Burak Öge Yazio: Duygusal ve Psikolojik Manipülatörün Anatomisi
Sevgilinizle sohbet ediyorsunuz ve konu bir anda tartışmaya geliyor. Tartışmanın sonunda keyfiniz kaçmış ve aşırı üzgünsünüz, derken bir bakmışsınız kendiniz suçlu konumdasınız ama mantıken bir hatanızın olduğunu görmüyorsunuz. İçinizde buram buram suçluluk duygusu var. Günümüzde şiddetin türleri çok değişti. Artık hem psikolojik hem de duygusal olarak insanların algıları, düşünceleri ve davranışları manipüle ediliyor.
Manipülasyon yapan insanlar sizi sizden daha iyi tanıyor.
Sizin zayıf noktalarınızı çok iyi keşfetmiş ve elde edeceği şeylere sizi zayıf noktalarınızdan vurarak ulaşmaya çalışıyor. Hem gücü elde tutuyor hem de size zarar veriyor.
Romantik ilişkilerde genellikle manipülatör baskın, mağdur ise sönük hale geliyor. Uzun süre manipülasyona maruz kaldığınızda özgüveniniz düşmeye başlar, kendinizden şüphe duyarsınız ve ilişkide bağımlı olan konuma geçersiniz. Psikolojik ve duygusal manipülasyonların farkına varırsanız, kendinizi korursunuz. Şimdi bu manipülasyon tekniklerine göz atalım:
1. Bir manipülatör sürekli yalan söyler ve inkâr eder;
Yapılan araştırmalara göre insanlar normalde günde 1 veya 2 kez yalan söyleyebilir. Fakat manipülatörler daha fazla yalan söyler. Yalan söylemesinin amacı kişiyi kontrol etmek, gücü elde tutmak veya çıkarlarının yerine getirilmesidir. Örneğin maddi olarak eşiniz çok para harcıyor ve bu konuda size sıkça yalan söylüyor. Bir süre sonra yalanlarını ona söylediğiniz zaman inkar edebilir. “Hayır, ben öyle bir şey demedim, kafandan uyduruyorsun.” gibi cümlelerle kendisini savunur ve sizi suçlar.
2. Manipülatör kendisini üstün görür;
Bir grubun içerisinde birçok insandan kendisini üstün görür. İnsanları statüsü, kazancı ve gücüne göre sınıflandırır. Her insana farklı şekilde yaklaşır. Kendisinden mevkice zayıf olan insanlara küçümseyici yaklaşır. Mevki olarak üstün olan insanların ise sürekli zayıf yönlerini bulur ve onlara hatırlatır. Çevrenizde böyle bir insan varsa bir zaman sonra size de aynı şeyleri yapacaktır. Böyle insanlarla karşılaştığınızda konu siz olmadan uzaklaşmanızda fayda var.
3. Manipülatör sürekli kendinden bahseder;
Siz arkadaşınıza gidip yaşadığınız olayı anlattığınızda, o da kendi başından geçen olayı anlatmaya başlar. Telefon aldığınızı söyleseniz kendi telefonundan bahseder. Siz duygularınızı ona açsanız o da kendisinin ne hissettiğini anlatır. Sürekli kendisinden bahseden insanların yanında bir zaman sonra kendinizi dışlanmış hissedersiniz.
4. Manipülatör duyguları önemsemez yani empati becerisi yoktur;
Manipülatör, yanında üzülmenize ya da ağlamanıza çok da önem vermez. Hatta size gelip “Taktığın şeye bak. İnsanlar nelerle uğraşıyor. Sen buna mı üzülüyorsun?” der. Görünürde zararsız gibi gözüken bu söz, aslında sizin yaşadıklarınızı küçümser boyuttadır.
5. Manipülatörün keyif aldığı şeylerden bir tanesi de dedikodu yapmaktır;
Manipülatör insan ilk olarak tanımadığı insanlar hakkında yorum yapar. Yolda giderken sürekli insanları eleştirir. Ardından yakın çevrenizdeki insanlar hakkında sürekli olumsuz yorumlar yapar. İnsanların arasının bozulmasına neden olur. En sonunda da dedikodu konusu siz olursunuz.
6. Manipülatörün en tehlikeli özelliklerinden birisi ise sürekli aşağılaması ve eleştirmesidir.
Bir eşin diğer eşi aşağılaması sevgiyi, en önemlisi de saygıyı ortadan
kaldırır. Başlarda önemsemediğiniz küçümsemeler ileride sorun olmaya başlar. “Bir kişiye 40 kez deli derseniz, deli gibi dolaşır .” şeklinde bir söz vardır. Fark etmeden bir zaman sonra söylenen şey olmaya başlarsınız. Daha yolun başında insanların sizi aşağılamasına göz yummayın. Rahatsız olduğunuzu dile getirin ve tekrar söylememesini rica edin.
7. Sorumluluk alamayan manipülatör sürekli suçlar;
Manipülatör kendi hatasını kabul etmez ve sürekli suçlayacak yer bulur. Bu çoğu zaman siz olabilirsiniz. %100 kendi hatası olmasına rağmen suçu size atar. Araba sürerken kaza yapınca “Sen dikkatimi dağıttın, yanımda oturmuş car car konuşuyorsun.”, “Bu çocuk senin yüzünden hasta oldu.”, bardağı kırar “Şu bardağı adam gibi yerine koymayı öğren, senin yüzünden kırıldı.”... Bir hatanın tüm sorumlusu siz olamazsınız. Bir insan sürekli sizi suçluyorsa suçluluk duygusu size yapışır ve bununla yaşamak bir zaman sonra size yük olur.
8. Çok sık yapılan diğer manipülasyon tekniği ise yargılamadır.
