Her Karış Toprağında Tarihin İzi Var: Sayısız Medeniyete Ev Sahipliği Yapan Anadolu’da Bulunan 10 Antik Kent
Anadolu binlerce yıldır birbirinden farklı medeniyetlere ev sahipliği yaptı. Her bir kültür yerini bir yenisine bırakarak kaybolmuş olsa da ardında silinmeyen kalıntılar bıraktı. Sizler için Anadolu'nun neden bu kadar özel olduğunu bir kez daha anlamanızı sağlayacak en etkileyici antik kentleri sıraladık.
İşte Anadolu'nun birbirinden eşsiz özellikteki 10 antik kenti!
1. Göbeklitepe - Şanlıurfa
Göbeklitepe'yi duymayan yoktur herhalde. Özellikle son birkaç yıldır bütün dünyanın ilgisini çeken Göbeklitepe, sahip olduğu ünü yerden göğe kadar hak ediyor. 12.000 yıllık tarihe sahip olan ve anıtsal mimarisi ile öne çıkan kent, avcı toplayıcı insanlar tarafından inşa edilmiş. Kentteki T biçimli dikilitaşlardan en büyüğü yaklaşık 16 ton ağırlığında ve bu taşların nasıl yontulup taşındığına dair bilinenler hala belirsizliğini koruyor. Şimdiye kadarki kazılar ise henüz Göbeklitepe'yi yapan insanların yerleşik hayat sürdüğünü kanıtlamamış durumda. Yani, en geçerli tahmine göre bir şölen ve ibadet yeri olarak inşa edilen bu alan dönemsel kullanıma sahipmiş.
2. Derinkuyu Yeraltı Kenti - Nevşehir
M.Ö. 1900-1200 yıllarında, yani Hitit döneminde kurulduğu tahmin edilen Derinkuyu yeraltı kenti yerin yaklaşık 60 metre altında bulunuyor. Yer altında olmasına rağmen 20.000 insanın yanı sıra, geniş yiyecek depoları ile besi hayvanlarına ev sahipliği yapan Derinkuyu; Türkiye'nin kazılan en büyük yeraltı kenti olma ünvanına sahip. Ayrıca Kapadokya kompleksine dahil ediliyor. Tahmin edilene göre kent M.Ö. 1200 yılında işgal edildiğinde sığınak olarak kullanılmış, öncesinde ise Hititlere aitmiş. İşgalden sonra yeraltı komplekslerinin genişletildiği ve diğer uygarlıklar tarafından kullanıldığı düşünülüyor. Kentte bunu kanıtlayan misyoner okulları, kiliseler ve mahzenler bulunuyor.
3. Gordion - Ankara
Frig Krallığı'na ait politik başkent olan Gordion, Ankara'nın Polatlı ilçesinde bulunuyor. Kentteki ilk yerleşim izleri ise M.Ö. 3000 yılına kadar uzanıyor. Antik dünyanın önemli merkezlerinden olan Gordion'un en güçlü dönemini Kral Midas zamanında yaşadığı biliniyor ve kentte Anadolu'nun en büyük ikinci tümülüsü olan 53 metre yükseklikteki Midas Tümülüsü bulunuyor Kentteki mezar odasını ise 3000 yıllık ağaç gövdeleri oluşturuyor. Yani, tarihi kalıntıları ve dev boyutlu doğal detayları ile Gordion görülmeye değer antik kentlerden bir tanesi.
4. Hattuşaş - Çorum
Hattuşa veya Hattuşaş gibi farklı isimlerle anılan Hitit başkenti, Türkçe'ye Boğazköy Ören Yeri olarak geçmiş. Eski Doğu'daki en büyük güçlerden Hititlere ev sahipliği yapan Hattuşaş, Çorum merkezden yaklaşık 82 km uzakta bulunuyor. Kentteki en büyük kutsal mekan ise yüksek kayaların arasına saklanmış olan Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı. İçinde 90'dan fazla tanrı, tanrıça, yaratık ve hayvan heykeli bulunan alan mutlaka görülmesi gereken yerler arasında sıralanıyor.
5. Hierapolis - Denizli
Anadolu'nun her karışına farklı bir uygarlık hükmetmiş, bunlardan en etkileyicilerinden birisi de Pamukkale travertenlerinin hemen arkasına inşa edilmiş. Hierapolis kentinin tarihi Roma'ya kadar uzanıyor ve bölgenin kendi döneminde termal sağlık amacıyla kullanıldığı biliniyor. Binlerce yıl şifalı suları ile dikkat çeken bu alan Anadolu'nun her köşesinden ziyaretçi almış, günümüzde ise müze olarak kullanılıyor. Şimdiye kadarki kazılarda çıkarılanlar ise İsa'nın 12 havarisinden birinin burada öldürüldüğünü ve gömüldüğünü gösteriyor, bu nedenle Hierapolis dini önemiyle de öne çıkıyor.
