Dinlediğimiz Sanatçılar Bizi Daha Aptal ya da Daha Zeki Birine Dönüştürüyor Olabilir mi?
Müzik sadece hayata ve sanata bakışımızın yansıması mı? Hayır, araştıranlar dinlediklerimizle zekâmız arasında bir bağlantı olduğunu söylüyorlar.
Nasıl mı? Dinleyelim...
Bir sanatçının dinleyenin zekâsıyla birebir bağlantısı olmadığını biliyoruz ama bu araştırma içten içe hepimize dinlediklerimizi sorgulatıyor.
Araştırmanın ortaya çıkışındaki temel soru şuydu: Dinlediğimiz eserlerin sözleri, ritimleri hem sanatçı hem de bizim hakkımızda anlamlı bir çıkarımda bulunmayı sağlayabilir miydi?
Bu ölçüm için de ülkemizde sık sık adı değişen üniversiteye giriş sınavlarının ABD'deki muadili olan SAT sonuçlarına bakılması düşünüldü.
Yani hangi müziği dinleyenler bu sınavda kaç puan almıştı?
Teker teker insanların tercihlerini öğrenmek çok mümkün olmadığından yazılımcı/araştırmacı Virgil Griffith Facebook üzerinden insanların favori sanatçılarının bilgisini, bu kişilerin öğrenim gördüğü üniversitelerle eşleştirecek bir algoritma hazırladı. Algoritmaya hayat veren yüz binlerce öğrenciden bahsediyoruz.
En yüksek SAT skorunun 1600 olduğunun notunu düşersek Harvard Üniversitesi 1500'e yakın bir skor talep ediyor. Peki bu skoru alan öğrenciler ne dinliyordu?
1352 okulluk listenin üst sıralarında yer alan Harvard Üniversitesi'nde öğrenim görenlerin gözdesi Coldplay. Ardından U2, Radiohead ve The Beatles geliyor. Princeton Üniversitesi'nde de durum benzer, ilk 4 sıra değişmiyor.
Bu sanatçı ve grupların tutkunlarının içten içe gülümsediğini biliyoruz, ayrıca listenin ilk sıralarında Klasik Batı Müziği bekleyenler yanılmış olabilir ama aceleye mahal yok, şaşırtacak veriler de var.
Beethoven dinleyenler ortalama SAT skorunda en üst sırada. 1600 üzerinden 1371!
Evlatları henüz anne karnındayken ona Beethoven dinletmek isteyen ebeveynlere hak vermemek zor.
En zekilerin dinlediklerinde ikinci sırada 'adını hiç duymadım' demekten kimsenin korkmayacağı Sufjan Stevens var.
Bir ozan diyebiliriz Stevens'a. Hem yazıyor hem söylüyor, birden farklı tarzı bir araya getiriyor. Indie, alternatif rock ve pop onun kendine has mutfağında şekilleniyor, dinlemediyseniz 'zekilerin favorisini' dinlemeye buradan başlayınız.
Stanford Üniversitesi'nde hüzünlü şarkıların harman olduğu grup, Radiohead'i dinleyenler iktidarda.
Bu korelasyonu Radiohead grubundan Thom Yorke'un şarkı yazarken hissettiklerine bağlayabiliriz. 'Mutlu sözler yazmak kolaydır' diyerek depresif eserler ortaya çıkararak grubun dinleyenlerini bir nevi sınava sokuyor olmasın? En yüksek skoru alanlar arasında yine en çok dinlenen 5 gruptan biri olmasıyla bu soru ciddiye alınmalı.
Gelelim listenin alt sıralarına. Ortalamanın altındaki skorların biraz daha altında Jay-Z, onun da altında Beyoncé var.
Zaten pop, hip-hop sanatçıları listenin alt sıralarında yer buluyor. Zekiler sadece 'farklı' olanı dinliyor, herkesin dinlediklerini reddediyor diye düşünmeyin. The Doors dinleyenler de Jay-Z'nin sadece birkaç sıra üzerinde yer alıyor.
Rock'n roll tutkunlarına da bu listeden pek iyi haberler yok. Bon Jovi, Aerosmith, Metallica... Hepsi ortalamanın altında.
Yıllar önce yapılan bir araştırmada en başarılı öğrencilere dinledikleri müzik tarzı sorulduğunda metal müzik yanıtı alınmıştı. Hatta bu sosyal uyum sorunları yaşayan kişilerle metal müzik dinleyen kişiler olması, bu sebeple de sosyal çekinikliğin akademik çalışmalara yönelime itmesiyle de açıklanmıştı. Hangisine inanalım, bilemedik.
'Aptallaştıranlar' arasında Maroon 5 da var.
Durmadan tarz değiştirirlerse olacağı belliydi.
En yüksek skor alanların dinlediklerinden biriyle sonlandıralım: Led Zeppelin.
Rock tarihinin en iyi grubu olduğu söylenirdi ama zekâmıza da dokunduklarını tahmin edemezdik.
Bu araştırma hayli eğlenceli veriler sunmuş olsa da yüksek skor-müzik tarzı arasındaki korelasyonun bir sebep sonuç oluşturduğuna hükmetmek pek de akıllıca olmayacaktır.
Yine de hayranı olduğumuz sanatçıları en zekilerin dinlediğine sevinmekten de zarar gelmez.
Yorum Yazın
Üçüncü dünya ülkelerinde bunun kıyaslamasını yapmak biraz zor. Bizde doktora tezi yazabilen İbrahim Tatlıses fanatikleri var. Sistemsiz eğitimin meyveleri.
Alişan nerde aq
Filozofluğun sanata dönüşmüş hali olan Nihat Doğan ve TDK başkanı olması gereken Demet Akalın da yok :(
Müziğin yansıttığı yaşam tarzıyla ilgili bence. Rock metal rap tarzı şeyler dinleyenler daha rahat daha özgür oluyorlar. Ders disiplini belki daha az oluyord... Devamını Gör