Yerelden Evrensele, Ayvalık Belediye Tiyatrosu'nun Sanat Yolculuğu
Ayvalık Belediye Tiyatrosu, sanatın toplum üzerindeki dönüştürücü gücünü gözler önüne seren özgün bir hikâyeye sahip. 2010 yılında tiyatro hayallerini Ayvalık’ın kültürel dokusuna işlemekle başlayan bu serüven, 2022 yılında kurulan Belediye Tiyatrosu ile yeni bir ivme kazandı. Ayvalık Belediye Tiyatrosu’nun Genel Sanat Yönetmeni Erkan Cılak ile gerçekleştirdiğimiz bu keyifli sohbetimizde, tiyatronun kuruluş hikâyesinden yerel topluma olan etkilerine, özgün eser yaratımından sosyal sorumluluk projelerine kadar pek çok konuya değindik. Cılak’ın sanata ve topluma olan bağlılığını derinlemesine hissettiğimiz bu söyleşi, Ayvalık Belediye Tiyatrosu’nun sadece bir sanat kurumu değil, aynı zamanda sosyal bir güç olduğunu da ortaya koyuyor.
-Ayvalık Belediye Tiyatrosu'nun kuruluş hikâyesini bizimle paylaşabilir misiniz?
Ayvalıkta büyüdüm, okullardaki tiyatro çalışmalarında bulunurdum, Orta 2’deyken şu an oynadığımız salon sinemaydı ve Kocaeli Şehir Tiyatrosu’nun bir oyununu izlemiştim. Oyun sonunda Ayvalık gibi bir yerde salon olmamasını eleştirmişti oyuncular. O senelerde ise Ayvalık’ta amfi tiyatro yapılmaya başlamıştı, hemen bizim okulun yanında, öğlen araları taş dizerlerken onları izliyordum. Şimdiki amfi tiyatronun yarısı kadardı, “Böyle bir yerde oyun oynamak nasıl olur?” diyordum. Sonra üniversite derken 2009 yılında amfide Sadri Alışık Tiyatrosu ile geldiğim yaz turnesinde iki katına çıkmış Amfi Tiyatroda oynadım ama kulisleri ve zemini çok kötüydü. 2010 yılında Ayvalık’a döndüm. Önce Ayvalık Sanat Derneği ve birkaç kişi ile Ayvalık Sanat Fabrikası’nı kurduk, artık bir tiyatro salonu vardı. 2019'da Ayvalık Belediyesi’nde Kültür Müdürü olarak çalışmaya başladım, önce amfitiyatro iyileştirildi, sonra da Vural Sineması artık kapanmış ve bir ticarethaneye verilecekken araya girildi, Belediyemiz orayı 200 kişilik bir tiyatro salonu haline çevirdi.
Küçüklüğümden kafama takılan sorunlar bitmişti. Artık Belediye Tiyatrosunu kurmalıydık. Önce yönetmeliğini oluşturduk araya pandemi girdi ve pandemiden sonra 2022 mayıs ayında ilk oyunumuz Neyzen Ya Yaşıyorsa oyunu ile başladık. Artık bundan sonrası benim hikâyem değildir, 2,5 yılda 42 farklı arkadaşımızla çalıştık hepsinin bu oluşumda önemli yeri var. Elbette bu fikre inanıp kabul eden Belediye Başkanımız Mesut Ergin ve Başkan Yardımcılarımıza da teşekkür borçluyuz.
-Ayvalık Belediye Tiyatrosu’nun diğer belediye tiyatrolarından farkı nedir?
Kazanılanın vergisi düşülüp yönetmenin belirlediği yüzdelik dilimlerle görev alanlara dağıtılıyor. Ayrıca eğitimlerimizi verip sonra sahneye çıkarıyoruz gelen kişi eğitimli olsa bile hepimizin aynı düsturda bir eğitimden çıkması gerekli. Ayrıca 8 yetişkin 2 çocuk oyunu çıkardık. Bir çocuk oyunu ile bir de geçen seneki oyunumuzun yazarları aramızdan değildi genelde kendimiz yazıyoruz. Senaryo yazma atölyesine hiç ara vermiyoruz, bu ülkede tiyatronun da sinemanın da düşmanı yeni yazınsal eserler yaratmamak diye düşünüyoruz.
-Tiyatronuz yerel halktan nasıl bir geri dönüş alıyor? Seyirci profiliniz nasıldır?
Benim tahmin ettiğimden daha iyi. Mayıs 2022 ocak 2025 arasında 3 kere yaz geçirdik, bu 9 10 ay eder. Bir deprem yaşadık, bu da 3 4 ay etkiledi. Ama biz kalan 18 ayda 153 kez sahne aldık. Bu bizim için iyi rakam.
Seyirci profilimiz kentin sosyolojik yapısı gereği, genelde emeklilerin yerleştiği bir kent olması ve biraz da yazlık ve pahalı bir yer olması nedeniyle, bilinçli, entelektüel denebilecek, orta yaş üzeri hatta orta yaşın biraz daha üzeri : ))
-Oyun seçiminde neye öncelik veriyorsunuz? Kendi özgün oyunlarınızı mı yazıyorsunuz, yoksa klasik ve çağdaş eserler mi sahneye koyuyorsunuz?
