Seçtiğiniz Gıdalar Kişiliğinizi Yansıtır! İşte Yemek Yemenin Psikolojisi

Çoğumuz yemek yemenin beslenme amaçlı olduğunu düşünürüz. Elbette bu doğrudur ama beslenme yemek yeme denkleminin bilinen kısmıdır. Bilinmeyen kısmında ise buzdağının görünmeyen yüzü, yani psikolojik boyutu vardır. Duygular, düşünceler, olaylar, kişilik özellikleri, ruhsal sorunlar ve daha pek çok faktör yemek yeme mekanizmasını doğrudan etkiler. Çünkü zihin ile beden birbirlerini doğrudan etkiledikleri sürekli bir ilişki içindedir.

“Bana ne yediğini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim” sözünü “bana nasıl yediğini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim” şeklinde uyarlamak da mümkün. Yemek kültürü, büyük ölçüde sosyal yapıyla şekillenen bir olgu olmakla birlikte yemek yeme davranışı, iç ve dış uyaranlarla gerçekleştirilen kişisel bir eylemdir. Dış uyaranlar yemeğin, tadı, kokusu, görünüşü gibi doğrudan yiyecekle ilgili fiziksel özelliklerdir. İç uyaranlar ise düşündüklerimiz ve hissettiklerimizden kaynaklanan psikolojik süreçler ve kişilik özelliklerimizdir. Yemek tercihleri kişilik özellikleriyle ilgili önemli ipuçları verir. Koku ve tat duyuları, beynimizde limbik sistemde işlenir. Limbik sistem aynı zamanda duygu ve davranışlarımızda da etkili bir mekanizmadır; özellikle içgüdüsel veya otomatik davranışlarımızla ilişkilidir. Aynı yerde işlenmelerinden dolayı tatlar ve kokularla duygu ve davranışlarımız arasında bir bağlantı vardır. Bu konuda dünyanın önde gelen üniversitelerinde yapılmış çok sayıdaki araştırmanın sonuçları belli kişilik özelliklerine sahip kişilerin belli yiyecekleri tercihleri ettiklerini ortaya koymuştur.

Bu sonuçlar; narsist kişilerin acı yiyecekleri tercih ettiğini, heyecan arayanların baharatlı yiyecekleri sevdiğini, maceracı kişiliklerin yeni tatlar denemekten hoşlandığını, duygusal kişilerin daha çok meyve ve sebze tükettiğini, kaygılı ve içe kapanık kişilerin tatlı yeme eğiliminde olduğunu, dışa dönük kişilerin et ve alkolden hoşlandığını gösteriyor.

Tercih ettiğimiz yiyecekler gibi yemek yeme tarzımızın da kişilik özelliklerimizle ilişkilisi söz konusudur. Yine bu konuda yapılan çok sayıdaki araştırmanın vardığı ortak sonuçlar yemek yeme biçimine göre kişilerin özelliklerine dair ipuçları veriyor. Örneğin; tez canlı, dışa dönük ve rekabeti seven kişiler genellikle hızlı yemek yerken, sakin ve soğukkanlı kişiler yavaş yiyor, mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip olanlarsa sofra düzenine ve yemeğin sunumuna fazlasıyla özen gösteriyorlar.

Yemek seçme, genellikle çocuklara özgü bir davranış gibi düşünülse de aslında neredeyse herkesin yemeyi tercih etmediği yiyecekler vardır. Et yemeyenler, sebze sevmeyenler, beyaz gıdaları tüketmeyenler, püre ya da çorbadan tiksinenler, karbonhidrattan başka bir şey yemeyenler, her öğünde tek tip gıda yiyenler ve daha neler neler… Bu liste uzayıp gider. Peki neden yemek seçeriz? Bazı yiyecekleri neden yemek istemeyiz?

Yemek seçmenin pek çok nedeni olabilir. En yaygın ve öncelikli olan neden, gıdaların tat, doku, koku ve görünüşlerinin hoşumuza gitmemesidir. Damak tadının ve yeme alışkanlıklarının gelişimi bebeğin anne sütüyle tanışmasıyla başlar. Yeterince anne sütü almamış ya da çok uzun süre sadece anne sütüyle beslenmiş kişilerde yemek seçme alışkanlığı sık görülür. Çocukluk döneminde annesi tarafından kaşıkla kovalanan ve aç da olsa tok da olsa zorla bir şey yedirilmeye çalışılmış kişiler, sonraki yıllarda bunun acısını yemek seçerek çıkarırlar. Daha önce yediğimizde hoş bir tat almadığımız ya da sonradan bize rahatsızlık veren yiyecekler de bir daha yemek istemeyeceklerimiz arasındaki yerini alır.