Manipülatör eşinin davranışlarını ve seçimlerini yargılar. “Nasıl yaparsın, neden böyle yaptın?” tarzında sorularla laflarını sokar. Siz spora başlarsınız “Spor senin neyine? Durup dururken spora yazılmayı nerden çıkardın?” diyebilir.
9. Manipülatörlerin çok sık kullandığı savunma mekanizması “Şaka yaptım, çok alıngansın.”
Bazı uyanık insanlar karşısındaki insanı kızdırdıktan sonra hemen “Şaka yaptım ya ne kadarda alıngansın. Ne var bunda takılacak, abartma lütfen.” gibi laflar ederek temize çıkmaya çalışırlar. Bu tarz şakalar yapmasına müsaade etmeyin. Şakada olsa bu durumlar sizi etkiler.
10. Manipülatör “Ben her şeyi çok iyi bilirim” konumundadır.
Bir manipülatörle tartışmaya girdiğinizde konunun uzmanı odur. En iyi bildiğiniz konuda dahi tartışmaya başladığınızda o sizden daha iyi bilir. Aslında yaptıkları ufak bilgileriyle sizi çürüterek sizden daha iyi bildiğini göstermektir. Genelde nokta atışı bilgiye sahiptir. “Falanca bilim insanı şunu demiş, araştırmalar şunu gösteriyor…” diye son okuduğu aklında kalmıştır ve onu dile getirir ama genel anlamda pek bilgisi yoktur. Etrafındaki insanları spesifik bilgilerle etkilemeye çalışır. Daha derine inip sorular sorduğunuzda konuyu değiştirir ve istediği yerden devam eder.
Arkadaş ortamında en çok konuşan kişi, genellikle her şeye fikri olan tiplerdir. Dört kişi oturup, sohbet ediyorsunuz fakat çoğu zaman bir kişi çok fazla konuşuyor. İşte manipülatörün belirtisi kendisini ele veriyor. Adil bir insan her insanın konuşmasına fırsat sunar ve saygı gösterir. Manipülatör kontrol etmek ve üstün gözükmek için insanların da hakkını gasp eder.
11. Bir manipülatör kontrol etmeyi çok sever;
Kıskanç manipülatörler hem dolaylı hem de doğrudan insanları kontrol etmeyi çok sever. Doğrudan kontrol eden manipülatörlerin net kuralları ve kısıtlamaları vardır. “Şu kıyafeti giyme, dışarı çıkma, arkadaşlarınla görüşme, çok para harcama…” gibi laflarla açık bir şekilde kontrol etmeye çalışır.
Birde daha tehlikeli kontrolcüler vardır. Onlar iyi niyetli ve koruyucu gibi
algılanır ama çok tehlikelidirler. “Aslında bu etek sana çok yakışmış ama etrafta da bir sürü sapık var.” der ve çekilir. Vermek istediği mesaj kapalı bir şekilde “Bunu giyme!” dir. Sevdiğiniz arkadaşınızla buluşacağınız zaman “Buluşma!” demek yerine o kişi hakkında kötü yorumlar yapar ve gitmenizi engellemeye çalışır. Baktı siz gitmekte ısrarcısınız sizi sabote eder. Acil durum varmış gibi gösterir, geri dönmenizi sağlar. Sizi arayıp der ki “Aşkım çok kötüyüm, eve gelsen çok iyi olur.” diyerek yalandan bahane uydurur ya da “Falanca kişinin bize acil ihtiyacı var oraya gitmemiz gerek.” gibi bahaneler üretir.
12. Özellikleri ise az önce bahsettiğimiz gibi sabote etmeleridir.
Manipülatör, insanları kontrol etmek için durumu sabote eder. Karalar, durumu abartır, yalan söyler ve sahte hikâyeler uydurur.
13.En kafa karıştırıcı manipüle teknikleri ise yansıtmadır.
Narsist kendinde olan bir özelliği sizde varmış gibi gösterir. Kendi kıskanıyordur, sizi kıskançlıkla suçlar. Kendi aldatır sizi güvensiz olmakla ve aldatmakla suçlar. Kendi problemlidir sizi problemli olmakla suçlar. Sizin kafanız karışır onda gördüğünüz tüm davranışların size atfedilmesine çok şaşırırsınız. Kendinizden şüphe duyarsınız.
“ Eee bu özellikler az da olsa her insanda var. “ diyebilirsiniz. Evet haklısınız bu tip davranışlar birçok insanda görünebilir. Fakat manipülatörler bu tarz davranışları bilinçli ve kasıtlı olarak yaparlar. Kendi çıkarları yerine gelene kadar manipüle etmeye devam ederler. Karşı tarafın zarar görmesini pek önemsemez. Bu tarz davranışların 1 veya 2 kez kullanılmasında pek bir sakınca oluşmaz fakat çok sık kullanılıyorsa artık sorun olmaya başlar.
Toplum içinde bu manipülatörler gizli maskeler altındalar. Günümüz toplumunda bu davranışlar çok fazla kibarlık ve dürüstlük adı altında gizlenerek yapılmaya başlandı. Artık kendinizi korumak için daha dikkatli olmalısınız. Farkında olmadan başkaları tarafından manipüle edilebilirsiniz. Eğer çok sık manipüle edilirseniz özgüveniniz düşer, suçluluk ve utanç duygusu yaşarsınız. Üzüntü ve mutsuzluk sizi bırakmaz. En kötüsü bir zaman sonra depresyon ya da kaygı bozukluğu yaşamaya başlarsınız. Hasar almaya başladığınızı fark ettiğinizde kendinizi korumaya almanız gerekir. Çünkü psikolojik şiddet gözle görünen bir şey değildir ve başkaları sizi koruyamaz. Siz anca kendinizi koruyabilirsiniz.
Yorum Yazın