Türkiye Donald Trump'tan Ne Bekliyor?

Donald Trump'ın yeni ABD Başkanı olması, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de en çok konuşulan konulardan biri haline geldi. Peki Trump'ın başkanlığı ile birlikte gelen ve Türkiye-ABD ilişkilerine dair beliren Ankara'daki iyimserliğin nedeni ne? Bu iyimserlik gerçekçi mi?

ABD Başkanlık seçiminin ardından dünyanın en çok konuştuğu konu Donald Trump oldu.

Peki Trump'ın başkanlığı ile birlikte gelen Türkiye-ABD ilişkilerine dair beliren Ankara'daki iyimserliğin nedeni ne? Bu iyimserlik gerçekçi mi?

BBC Türkçe'den Rengin Aslan'ın haberine göre analistlerin bir kısmı bu iyimserliği paylaşırken, bir kısmı da bu tür bir beklentinin gerçekçi olmadığı görüşünde...

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı'nda (SETA) koordinatör yardımcısı olarak çalışan ve uluslararası ilişkiler alanında öğretim üyeliği yapan Prof. Muhittin Ataman, Trump ile birlikte bir süredir hayli soğuk olan Türkiye-ABD ilişkilerinin olumlu bir noktaya evrileceğini düşünenlerden. 

Ataman bu iyimserliği çarpıcı bir cümleyle özetliyor: 'Bu iyimserliğin birinci nedeni bir önceki yönetimdir.'

Obama'nın başkanlık görevini sürdürdüğü 8 yıl boyunca iki ülke arasındaki ilişkilerin kısa bir süre haricinde sorunlu olduğunu belirten Ataman, bunların başında Fethullah Gülen'in iadesi konusunun ve ABD'nin Suriye'nin kuzeyinde Kürtlerle kurduğu ilişkinin olduğunu vurguluyor.

Ataman Hillary Clinton'ın, Obama'nın çizgisini sürdürme vaadinde bulunduğunu hatırlatarak, 'Türkiye'de FETÖ'yü muhafaza eden Clinton yönetimi başa gelmesin de kim olursa olsun noktasına geldik. Evet, bir belirsizlik durumu var. Bu doğru ama şu anki belirli durum, olumsuz bir durumdur. Türkiye siyaset yapıcıları da, kamuoyu da belirsiz durumu, o olumsuz belirli duruma tercih ediyorlar. Trump lehine bir kanaat söz konusu' diyor.

Ancak genel anlamda değerlendirmesini 'hem risk hem belirsizlik var' diyerek özetliyor.

Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi (EDAM) Başkanı Sinan Ülgen, İran ile Obama döneminde yapılan nükleer anlaşmanın ilga edilmesi halinde Orta Doğu'da büyük bir güvenlik sorunu doğuracağını öngörüyor. 

Sinan Ülgen'e diğer başlıklarda değerlendirilmeleri sorulduğunda ise, 'Trump'ın kayıtsız şartsız İsrail desteğinin de zaman içerisinde burada yansımaları olacağını düşünüyorum' diyor. Bunun yanı sıra Trump'ın demokratikleşme adımlarını öne alan bir lider olmamasından dolayı, Türkiye ile ilişkilerinde de demokrasinin önemli bir madde olmayacağını öngörüyor.

Ayrıca Gülen'le ilgili süreç konusunda da iyimser olmadığını belirten Ülgen, 'Trump yönetimindeki ABD'nin Gülen konusunda daha net tavır sergileyeceği konusunda bir kanaat var. Bunun o kadar net olmayacağını düşünüyorum. Trump yönetimi, Obama veya olası Clinton yönetimine oranla daha net bir tavır sergileyebilir. Ama özellikle iade konusunda yargı son sözü söylüyor. Yargı bakımından bunun bir değişiklik getirmeyeceğini düşünüyorum' diyor.

Bu konuda Al-Monitor'da yazan gazeteci Semih İdiz de Ülgen ile aynı görüşleri paylaşıyor ve Türkiye'deki iyimserliğin önemli nedenlerinden birinin Gülen'in iadesi ihtimali olduğuna katılıyor. İdiz, 'Trump da sonuçta bir kararla Gülen'i Türkiye'ye gönderemez. Onun da en fazla söyleyeceği mahkemelere bırakılmış bir iş. Kanıtlarınızı verin diyecektir' diyor.

Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Ahmet Kasım Han da belirsizlik hususunu vurguluyanlardan. Han, bu durumda birkaç senaryonun geçerli olabileceğini söylüyor. Bunların arasında olumlu ve olumsuz senaryolar mevcut. 

'Şu an hiçbir şey kesin değil. Trump kapalı bir kutu' görüşünü dile getiren Han, Trump ve Erdoğan arasındaki ilişki bazında bazı ihtimallerden bahsediyor. 

Han, iki liderin 'elektriği tutarsa' buradan Türkiye lehine bir sonuç çıkabileceğini söylüyor: 'Trump insan ilişkileriyle meseleleri götürmeyi seven bir adam. Pragmatik bir iş adamı. Bu özellikleriyle bizde de karar verici olarak karşısında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı bulduğu her durumda, eğer iki liderin elektriği tutarsa, kolaylaştırıcı etki oluşabilir.'

Han'ın dikkat çektiği bir diğer senaryo ise Obama yönetimi ile süregelen ilişkilerdeki değişiklik ihtimali.

Ancak burada Trump'ın keskin kişiliğinin getirdiği riske de dikkat çekiyor Han, 'Trump'ın da kendi kişisel refleksleri bakımından, kendine odaklı bir adam olduğunu ve meseleleri kolaylıkla iktidar sorununa dönüştürebileceğini düşünürsek ve bunu sürekliliğin getirdiği öngörülebilirliğin bu dönem ortadan kalkabileceği gerçeği ile özdeşleştirirsek, burada bir riskin olduğunu söylemek lazım' diyor.