Siyasete giden para nereden geliyor?
Siyasetin demokratikleşmesi ve siyasete gelen para arasında doğrudan bir bağ var. Çünkü gelen paranın kaynağı ve ne kadar harcandığı belli değil; bu da adaylar arasında adil ve eşit rekabeti mümkün kılmıyor. Siyasi partiler ve adaylar mali kaynaklarını açıklamadığında ise, seçildiklerinde farklı çıkar gruplarının etkisine açık hale geliyor.
Peki siyasete giden para hangi kaynaklardan geliyor? Bu kaynaklar Siyasi Partiler Kanunu'nda tek tek listelenmiş:
Hazine Yardımı
2011 Genel Seçimlerinde %7 ve üzeri oy alan tüm siyasi partiler Hazine yardımından yararlanıyor. Bu oranın altında kalan partiler ya da seçimlere siyasi parti olarak girmeyen ama Meclis’te temsil edilen HDP 2015 seçimlerinde Hazine yardımı almıyor. 2014 yılında yapılan değişiklikle Hazine yardımı için gerekli olan oy oranı %3’e indirildi ama Seçim Kanunu gereği bu kural 2015 seçimlerinde uygulanmıyor. 2015 Genel Seçimlerinde Hazine’den 3 siyasi partiye — AK Parti, CHP ve MHP — toplam 530 milyon TL’yi aşan bir kaynak aktarılacak. Son seçimlerde aldıkları oy oranına göre, AK Parti 302,7 milyon TL, CHP, 157,2 milyon TL, MHP ise 78,2 milyon TL Hazine yardımı alacak.
Bağışlar
Özel ve tüzel kişiler de siyasi partilere yardım yapabiliyor. Maliye Bakanlığı bunun üst sınırını her sene belirliyor. 2014 yılı için üst sınır 31. 917 TL olarak belirlendi. Partiler bu bağışların kaynaklarını kamuoyuna açıklamak zorunda değil.
Diğer Kaynaklar
Siyasi partilerin diğer mali kaynakları ise parti üyelerinden alınacak giriş ve üyelik aidatı; parti milletvekillerinden, milletvekili aday adaylarından alınan aidatlar; parti bayrağı, flama, rozet satışından elde edilen gelirler; parti tarafından düzenlenen balo, eğlence ve konserden sağlanan gelirler; parti mal varlığından elde edilen gelirlerden sağlanıyor.
Denetim Yok.
Genel seçim kampanyasının finansmanındaki asıl sorun ise bir denetim olmaması. Adayların gelir kaynakları ve harcamaları denetlenmiyor. Siyasetin finansmanının boyutları tahmini olarak hesaplanabiliyor. Kısacası seçimlerde oy verdiğimiz adayların seçimlerde harcadığı paranın nereden geldiğini, ne kadar harcadığını bilmiyoruz.
Anayasa Mahkemesi
Kampanya gelir ve harcamaları denetimsizken, Anayasa Mahkemesi her yıl siyasi partileri denetliyor. Anayasa Mahkemesi denetimi “eldeki bilgiler ve sunulan belgeler” çerçevesinde yapılıyor, yerinde inceleme ise yapılmıyor. Yerinden inceleme olmayınca, olası yasa dışı finans kaynağı açığa çıkmıyor.
Partilerin yerel örgütlerinin hesapları da genelde denetlenmiyor. Ayni ve nakti yardımların toplam tutarı ve harcamalar büyük oranlarda kayıt edilmiyor ve denetlenmiyor.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
