Üstel Teknolojiler Çağı ve Geleceğin Perspektifleri

“Üstel” kelimesini sıkça duymaya başladık. “Çok hızlı”, “giderek hızlanan” anlamına geliyor. O kadar yoğun kullanılıyor ki yılın kelimesi için aday olabilir.

Üstel teknoloji kavramı, her yıl işlem gücünün veya teknolojinin yeteneklerinin iki katına çıkarken, maliyetlerinin yarıya inmesi anlamına geliyor. Bu teknolojilerin gelişimi, bilgi teknolojilerindeki büyümeye paralel olarak Moore Yasası gibi prensiplerle destekleniyor. Bu yasaya göre, bilgisayarların işlem gücü her iki yılda bir iki katına çıkıyor ve bu doğrusal olmayan ilerleme, inovasyonun önünü açıyor.

21.yüzyılın ilk çeyreği, üstel teknolojilerin dünyayı dönüştürdüğü bir çağın habercisi oldu. Yapay zeka, yenilenebilir enerji, dijitalleşme ve otomasyon gibi hızla gelişen teknolojiler, küresel ekonomiyi ve iş dünyasını yeniden şekillendirirken, aynı zamanda güç dengelerinde de dramatik değişimlere yol açıyor.

- Verinin birler ve sıfırlarla temsil edildiği bu evrede, bilgi teknolojileri hızla ilerler. Yapay zeka, nesnelerin interneti (IoT) ve büyük veri gibi alanlar, dijitalleşmenin merkezinde yer alır. Statista'ya göre, küresel yapay zeka pazarının 2024 yılında 450 milyar doları aşması ve 2028'e kadar 1 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Bu büyüme, yapay zekanın sağlık, finans, perakende ve üretim gibi farklı sektörlerdeki yaygınlaşmasını gösteriyor.

- Yeni teknolojiler genellikle ilk aşamalarda fark edilmez. Ancak hızla ilerleyen bir teknoloji, bir noktada endüstrilerde büyük bozulmalar oluşturmaya başlar. İnsansız hava araçlarının (İHA) bu aldatma aşamasından hızla çıkarak büyük bir endüstri haline gelmesi buna bir örnektir. İHA’lar 2010 yılına kıyasla 143 kat daha ucuz fiyata satılıyor. İnsansız hava araçları (İHA) kullanarak Afrika'nın kırsal bölgelerine tıbbi malzeme ulaştıran Zipline, üstel teknolojilerin sağlık hizmetlerine erişimi nasıl demokratikleştirdiğinin güçlü bir örneğidir. Şirket, Ruanda ve Gana gibi ülkelerde kan, aşı ve ilaçları hızlı ve etkili bir şekilde ulaştırarak binlerce hayat kurtarmaya devam ediyor.

 - Üstel teknoloji, yerleşik endüstrilere meydan okur. Uber’in taksi endüstrisini dağıtması, bu etkinin bariz bir göstergesidir.

- Üstel teknoloji, tüketicilerin bir ürünü satın alma ihtiyacını ortadan kaldırır. Dijital fotoğrafçılık, filmlere olan ihtiyacı neredeyse tamamen ortadan kaldırdığı gibi.

- Hardware’den software dönüşüm yaşanır. Fiziksel ürünler, dijital uygulamalarla yer değiştirdiğinde ortaya çıkar. GPS cihazları, radyolar ve kameralar artık tek bir akıllı telefonda birleştirilebiliyor.

- Teknolojilerin maliyetleri düştükçe, daha geniş kitleler tarafından erişilebilir hale gelir. 3D baskı ve insansız hava araçlarının maliyetlerinin hızla düşmesi, bu cihazları elit olmaktan çıkarması gibi. İleride her ürün için bu gerçekleşecek ve daha yaygın hale gelecek. Son yedi yılda 3 boyutlu baskının maliyeti 400 kat azaldı. Endüstriyel robotların maliyeti, beş yıl öncesine göre 23’ten 1’e indi. İnsan genomunun haritasının çıkarılması, 2009'dakine kıyasla 10 bin kat daha ucuz.

Yapay zekanın iş dünyasına entegrasyonu, verimlilikte büyük artışlara ve maliyetlerde azalmaya neden oluyor. OpenAI’nin geliştirdiği ChatGPT gibi yapay zeka uygulamaları, müşteri hizmetlerinden yazılım geliştirmeye kadar pek çok alanda da kullanılmaya başlandı. Özellikle, yazılım geliştirme süreçlerinin hızlanması ve veri analizlerinin otomatize edilmesi, endüstrilerde işgücü maliyetlerini düşürüyor.

Fosil yakıtların yerini hızla yenilenebilir enerji kaynakları alıyor. 2023 yılında, küresel yenilenebilir enerji yatırımları 500 milyar doları aştı. Güneş enerjisi maliyetlerindeki dramatik düşüş, bu dönüşümün en önemli faktörlerinden biridir. Çin, yenilenebilir enerji üretiminde en büyük oyuncu olarak öne çıkarken, Amerika ve Avrupa, teknolojik yenilikler ve Ar-Ge yatırımları ile bu alanda rekabet etmeye devam ediyor.

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) verilerine göre, yenilenebilir enerji sektörü 2022 yılında dünya genelinde 13,7 milyon kişiye istihdam sağladı. Bu sayının 2030 yılına kadar 42 milyona çıkması öngörülüyor. Bu da üstel teknolojilerin sadece ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda yeni iş alanları yaratma potansiyelini de gösteriyor.

Yapay zeka ve yenilenebilir enerji gibi üstel teknolojiler, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada büyük bir potansiyel sunuyor. World Economic Forum’un 2024 raporuna göre, yapay zeka tabanlı enerji verimliliği yüzde 40’a kadar artırabilir ve karbon emisyonlarında yüzde 30’luk bir azalma sağlayabilir.

Stanford Üniversitesi’nden Dr. Emma Lee’ye göre, enerji verimliliğinde yapay zeka ve blockchain teknolojilerinin entegrasyonu, sürdürülebilirlik açısından büyük bir dönüşüm meydana getirecek. Bu teknolojiler, enerji maliyetlerini düşürmenin yanı sıra, karbon emisyonlarını azaltmada da önemli bir rol oynayacak.

Üstel teknolojiler, ekonomiden jeopolitikaya kadar birçok alanda devrim niteliğinde değişiklikler oluşturuyor. Kişi ve devlet olarak, üstel teknolojilere ne kadar hazır olduğumuz gündemdeki yerini almalıdır. Maalesef, ABD ve Çin arasındaki rekabet, bu teknolojilerin küresel etkilerini belirleyecek ana faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. Ancak bu teknolojik ilerlemenin sürdürülebilir ve uzun vadeli etkiler oluşturması, küresel iş birlikleri ve inovasyon politikalarının başarısına bağlıdır. Şimdilik bu bağ görünmüyor.

Son yıllarda ilginç görüşleriyle gündemde olan tarihçi Prof. Yuval Noah Harari’nin dikkat çektiği etik boyutunu unutmamak gerekiyor: 'Üstel teknolojiler, insanlık tarihinde yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor. Bu teknolojiler, bize benzeri görülmemiş güçler ve imkanlar sunarken, aynı zamanda etik ve toplumsal zorluklar da meydana getiriyor.'

Gelecekte yaşamak ve var olmak istiyorsanız, kalıpları kırmaya hazırlanın! 

Linkedln

Facebook

X

Instagram

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio