Tüylerimiz Neden Diken Diken Olur?
Tüyleri diken diken olmak çoğumuzun üşüdüğümüzde, ani duygu değişimi yaşadığımızda veya cinsel olarak uyarıldığımızda yaşadığı garip ama tuhaf bir şekilde hoş bir his. Peki neden tüylerinizin diken diken olduğunu merak ettiniz mi? Cevap aslında oldukça ilkel. Gelin bu hissin bilimsel açıklamasına ve etkilerine bakalım... 👇
Tüylerimizin diken diken olması piloerektör adı verilen bir kasın olaylara karşı tepkisi sayesinde ortaya çıkar.
Cornell Üniversitesi Weill Tıp Fakültesi'nde iç hastalıkları doktoru ve Klinik Tıp doçenti olan Dr. Keith W. Roach, 'Tüylerim diken diken deyimi evrimsel olarak çok eskilere dayanır.' diyor.
Bu tepki piloerektör kasları kasıldığında ortaya çıkan cilt yüzeyindeki tüylerin geçici olarak yükselmesinin sonucunda ortaya çıkıyor. Bu küçük kaslar tek tek foliküllere tek tek bağlı olduğundan vücudumuda bir ürperti hissediyoruz.
Piloereksiyon savaş ya da kaç tepkisini tetikleyen sinirler tarafından yönlendirilir.
Korku ya da şaşkınlık veren bir deneyimle kontrolünüz dışında ortaya çıkar. Bu tepki iki işleve sahiptir. Birincisi bizi sıcak tutmak fakat insanlar üzerinde pek işe yaramıyor çünkü çok tüylü değiliz.
Örneğin, soğuk hava memelilerde ve kuşlarda hayvanın kürkünün altında vücutlarını soğuktan izole etmeye yardımcı olan bir hava tabakası oluşturur.
Hayvanlarda bir tehdidin yakın olduğu algılandığında da meydana gelir.
Bu durumda, piloerektör kasları kasıldığında ve kıl köklerini uyardığında hayvanı daha büyük gösteren ve diğer hayvanların saldırısını caydırmaya yardımcı olabilecek 'kabarık' bir görünüm yaratır.
Bilimsel açıklamaların ötesinde hisler de bu tepkimenin yaşanmasını sağlar. Örneğin aşırı üzüntü hissetmek, korkmak, ani bir mutluluk ya da partnerinize dokunmak gibi. Bazen de heyecan verici bir film ya da hoşumuza giden bir müzik...
Peki müzik dinlerken neden tüylerimiz diken diken olur?
İnsanlar güçlü duygusal deneyimler yaşandığı anlarda tüyleri diken diken olabilir. İlginç bir şekilde müzik ve film tüyleri diken diken eden şeylerden biri.
Ocak 2011'de yayınlanan bir makalede biyolojik ve psikolojik deneyler sonucunda müzik dinlerken ve film izlerken bir grup gönüllüde öznel titreme (omurgadaki titremeye benzer) ve üşüme hissi gibi görünür piloereksiyon artışı gözlemlenmiş.
Hayvanlarda müziği duymak aynı hissi vermiyor.
Hayvanlarda hayatta kalma tepkisini tetiklediği için duygusal beyin tehlikeyi algıladığında hemen harekete geçerek düşünme yetisini kısmen geçersiz kılıyor.
Yani, müzikal sesler de dahil olmak üzere çevrede sesler olduğunda, duygusal beyin onu müzik olarak işlemez. Bir insanın çığlığını duyar. Belli bir frekansta yüksek bir keman duyuyor ve bunun tehdit edici bir ses olduğunu düşünüyor.
Peki bu his korku mu yoksa haz mı? Cevap ikisi de.
Biz insanlar bilişsel olarak bir şeyi gerçek bir tehditten ziyade estetik güzellik olarak yeniden değerlendirmeye ve dopamin salgılamaya programlıyız.
Müzik dinlerken zevkten tüylerin diken diken olma olgusunun aslında bir ismi var: Frisson. 'estetik ürperti' anlamına gelen Fransızca bir kelime.' Bazı araştırmacılar buna 'cilt orgazmı' diyor.'
Zevkten bahsetmişken partnerinize dokunmanın verdiği tüyleri diken diken eden his aslında tam olarak bu bahsettiğimiz "estetik ürperti."
Bunu düşündüğünüzde, orgazm büyük bir gerginliğin ardından bir salıverme gibi. Yani korku durumunda da aynı işlevin çalışmasına sebep oluyor. Pek çok insanın gerginliğin zevk veren kısmının onu salıvermek olduğunu fark etmiyor. Ve harika bir müzik dinlemek de psikolojik gerilim yaratabiliyor.
Dokunmak, genellikle kapsanan veya korunan vücut kısımlarını içerir, bu da bizi savunmasız bir konuma sokar ve duygusal beyinde anında ürperme tepkisini tetikler.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Çikolata Yemek Neden Bu Kadar İyi Hissettirir?
Doğduğumuzu Hatırlayabilir miyiz?
Yorum Yazın