Yeni Bir Araştırmaya Göre Kadınların Beyni Erkeklere Oranla Yaşlanmaya Daha Dirençli
İnsan beyninin yaşlanma süreci hala birçok bilinmezle dolu. Ancak yapılan son araştırmalar, kadınların beyninin bu sürece erkeklerden daha dayanıklı olduğunu gösteriyor. Bilim insanları, kadınlarda yaşlılık döneminde 'uyuyan' bir X kromozomunun yeniden aktif hale geldiğini keşfetti. Bu genetik uyanışın, hafıza, öğrenme ve bilişsel işlevlerin korunmasına yardımcı olduğu düşünülüyor. Peki, kadın beynini yaşlanmaya karşı koruyan bu gizli mekanizma nasıl işliyor?
İnsan genomunun yaklaşık %5’ini barındıran X kromozomu, beyin yaşlanmasıyla ilgili şimdiye kadar yeterince araştırılmamış bir bölgeydi.
Kadınlarda iki X kromozomu bulunur ancak her hücrede bu kromozomlardan biri rastgele inaktive edilir. Yani kadın beyninde hangi X kromozomunun aktif olduğu konusunda bir çeşit biyolojik piyango oynandığı anlamına gelir.
Ancak araştırmalar, yaşlanma süreci ilerledikçe bu sessiz X kromozomunun tamamen inaktif kalmadığını gösteriyor. Yaş ilerledikçe bazı genler bu genetik ‘sessizlikten’ kaçarak aktif hale gelebiliyor. İşte süreç, kadınların beyin yaşlanmasının neden daha yavaş ilerlediğini açıklayabilir.
Hipotezi test etmek isteyen araştırmacılar, dişi farelerin hipokampüs bölgesindeki beyin hücrelerini inceledi.
Hipokampus; hafıza, öğrenme ve duygusal işleme açısından kritik bir bölgedir. Araştırmacılar, genetik olarak farklı X kromozomları taşıyan dişi fareler üzerinde çalışarak hangi kromozomun aktif kaldığını belirlemeye çalıştı.
Yapılan analizlerde, inaktif olduğu düşünülen X kromozomunun belirli genlerinin aslında %3 ila %7 oranında aktif hale geldiği ortaya çıktı. Üstelik bu aktivasyon en çok yaşlı beyinlerde gözlemlendi. Yani yaş ilerledikçe, X kromozomundaki bazı genler bilinmeyen bir şekilde yeniden devreye giriyordu.
Araştırmacılar, farelerde buldukları genetik aktivasyonun insanlarda da olup olmadığını görmek için daha önce yayınlanmış verileri analiz etti.
Sonuçlar oldukça dikkat çekiciydi:
Kadın beyninde, yaşlandıkça aktif hale gelen X kromozomu genleri, bilişsel fonksiyonlarla doğrudan ilişkiliydi.
Bu genlerden bazıları mutasyona uğradığında, zihinsel gelişim bozukluklarına yol açabiliyordu.
Özellikle PLP1 adı verilen bir genin yaşla birlikte daha fazla ifade edildiği ve bunun öğrenme ile hafızayı güçlendirdiği keşfedildi.
PLP1 geni, nöronları saran miyelin kılıflarının oluşumunda kritik bir rol oynar. Miyelin, sinir hücrelerinin mesajları daha hızlı ve etkili iletmesini sağlayarak bilişsel fonksiyonları korur.
Araştırmalar, yaşlı kadınların beyninde PLP1 geninin daha fazla ifade edildiğini gösterdi.
Üstelik fare deneylerinde bu genin yapay olarak artırılması, yaşlanan erkek ve dişi farelerin öğrenme ve hafıza performansını iyileştirdi. Keşif, gelecekte beyin yaşlanmasını yavaşlatmaya yönelik yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine kapı aralayabilir.
Özellikle yaşlılıkta bilişsel işlev kaybını önleyebilecek potansiyel bir hedef olarak X kromozomundaki genlerin aktivasyonu dikkat çekiyor. Bilim insanları, kadın beyninin bu genetik avantajını daha detaylı inceleyerek, yaşlılık kaynaklı bilişsel gerilemeyi durdurabilecek terapiler geliştirebileceğimizi düşünüyor.
Kadınların beyninin yaşlanmaya karşı daha dirençli olduğu uzun zamandır biliniyordu...
Ancak direncin ardında yatan biyolojik mekanizma ilk kez bu kadar net bir şekilde ortaya kondu. Yaş ilerledikçe uyuyan X kromozomu genlerinin yeniden aktive olması, kadınların bilişsel fonksiyonlarını daha uzun süre korumalarına yardımcı oluyor.
Beynin kendi içinde sakladığı bu ‘gizli uyanış’ mekanizması, gelecekte yaşlanma karşıtı tedavilere ilham verebilir mi? İlerleyen zamanlarda göreceğiz...
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
İlginizi çekebilir:
Dünyanın Nüfus Yoğunluğu En Fazla Olan Adası: Santa Cruz del Islote
Yorum Yazın
😛😜😋😃😆😁😄😅😝🤤😂🤪😛😜😝