Yine Sınıfta Kaldık: Diğer Ülkeler Türkiye'ye Kıyasla Deprem İçin Hangi Önlemleri Aldı?
Türkiye olarak depremlerle sarsılmaya alışkınız ama her deprem sonrası aynı soruyu sormaktan kendimizi alamıyoruz: 'Neden hala hazırlıklı değiliz?' Dünyanın farklı köşelerinde ise durum bambaşka. Japonya’dan Şili’ye, Yeni Zelanda’dan diğer deprem kuşağındaki ülkelere kadar birçok yerde deprem, hazırlıkla kontrol altına alınan bir gerçek.
Gelin, o ülkelere ve aldığı önlemlere bakalım.
Deprem deyince ilk akla gelen ülkelerden biri olan Japonya ile başlayalım. Keza kendilerinin aldığı önlemler, bütün dünyaya ders verebilecek seviyede.
Japonya Meteoroloji Ajansı'nın (JMA) kurduğu deprem gözlem ağları sayesinde, 5 ve üzeri büyüklükteki depremler otomatik olarak vatandaşlara uyarı mesajlarıyla bildiriliyor.
Hatta belki hatırlayanlarınız vardır. Japonya depremden saniyeler önce vatandaşlarına uyarı göndererek deprem olacağını bildiriyor. Üstelik bu uyarı sistemi yalnızca telefonlarda yok, her gün binlerce kişinin kullandığı trenlerde bile var.
2011'deki 9,0 büyüklüğündeki deprem sırasında 27 tren, büyük sarsıntıdan önce durduruldu ve büyük bir facianın önüne geçildi. Bakın, burada 2011 yılından bahsediyoruz. Kim bilir, kendilerinin daha bilmediğimiz nice önlemleri var.
Ayrıca her ay okullarda deprem tatbikatları yapılıyor ve çocuklar küçük yaştan itibaren depreme karşı nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitiliyor. Ee, Japonya'yı uzun uzun anlattık, şimdi gelelim Şili'ye. Keza bu ülke ekonomik açıdan bize epey benzer.
22 Mayıs 1960'da, Şili 9,5 büyüklüğünde dünyanın en büyük depremini yaşadı. 5.000 kişi hayatını kaybetti, 2 milyon kişi ise evsiz kaldı. Ancak Şili, bu felaketin ardından "dersini" aldı.
2014 yılında kabul edilen 'Ulusal Afet Risk Yönetimi Politikası' sayesinde, afetlere hazırlık ve hızlı müdahale konularında önemli adımlar atıldı. Depremden etkilenen bölgelerde polis, itfaiye ve sağlık ekipleri anında koordineli bir şekilde müdahale ediyor.
27 Şubat 2010’da meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki Maule Depremi, bu başarıyı gözler önüne serdi. Deprem, 3 dakika sürdü ve 6 bin bina etkilendi. Sadece altı bina ağır hasar aldı ve bunlardan dördü yıkılıp yeniden yapıldı.
1960 yılında kişi başına düşen geliri sadece 500 dolar olan Şili, depremin ardından işi ciddiye aldı ve kapsamlı bir ulusal strateji planlaması yaptı. Mevcut tüm yapılar deprem yönetmeliklerine göre güncellendi ve yeni binalar sıkı denetimlerle inşa edildi.
Bu hazırlıklar, ülkenin her geçen gün daha dayanıklı ve bilinçli bir toplum haline gelmesini sağladı.
Pasifik ve Avustralya plakalarının kesişim noktasında yer alan Yeni Zelanda, depremlere karşı hazırlıklı olmanın önemini çok erken kavrayan ülkelerden biri. 2002'de kabul edilen 'Sivil Savunma Acil Durum Yönetimi Kanunu' (CDEM) ile birlikte '4R' formülü devreye sokuldu:
Risk Reduction (Risk Azaltma)
Readiness (Hazırlıklı Olma)
Response (Yanıt Verme)
Recovery (Kurtarma ve Geri Kazanma)
Ayrıca Ulusal Kriz Merkezi ile yerel ve ulusal olaylar arasında etkili bir koordinasyon sağlanıyor. 2010’da Christchurch'te meydana gelen 7,1 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen 6,3 büyüklüğündeki artçı sarsıntılarda 185 kişi hayatını kaybetti.
Bu kayıplar acı olsa da alınan önlemler sayesinde daha büyük felaketlerin önüne geçildi.
Peki Türkiye olarak ne kadar hazırlıklıyız? Türkiye'de deprem riskine karşı atılan adımlar aslında azımsanacak türden değil. Özellikle 1999 Kocaeli Depremi sonrası devletin çeşitli alanlarda harekete geçtiği görülüyor. İşte alınan bazı önlemler:
Deprem Yönetmelikleri: 2007 yılında “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” güncellenerek yürürlüğe girdi. Bu yönetmelikte yapıların deprem dayanıklılığına dair yeni standartlar belirlendi. Ancak bu yönetmelikler uygulamada ne kadar etkili, orası tartışmalı.
Yapı Denetim Kanunu: 31 Temmuz 2001’de 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu çıkarıldı. 2011 itibarıyla tüm Türkiye’de uygulanmaya başlandı. Bu kanun, projelerin ve yapıların denetimini aynı kuruluş aracılığıyla yapmayı zorunlu kıldı. Ama denetim sisteminde hala ciddi boşluklar ve eksiklikler mevcut.
27 Eylül 2000’den itibaren zorunlu hale getirilen deprem sigortası ile halkın ekonomik olarak korunması hedeflendi. 2024 yılı itibarıyla DASK kapsamına giren konutların oranı %57’ye yükseldi. Fakat bu oran, hala yeterli değil.
6306 Sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” 2012'de yürürlüğe girdi. Amaç, riskli yapıların yıkılarak daha güvenli binalar yapılmasıydı. Ancak uygulamada ranta dönüştüğü iddia edilen projeler ve yavaş ilerleyen süreçler eleştiri konusu oldu.
Kabul edelim kağıt üzerinde aslında oldukça sağlam önlemlere sahibiz. Ancak ne yazık ki sahada aynı etkiyi yaratmıyor. Türkiye, depremlerle yaşamaya alışmak zorunda. Ancak her depremde binlerce can kaybı yaşanacağı anlamına gelmemeli.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Cumhurbaşkanı Erdoğan Yeniden Aday Olabilir mi?
Yorum Yazın
Kadercilikle ya sınıfta kalırsın ya da enkaz altında. Bununla beraber kentsel dönüşüme giren yapıların büyük bir çoğunluğu kâr sağlanabilecek gece kondu tipi... Devamını Gör
malesef insani ve doğa değerlerine önem veren bir sistem anlayışı yok