İçgüdüsel Bir Sebebi Varmış! Korktuğumuzda Neden Kaskatı Kesiliriz?
İçgüdüsel olarak korkunca farklı tepkiler verebiliyoruz. Bu tepkilerden bir tanesi de hiçbir şey yapmadan kaskatı kesilmek. Peki bunun sebebi ne? Korkunca neden kaskatı kesiliriz?
Anlattık👇
Korktuğumuzda zaman zaman farklı tepkiler verebiliriz. Bunlardan bir tanesi de vücudun doğal tepkilerinden biri olan donup kalmak.
Peki korktuğumuzda neden donup kalırız? Aslında bunun arkasında bir sebep yatıyor.
1915 yılında fizyolog Walter Bradford Cannon tarafından ortaya atılan 'savaş ya da kaç' ifadesi, hayvanların (insanlar da dahil olmak üzere) bir tehdit algıladıklarında iki temel içgüdüsünü tanımlıyor. Yani donup kalmak aslında bu içgüdünün içerisinde yok.
Donma tepkisi her insanda görülse de 1970'lere kadar pek ilgi çekmemişti. Psikolog Gordon G. Gallup Jr., hayvanların yırtıcılar karşısında donup kalması anlamına gelen "tonik immobiliteyi", korkuya verilen bir tepkiyle ilişkilendirdi.
Tehdit hissettiğinizde, beyninizde bir zincirleme reaksiyon başlar.
Korkuyu algılayan amigdala, vücut ve beyin kimyanızı düzenleyen hipotalamusa sinyal gönderir. Hipotalamus, adrenal bezlerini uyararak adrenalin gibi stres hormonlarını salgılar ve bu da otonom sinir sisteminizin iki bölümünü harekete geçirir: Sempatik ve parasempatik sinir sistemleri. Biri diğerini baskılar ve bu, vereceğiniz tepkiyi belirler.
Sempatik sinir sistemi, eylemi kontrol eder. Bu sistem baskın olduğunda, sizi ya tehdide karşı harekete geçiren ya da ondan kaçmanızı sağlayan bir enerji patlaması gibi hissedilir, yani "savaş ya da kaç" tepkisi oluşur.
Parasempatik sinir sistemi ise tam tersini yapar. Tehdit geçtiğinde sizi sakinleştirir ve toparlanmanıza yardımcı olur, bu sistem baskın olduğunda hareketsiz kalırsınız, yani donarsınız.
Donma tepkisi sırasında, beyniniz ve vücudunuz tehdidi değerlendirmek için çalışır. Bu, içgüdüsel olarak bir nevi duraklatma ya da harekete geçmeden önce derin bir nefes alma gibidir. İşitme duyunuz keskinleşir, kalp atışlarınız ve nefesiniz enerji tasarrufu için yavaşlar, acı ise dikkat dağıtıcı olduğu için acı algınız azalır.
Tüm bunlar, düşünme beyniniz devreye girmeden ve durumu daha mantıklı analiz etmeden önce saniyeler içinde gerçekleşir. Bu anlarda net düşünemezsiniz çünkü savaş, kaç ve donma tepkileri, sizi yırtıcılardan korumak için evrimleşmiş bir beynin bölümü tarafından yönetilir. Donma, sizin kontrol edemediğiniz, bilerek hareketsiz kalmayı seçmediğiniz bir reflekstir.
İlginizi çekebilir:
Yorum Yazın