Sürü Psikolojisinin Temelini Atan Tarihin En Etkili Sosyal Psikoloji Çalışması: Asch Uyumluluk Deneyi
Kararlarımızın kaçını gerçekten hür irade ve düşüncelerimiz ile alıyoruz? İnsanın karar verme sürecinde çevresel etmenlerden nasıl da etkilendiğini ortaya koyan bu deney, sürü psikolojisinin canlı kanlı kanıtı niteliğinde... Tarihe damgasını vuran Asch uyumluluk deneyini anlattık. 👇
Sosyal psikolog Solomon Asch, yaptığı bir deneyle insanın karar verme sürecinde, çevresinin etkisinin ne kadar büyük olduğunu kanıtladı.
Hatta Asch, yaptığı bu deneyle 'Milgram Deneyi'ni gerçekleştiren sosyal psikolog Stanley Milgram'a ilham oldu.
Asch, çalışmasında 'İnsan, doğru bildiğini sandığı şeyin tersini iddia eden bir grupla karşılaşsaydı ne olurdu?' sorusuna cevap aradı.
1951-1952 yılları arasında deneyini yürüten Asch, laboratuvarda belirli sayıda kişiye sırayla bir çift kart gösterdi.
Kartlardan birinde üç çizgi vardı: Biri uzun, biri orta ve biri kısa. Diğer kartta ise yalnızca tek bir çizgi vardı. Bu tek çizgi, diğer karttaki üç çizgiden biri ile eşit uzunluktaydı. Peki hangisi ile?
Herhangi bir algılama farklılığı gibi bir sorunun yaşanmaması için çizgilerin fiziksel gerçeklikleri belirgin bir şekilde gösterildi.
Deneklere tek çizginin diğer karttaki hangi çizgi ile eşit boyda olduğu soruldu. Fakat masada tek bir tane gerçek denek vardı...
Diğer sözde deneklerin ne cevap vereceği önceden Asch tarafından belirlendi.
Kartlar ilk gösterildiğinde önce yalancı denekler söz aldı ve en son sıra gerçek deneğe geldi.
İlk kartların gösterilmesinde yalancı denekler, gerçek deneğin güvenini kazanmak adına doğru cevap verdi. Ancak birkaç seferin ardından, hep birlikte yanlış cevap vermeye başladılar.
Denek kendisine sıra gelmeden önce diğerlerinin verdiği yanlış cevaba şaşkınlığını gizleyemese de, o da hiç bozmadan onlarla aynı cevabı verdi.
Oysa ki cevabın yanlış olduğu bariz bir şekilde ortadayken...
Birçok farklı deneğe aynı deney uygulandı ve yüzde 35'i doğruya bilmelerine rağmen gruba uyum sağlamak için onlarla aynı şeyi tekrarladı.
Diğer deneylerin yanı sıra, çok yıkıcı sonuçlara sahip olmasa da Asch deneyi de çok şeyi ortaya koyuyor...
Bir filmi sırf popüler diye ya da müzik zevkine asla hitap etmeyen bir grubu insanlar seviyor diye övmek de bu deneyin ayna tuttuğu bir durum olabilir mi? Neden olmasın...
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlara buyurun!
Yorum Yazın
dini inançlar buna en güzel örnek. bi de futbol takımları