YÖK'ün Fransızca Bölümleri Kısıtlamasına Yanıt: 'Fransa'da 1795'ten Beri Türkçe Öğretiliyor'

YÖK'ün 'Fransa’da hiçbir üniversitede lisans düzeyinde eğitim veren Türk dili ve edebiyatı ile Türkoloji bölümü yok' gerekçesiyle, Fransızca bölümlere kısıtlama getirmesine yanıt konunun uzmanlarından geldi. Fransa'da 1795'ten bu yana Türkçe öğreten INALCO'nun bölüm başkanı Timour  Muhidine, 'Fransa'da Türkçe öğretiliyor, YÖK de biliyor' diyor.

Fransa'da bir süre önce 300 kişinin imzasıyla, 'Kur'an-ı Kerim'den şiddet ve Yahudi karşıtı fikirleri yaydığı gerekçesiyle bazı ayetlerin çıkarılması' yönünde bir bildiri yayımlanmıştı. Bildiriyi, başta Cumhurbaşkanı Erdoğan olmak üzere çok sayıda siyasi ve Diyanet İşleri Başkanlığı tepkiyle karşılamıştı. 

Tartışma yaratan bu bildirinin ardından YÖK de harekete geçmiş ve 'Fransa’da hiçbir üniversitede lisans düzeyinde eğitim veren Türk dili ve edebiyatı ile Türkoloji bölümü yok' gerekçesiyle, henüz öğrencisi olmayan ve sayısı 16 olarak açıklanan Fransızca bölümlerine öğrenci alımının durdurulduğunu bildirmişti.

Ancak Fransa'daki uzmanlar YÖK'ün gerekçesinin doğruyu yansıtmadığını söylüyor.

Deuthe Welle Türkçe'nin haberine göre, Fransa'da Türk Dili ve Edebiyatı veya Türkoloji eğitimi veren iki üniversite bulunuyor. Bunlardan ilki Paris-Sorbonne Üniversitesi'ne bağlı olan Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal  Enstitüsü (INALCO). Diğeri ise Strasbourg Üniversitesi bünyesindeki Türk Etüdleri bölümü. Her iki bölümde lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde eğitim ve devlet diploması veriliyor. Osmanlıca dersleri de mevcut. Fransa'da ayrıca, bölüm seviyesinde olmasa da birçok üniversitede Türkçe, Türk edebiyatı, tarihi, siyaseti ve coğrafyası dersleri verilmekte.

INALCO, Fransa'nın yabancı dil ve uygarlıklar üzerine eğitim veren en eski yüksek okulu. Sorbonne Üniversitesi'nin kurucu üyelerinden olan okul 1669 yılından bu yana eğitim veriyor. INALCO'da Türkçe dilinin öğretimi 1795 yılından bu yana kesintisiz biçimde sürdürülmekte. Türkçe INALCO'da öğretilen 'en eski doğu dili' olma özelliğine de sahip. Türkçe bölümü başkanı Timour Muhidine, INALCO bünyesinde her yıl ortalama 250 ile 300 öğrencinin lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi aldığını söylüyor. Eğitimin sadece Türk diliyle sınırlı olmadığını belirtip, edebiyat, tarih ve uluslararası ilişkiler gibi geniş bir yelpazeyi kapsadığını belirtiyor.

Türkçe'nin INALCO bünyesinde Çince, Japonca, Arapça, Rusya ve Korece'yle birlikte 'en popüler dil' olduğuna vurguda bulunan Muhidine, Türkiye'de çok sayıda üniversite ile işbirliği içinde olduklarını belirtiyor '15 yıldan bu yana Boğaziçi, İstanbul, Marmara, Yıldız, Galatasaray, Anadolu, Ankara ve Tekirdağ üniversiteleriyle işbirliğimiz var.'

Muhidine, ERASMUS programıyla Türkiye'den INALCO'ya yılda en az 10-15 öğrenci gönderildiğini de belirtip, 'Hocalar ve öğrenciler sık sık Paris'e geliyor, ilişkilerimiz sürekli ve sağlam, YÖK de bunu biliyor tabii' diyor.

Strasbourg Üniversitesi bünyesindeki Türkçe eğitimi ise 19'uncu yüzyılın sonlarından bu yana devam ediyor. Strasbourg Üniversitesi öğretim üyesi tarihçi ve siyaset bilimci Prof. Dr. Samim Akgönül, şu anki Türkçe Etüdler bölümünün Fransa'nın eski Türkçe uzmanlarından René Girard tarafından 1962 yılında kurulduğu, üniversite diploması derecesinin ise Avrupa'nın önde gelen Alevi-Bektaşilik uzmanı Prof. Irene Melikoff tarafından başlatıldığı bilgisini veriyor. Üniversitedeki Türkçe programı Fransız Türkolog Paul Dumont döneminde (1989-2013) LMD (lisans-master-doktora) haline geldi. Ünlü yazar ve anayasa hukuku profesörü Server Tanilli de bir dönem Strasbourg Türkoloji'de öğretim üyeliği görevinde bulunmuştu.

Samim Akgönül, Strasbourg Üniveristesi Türk Etüdleri Bölümü'nün uzun yıllar YÖK ile işbirliği yaptığını da söylüyor: 'YÖK ve Türkiye Dışişleri Bakanlığı 20 yılı akşın bir süre Türk Etüdleri Bölümü'ne okutman atadı ve bu okutmanların maaşları Türkiye Devleti tarafından ödendi.'

Her yıl yaklaşık 200 öğrenciye Türkçe eğitimi veren bölüm, 2016'dan bu yana okutmanları kendi kaynaklarıyla istihdam ediyor. Bölümün lisans programı Samim Akgönül tarafından yönetiliyor.

Akgönül YÖK'ün Türkiye üniversitelerinde Fransızca öğrenimini kısıtlamayı öngören kararına temel oluşturan 'Fransa'da Türkçe eğitimi verilmiyor' gerekçesini ise anlamsız bulduğunu söylüyor: 'Mütekabiliyet devletler arasında olur ve o da insan hakları konusunda işletilmez. Eğitim hakkı da bir insan hakkıdır. Fransa'daki 300 bireyin din konusunda yaptığı bir gazete açıklaması Türkiye'de bir bilim dalının eğitimini kısıtlayacak ya da sekteye uğratacak ise kaybeden elbette Türkiye olur. Yarın kimyagerler İslam aleyhine bir açıklama yaparlarsa Türkiye'de kimya eğitimi kısıtlanacak mıdır? Kendi ayağına kurşun sıkmanın en güzel örneği.'