2001 Ekonomik Krizi Neden Oldu? 2001 Krizinden Bugünün Ekonomik Krizine Benzerlikler ve Farklılıklar
Türkiye ekonomisini sarsan, siyaset iklimini bir daha geri dönüşümü olmayacak şekilde değiştiren 2001 ekonomik krizinin bugün yıldönümü. 19 Şubat 2001'deki MGK toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan 'Anayasa kitapçığı fırlatma' kavgasıyla körüklenen ekonomik kriz, Türkiye’nin yıllardır karşılaştığı siyasi ve ekonomik sorunların bir sonucu olarak yıkıcı etkilerle vuku buldu.
2001 krizinin üzerinden 23 sene geçerken Türkiye yeni bir ekonomik krizle boğuşuyor. Peki son yıllarda yaşadığımız ekonomik krizle 2001 krizinin benzer özellikleri ve çıkarılması gereken dersler neler?
Tarih 21 Şubat 2001’i gösterdiğinde Türkiye yıllardır yaşadığı siyasi ve ekonomik sorunların yıkıcı etkisiyle karşılaştı.
2001 ekonomik krizinin başlangıcı için 1990’lı yıllara gitmek gerekiyor. Çok yüksek enflasyonla boğuşan ülkede iç borç seviyesi, kamu açıklarının Merkez Bankası kaynaklarıyla finanse edilmesi, bankacılık sisteminin siyasallaştırılması ve batık bankaların sorumluluklarının devlete yüklenmesi, mali duruma dair yapısal reformların yapmaması krize zemin hazırlayan nedenlerden oldu.
Ekonomik krizin patlak verdiği günün ertesi 22 Şubat’ta gecelik faizler Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeyine fırladı.
Gecelik faiz Merkez Bankası interbank piyasasında yüzde 6.200'e, repo piyasasında ise yüzde 7.500'e çıktı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan Anayasa kitapçığı fırlatma olayı krizin fitilini ateşledi.
Tarihi kavgayı bu içeriğimizde anlattık 👇
Ekonomik kriz gazete manşetlerinde böyle yer buldu 👇
Hürriyet: İşte Kavga İşte Fatura / 20 Şubat 2001
21 Şubat 2001 Cuma / Yeni Şafak 👇
20 Şubat 2001 / Milliyet 👇
23 Şubat Cuma / Posta 👇
1990-2002 yılları arasındaki hükümetlerin ömrü 1 yıl sürdü.
90'lı yıllardan 2002 yılına kadar Türkiye'de siyasi istikrarsızlık hâkimdi. Bu dönemde Türkiye'de 6 farklı başbakan tarafından 11 hükümet kuruldu. Hükümetlerin ömrü ise en fazla 1 sene sürdü. Bu durum, hiç şüphesiz, karar alıcıların etkili bir ekonomi politikası yürütememesinin nedenlerinden biri oldu.
2001 ekonomik kriz, AKP’ye iktidarın yolunu açtı.
Uzun yıllar ekonomik krizle boğuşan ve lider eksikliği yaşayan Türkiye’de tüm bu yaşananlar 14 Ağustos 2001’de kurulan AKP’nin 23 yıllık iktidarının önünü açtı.
Parçalanmış muhalefet, kısa ömürlü iktidarların ardından 3 Kasım 2002 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde AKP, tek başına iktidar oldu.
2001 ekonomik krizinin kazananı 23 senedir iktidarda olan AKP oldu.
4 Kasım 2002 tarihli Vatan gazetesinin manşetlerinde AKP’nin seçimi kazanması “Sandıktan Öfke Çıktı” başlığıyla yer buldu 👇
Haberde “Yoksulluk, yolsuzluk, adaletsizlik ve televizyonlardaki magazin çılgınlığı AKP’yi tek başına iktidara getirdi” ifadeleri yer aldı.
2001 ekonomik krizinin kısacık bir hatırlatmasını yaptıktan sonra günümüze dönelim. Peki günümüz ekonomik krizi ile 2001 krizinin benzerlikleri neler?
Bugünkü ekonomik tablo 2001’den farklı dinamiklere sahip elbette. Ancak benzerlikler de yer alıyor:
2021 sonrası yaşanan kur şokları ve enflasyon yükselişi, 2001’deki gibi fiyat istikrarını bozdu.
2001 sonrası bağımsızlaşan MB, günümüzde siyasi baskı altında.
2001’de kamu borçları öne çıkarken, bugün özel sektör ve hanehalkı da yüksek döviz borcuna sahip.
2001’de faizler hızla artırılarak kriz yönetilmişti, günümüzde ise uzun süre düşük tutulup sonra sert artırılmak zorunda kalındı.
2001 ekonomik krizi ve günümüzde yaşanan ekonomik kriz arasında farklılıklar neler?
🔴2001 Krizi Nedeni: Sabit kur rejimi çöktü, sert devalüasyon oldu.
🔴2024-2025 Ekonomisi: Serbest kurda dalgalanmalar, yüksek oynaklık.
🔴2001 Krizi Nedeni: 2001’de %70’e dayandı, ancak hızla düşürüldü.
🔴2024-2025 Ekonomisi: 2022 sonrası yüksek enflasyon, kalıcılaşma riski.
🔴2001 Krizi Nedeni: 2001 sonrası faizler hızla yükseltildi ve etkili oldu.
🔴2024-2025 Ekonomisi: Uzun süre düşük faiz tutuldu, sonradan artırıldı.
🔴2001 Krizi Nedeni: Büyük kriz yaşandı, bankalar battı.
🔴2024-2025 Ekonomisi: Günümüzde daha sağlam, ancak kredi riskleri arttı.
🔴2001 Krizi Nedeni: Koalisyon hükümeti ve istikrarsızlık.
🔴2024-2025 Ekonomisi: Başkanlık sistemi ama ekonomik güven eksikliği.
Yıllar farklı, politikalar farklı ama risk aynı.
2001 krizi, bankacılık ve kamu maliyesi temelli bir çöküşken günümüzde yüksek enflasyon, kur istikrarsızlığı ve dış borç riski öne çıkan etmenler. 2001’de IMF ile hızlı bir reform süreci başlamıştı, ancak bugün dış destekli bir ekonomik program yok ve belirsizlik fazla.
Günümüzde ekonomi daha büyük ve çeşitlenmiş olsa da enflasyonun kalıcılaşması ve güven kaybı büyük risk oluşturuyor.
2001’de alınan önlemlerle ekonomi 2002-2003’te hızla toparlanmıştı. Günümüzde de etkili ve doğru ekonomi politikaları uygulanmazsa kriz sarmalı derinleşme riskiyle karşı karşıya.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Yorum Yazın
O zaman ki kriz se şimdiki ne o vakit halkı sokaklara dökenler şimdi sokağa çikarmamak için her turlu baskıyı uyguluyorlar ülkede devalüasyon olmus üç maymu... Devamını Gör
her şey misliyle daha kötü haldeyken bu insanlar nasıl olur da hâlâ savunur akıl alır gibi değil...efsunlu büyülü biseyler olmuş bunlara başka bişey aklıma g... Devamını Gör
Korku, siyasi fanatizm, menfaat, iktidar değişince el değişecek olan para akışı vs insanlar çok ağır yargılanacaklar. Bunun farkındalar solcuların bile üstün... Devamını Gör
AKP'yi tek başına iktidara getiren şeylerle tek başına iktidarda tutan şeylerin aynı olması toplumsal iki yüzlülüğü ve ahlâkî çöküntüyü bir kez daha kanıtlar... Devamını Gör