Suriye'de Taraflar Yabancı Savaşçıların Gitmesini İstiyor

Suriye'deki iç savaşın farklı taraflarında bulunan Ortadoğu'nun güçleri yabancı ülkelerden gelen savaşçıların ülkeyi terk etmesini talep ederken ABD'li yetkililer bölgeyle ilgili gelişmelerden kendisini 'geri çektiği' yönündeki düşünceleri ortadan kaldırmaya çalışıyor.

Suriye rejiminin önde gelen müttefiki İran ve muhaliflerin destekçileri Türkiye ile Suudi Arabistan, bu hafta İsviçre'de başlayan Suriye barış görüşmelerinde ender görülebilecek bir uzlaşı sağladılar.

Aynı zamanda İranlı, Türk ve Arap diplomatlar kanıtlar eksini gösterse de hükümetlerinin yaklaşık üç yıldır süren iç savaşa yabancı savaşçıların dahil olmasını kolaylaştırdığı yönündeki iddialara şiddetle reddediyor.

Davos'taki Dünya Ekonomik Forum'a katılan Batılı diplomatlar ve analistler son gelişmelerin yakın vadede şiddeti azaltacak diplomatik sürecin devreye girebileceği yönünde yeterince iyimserlik yaratmadığı görüşündeler.

New York merkezli Dış İlişkiler Konsey'i Başkanı Richard Haass, 'Maalesef iyimser olmak imkansız. İşlerden daha da kötüleşmeden önce biraz daha kötüleşebilir' dedi.

Ortadoğu'nun önde gelen liderlerinden birçoğu bölgede artan istikrarsızlığı da görüşmek için bu hafta Davos'a geldiler. Bu liderler arasında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu da bulunuyor.

Cuma günü bir konuşma yapan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, ABD'nin Ortadoğu ile ilgili gelişmelerden kendisini 'geri çektiği' yönündeki iddiaları reddetmişti.

Kerry konuşmasında, 'ABD'nin dünya ile ilgili gelişmelerden kendisini 'geri çektiği' yönündeki iddiaları duymak beni şaşırtıyor. Amerika'nın geri çekildiği, pes ettiği ya da feragat ettiği tamamen mit. Bu yanlış anlaşılma zannedersem bizim tek etki alanımızın ordu ile olduğu düşüncesinden kaynaklanıyor. Bir yerde büyük bir ordu bulundurmuyorsak bir şekilde de bu bölgede de eksikmişiz gibi hissediliyor' dedi.

Cuma günü İran ve Türkiye dışişleri bakanları ve Suudi Arabistan kraliyet ailesinin önde gelen bir üyesi yabancı savaşçıların Suriye'den çıkmasını talep ettiler. Taraflar bu çağrı ile bu hafta Cenevre'de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümeti ile muhalifler arasında başlayan görüşmelere destek vermeyi amaçladıklarını da ifade ettiler.

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif konferansta yaptığı konuşmada, 'Tüm yabancı öğelerden isteğim Suriye'yi terk etmeleri ve kendi kaderlerini belirlemeleri için Suriye halkına izin verilmesi.' dedi.

Suudi Arabistan kraliyet ailesinin önde gelen bir üyesi olan Prens Turki al-Faisal da aynı talepte bulundu. Irak ve Lübnan üzerinden Suriye'ye giren Şii militanlara odaklanan Turki, 'Şiilerin Sünniler üzerinden bir çoğunluğu var. Bu kişileri buradan çıkarmalısınız' dedi.

Davos'tan çıkabilecek her potansiyel birlik yine her bir oyuncunun birbirini dürüst olmamakla suçlaması nedeni ile kesintiye uğruyor.

ABD'li ve Arap diplomatlar İran Devrim Muhafızları'nın savaş alnında danışmanlar görevlendirdiğini ve aktif bir şekilde Irak, Lübnan ve Afganistan üzerinden Esad rejimine yardımcı olmaları için savaşçı soktuğunu savunuyor. Yetkililer Hizbullah'ın Suriye'de en az 5.000 bin savaşçısının olduğunu belirtiyor.

Kerry, Suudi televizyon kanalı El Arabiya'ya bu hafta verdiği röportajda, 'İran devrim muhafızları Suriye'deki savaş alanında personel bulunduruyor ve askeri faaliyetler yürütüyor. Suriye'de süren savaşta Hizbullah temel farklılığı yaratıyor' dedi.

Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Zarif ise Devrim Muhafızları'nın Suriye içerisinde savaştıklarını reddederken Tahran'ın Esad'ı desteklemesi için Hizbullah'ı mobilize ettiği yönündeki iddiaları da reddetti.

Zarif, 'Biz kimseyi göndermiyoruz, Hizbullah kendi kararı kendisi veriyor' dedi.

ABD ve Avrupalı yetkililer de son zamanlarda El-Kaide ile bağlantılı radikal İslamcıların Esad'a muhalif kesim içerisinde güç kazanmaya başladığı yönünde endişelerini dile getirmeye başladı. Yine aynı yetkililer Suudi Arabistan, Türkiye ve Katar gibi ülkelerden gelen fonların daha radikal grupların eline geçmekte olduğu yönünde endişelerini ifade ediyor.

İranlı ve Suriyeli yetkililer bu ülkeleri El-Kaide bağlantılı grupları desteklediği gerekçesi ile son zamanlarda açıkça eleştiriyor.

Suriye'nin BM Büyükelçisi Beşir Caafri bu hafta yaptığı açıklamada Türkiye üzerinden Suriye'ye 500'den fazla El-Kaide bağlantılı savaşçının girdiğini tespit ettiklerini söyledi. Caafri ayrıca Suudi Arabistan'ın da Yemen'deki Sünni savaşçıları uçaklar ile taşıyarak Suriye içerisine soktuğunu savundu. JAY SOLOMON | WSJ