.”

Tekirdağ ve batısı da alarm veriyor

Araştırmadaki bir diğer tehlikeli bölge ise yıllık 20 mm. yamulma birikimi olan ve yaklaşık 100 yıldır önemli bir depremin yaşanmadığı Tekirdağ ve batısındaki Şarköy’den Çanakkale’ye doğru uzanan Ganos bölgesi oldu. Bölgedeki birikimin 2 metrelik bir atıma neden olabilecek 7 şiddetinin üzerinde büyüklükte bir depremi üretebilecek potansiyelde olduğu tespit edildi.

Deprem beklenen faydan güzel haber var

Adalar’ın batısından Tekirdağ’a kadar uzanan ve deprem tehlikesi en yüksek olarak tanımlanan bölgede sürpriz bir şekilde anlamlı bir deformasyon birikimine rastlanmadı. Ancak sismolojik çalışmalar bu kısımda baskın olan davranışın krip hareketi (hareket ettiği için enerji boşaltan fay) olduğu ve bu bölgenin Marmara’da en az deprem tehlikesi içeren bölge olduğu görüldü.