6. Efes - İzmir
M.Ö. 5000 yılına kadar uzanan tarihi ve bilim, kültür, sanat merkezi olması nedeniyle büyük öneme sahip olan Efes Antik Kenti, Asya ve Avrupa arasındaki geçiş güzergahlarından biri. Aynı zamanda bir liman kenti olma özelliği taşıyan Efes, konumu nedeniyle çağın politik ve ticari merkezlerinden olmuş. Helenistik ve Roma dönemlerine ait en ihtişamlı eserler burada üretilmiş ve kentin her yeri mermer anıtlarla donatılmış. Günümüze kadar gelen Celcius kütüphanesi ve antik tiyatrosu ile hala ilgi gören kent yoğun olarak ziyaret ediliyor.
7. Nemrut - Adıyaman
Adıyaman'ın Nemrut Dağı'nda yer alan Nemrut, olağanüstü büyüklükteki kafa şekilli heykelleriyle ünlü bir antik kent. M.Ö. 109 ile M.S. 72 yıllarında hüküm süren Kommagene Krallığı döneminde inşa edilen bu kent, merkezindeki üç tümülüs ve onu çevreleyen üç terastan oluşuyor. Doğu ve batı teraslarında tanrı ve tanrıça heykelleri ile aslan ve kartal heykelleri yer alıyor. Helenistik dönemi ve Pers sanatını birleştiren bu eserler, Kommagene'ye ait özgün tasarım ile öne çıkıyor. Kentteki gün batımı manzaralarının büyüleyici güzellikte olması Nemrut'u benzersiz bir antik kent haline getiriyor.
8. Kaunos - Muğla
Bir kaya mezarlığı olan Kaunos, zamanında önemli bir liman kentiymiş fakat denizin alüvyonlarla dolması nedeniyle bu özelliğini kaybetmiş. Şu an yerin 152 metre üzerindeki akropolü ve 33 oturma sırası olan tiyatrosu ile ilgi çekiyor. İskeleden görülebilen bu kaya mezarları, M.Ö. 4. yüzyılda inşa edilmiş ve yanaşan gemiler için fener olarak kullanılmış. O dönemde deniz Kaunos'un akropolüne kadar geldiğinden, bu antik kent Heredot'un anlatılarına da konu olmuş.
9. Xanthos - Antalya
Likyalıların idari merkezi olan Xanthos, M.Ö. 545 yılında Pers Uygarlığı tarafından kuşatılmış ve antik kentliler bu kuşatmayı kaybederek kenti Perslere bırakmış. M.Ö. 475-450 arasında ise kent büyük yangılar tarafından harap olmuş ve M.Ö. 334 yılında Büyük İskender'in eline geçmiş. İskender'in ölümünden sonra Mısır Hanedanı ve sonrasında Suriye Kralı egemenliği altına girmiş. Yani, bu antik kent kısa ömrüne çok sayıda imparatorluk sığdırmış ve her dönem başka bir medeniyet tarafından yeniden inşa edilmiş. Günümüze kadar gelmeden önce son olarak Bizans egemenliğine girmiş fakat Arap akınları ile tahrip edilmiş. Yine de kentte hala farklı medeniyetlere ait izleri görmek ve yaşanan bu yoğun tarihe ait kalıntıları incelemek mümkün.
10. Sagalassos - Burdur
Tarihi günümüzden 12.000 yıl öncesine kadar uzanan Sagalassos, orjinal yapı taşlarının neredeyse tamamının bulunduğu bir antik kent, bu nedenle de çok özel. En iyi korunan antik kentlerden olan bu görkemli kent, 1000 yıllık seramik üretim tarihi nedeniyle UNESCO Mirası Geçici Listesi'ne de girmiş durumda. Şehirdeki en önemli eserler ise antik tiyatro ile Antoninler Çeşmesi. Bir dönem Bergama Krallığı ve Roma İmparatorluğu arasındaki savaşlara ev sahipliği yapan bu antik kent, günümüze kadar gelmiş olması nedeniyle mutlaka görülmesi gereken yerler arasında.
Yorum Yazın
Mersin- Adam Kayalar
Efes - İzmir
Göbekli Tepe tabii ki