Uydumuz Ay Olmasaydı Ne Olur ya da Ne Olmazdı Acaba?
Aslında kendisine 'uydu' deyip geçmek de biraz yanlış gibi sanki...
Şöyle bir Güneş Sistemi'ndeki gezegenler ve onların uyduları arasındaki orana baktığımızda Dünya ile Ay'ın hepsinden farklı olduğunu görüyoruz.
Reuters'tan Murad Sezer'in de çektiği fotoğrafa baktığımızda da ikna oluyoruz ki Ay, Dünya'nın 84'te 1'i. Bu oran diğer gezegen ve uydular arasındaki orana göre çok farklı. Yani Ay görece büyük bir uydu ve Dünya üzerindeki etkisi de bir hayli fazla.
Mesela, tahminlere göre Dünya ilk oluştuğunda kendi ekseni etrafındaki bir dönüşü, kısaca bir dünya günü yaklaşık 6 saat.
Aradan geçen 4 buçuk milyar yılda güzel gezegenimiz diğer gök cisimleri bir tarafa Ay ile öyle bir etkileşime giriyor ki hepimizin bildiği üzere bu süre günümüzde yaklaşık 24 saate çıkıyor.
Çünkü yapılan ölçümler Ay'ın yol açtığı gelgit etkisi sonucunda Dünyanın 1 gününün her yıl 15 mikrosaniye uzadığını gösteriyor.
Ve buna karşılık efendim, güzel uydumuz Ay her yıl 38 milimetre bizden uzaklaşıyor, neyse ki öyle çok fazla değil... Uzun lafın kısası eğer Ay olmasaydı bugün Dünya geçmişinde olduğu gibi çok hızlı dönecek ve bu da atmosferde şiddetli rüzgarlar ve fırtınalara sebep olacaktı.
Ay'ın bir diğer önemli etkisi Dünya'nın eksen eğikliği üzerine olur. Dünya'nın yörüngesi ve ekvatoru arasında yaklaşık 23 derecelik bir açı var.
Berahitdin Hoca'nın deyimiyle Dünya, güneş etrafında birazcık 'boynu bükük' dolaşmakta yani. Hatırlarsak ta ilkokulda bu durumun mevsimleri oluşturduğu söylenmişti bize. Çünkü eksen eğik olunca farklı bölgeler yıl boyunca farklı açılarla güneş ışığı alır.
Şimdi gelin Güneş Sistemi'mizdeki iki uç örneğe bakalım: Merkür ve Uranüs. Fotoğrafta da görüldüğü üzere biri neredeyse 0 diğeri ise 97 derecelik bir eksen eğikliğine sahip.
Merkür'ün Güneş'e çok yakın olması onu dimdik döndürürken tabii ki orada hiçbir mevsim yaşanmaz. Uranüs ise muhtemelen oluşumu sırasında yaşadığı şiddetli bir olay sebebiyle neredeyse 'yan döner.' Bu sebeple de bir yıl içinde yalnızca bir tarafı Güneş alır, yani çok şiddetli mevsim geçişleri yaşanır.
Şu sıralar oldukça yakın temasta olduğumuz Mars'a da değinmeden geçmeyelim. Çünkü görüyoruz ki oranın eksen eğikliği bize çok yakın; ancak...
Ve sonuç olarak Dünya'nın 84'te 1'i olan Ay, Mavi Gezegen'imizin eksen eğikliğinin belli küçük bir aralıkta kalmasını sağlar.
Böylece mevsimlerimiz de ufak da olsa kaymalar olur ve yeryüzündeki sıcaklık değişimleri olağanüstü olmaz. Tabii ki bu da Dünya'mızdaki yaşama elverişli koşulların süregitmesi anlamına gelir. Yani kısaca efendim bugün Dünya'da gelişmiş canlılar var ise bu durum önemli ölçüde güzel uydumuz Ay sayesinde!
Yorum Yazın
mis gibi içerik... saçma sapan içeriklerin altında gelip "bomboş içerik, 2 dk'mı geri verin " gibi eleştiri yapanlar böyle içerikleri açıp okumuyor bile..
kesinlikle katılıyorum