Genelde yukarıda da bahsettiğim yeni yaratım peşindeyiz, beyaz kağıttan başlamalı yaratım ki bize özgü olsun. Uzun vadeli tiyatrolara bakarsanız eserlerini hep kendileri yazmışlardır. Yeni bir fikir sunabilmek önemli. İnsana değen her konu için sıfırdan bir şey yapmaya niyetliyiz. 10 oyunda 8 kendi eserimizin olması bunlardan 3-4’ünün metne sebepli ödüller alması da onur verici.
-Genç yetenekleri desteklemek için özel projeleriniz ya da programlarınız var mı?
Bizim eğitimlerimiz aralıksız devam ediyor, hem genç ve çocuklar için devam ediyor hem yetişkinler için. En iyi adaptasyon yetişkinin en gencinde oluyor aslında. 18-22 arası başlayanlar bu işi meslek edinebilir düzeyde evrilebiliyor ki genelde konservatuarlar için de mesleki eğitim yaş uygunluğu bu aralıkta. Fakat Ayvalık’ta o yaş genç pek yok. Üniversite 2 yıllık yüksekokul sadece, üniversiteyi kazanıp gidiyorlar, kalanlarda hayata atılıyor haliyle, bu anlamda verimli değil potansiyelimiz ama biz elimizden geldiğince çekmeye çalışıyoruz.
-Tiyatronuzun Ayvalık’taki sosyal ve kültürel hayata katkısı nedir?
Öncelikle 2 senede 100’ün üzerinde eğitim alıp bizlerle 30’u oynamıştır. Bunun dışında yaz ve depremin olmadığı 18 ayda 150 oyun oynamışız. Bu, ayda 9 oyun oynamak gibi, yani ayda hemen hemen 400-500 kişi tiyatroya geliyor. Bunun dışında Ayvalık’ta başlayan ve şu an ülkeye sarılan bir Kadın Oyunları Festivali var, AST ile yapıyoruz. Yine Deniz Seviyesinde Tiyatro Festivali gibi katılımcısı en yüksek festivallerden biri artık Ayvalık’ta. Bunun dışında senede ortalama 40 oyun dışardan getiriyoruz. Yani biz alıştık herkes alıştı…Bizde sebep yok, okulların ara tatilinde bile, Ara Tatilde Tiyatro Buluşmaları dedik, 9 ekip 11 oyun oynadık 5 günde, hemen telefonla uzak yakın demeden bir gecede toparlandık…İyi işe, iyi oyuna seyirci hep var ama artık izleye izleye dişli bir seyircimiz oldu. Oyun iyiyse artan bir seyirci var ama oyun seyirciye cevap vermiyorsa 3-5 oyunda seyirci sayısı kendini belli ediyor.
-Yerel halkla nasıl bir etkileşim içindesiniz? Eğitim atölyeleri, seminerler ya da sosyal sorumluluk projeleriniz var mı?
Eğitimlerimiz hep var, demiştim ama bizim için çocuklar kısmı da önemli, yaratıcı drama eğitimleri önemli… Yazarlık, yetişkinlerde yazarlık çok çok önemli. Yaratıcılığın bel kemiği. Sosyal sorumluluk projelerinde ise durum şöyle: Kente ve sosyolojik yapımıza, tarihimize dem vuracak işleri önemsiyoruz. Seni Alırsa Fırtına bir mübadele işiydi, çok beğenildi, çünkü bu kentin her yanı mübadil. Bu sene Hatırla Ey Peri konusu Alzeihmer hastalığı ile ilgili. Nüfusumuz orta yaş üstü, yine insanları ilgilendiriyor. Bunun yanında kadın konusunu ele alan Gece Boyunca oyunumuz da var. Doğal bunlar, çünkü bu hayattan bu sokaklardan besleniyoruz. Bunun yanında maalesef o Hatay depreminden hemen sonra bu bölgeye gelmiş çocuklar için, hızlıca çok çalışarak bir çocuk oyunu çıkardık, duyguları anlatan… Bizce gerekliydi, o travmadan sonra tüm duyguları karışmış çocuklardı onlar.
-Ayvalık dışında sahne alıyor musunuz? Bölgesel ya da ulusal çapta turneler düzenliyor musunuz?
Sıkça... Şu ana kadar 20 civarında turnemiz olmuştur. İstanbul, İzmir, Balıkesir ilçeleri, Mersin çeşitli yerlere gittik, gitmeye devam ediyoruz.
-Yerel ya da uluslararası tiyatro festivallerine katılım planlarınız var mı?
Öncelikle bu festivalleri yapan bir ekibiz ama katılıyoruz da. Artık çeşitli dergiler, o dergilerin jüri üyeleri, Ayvalık’a gelip oyunlarımızı izliyor. Şöyle söylemeliyim: 2,5 senede 15 ayrı ödül aldık. Bunların 11’i ulusal, 4’ü uluslararası. En iyi yazar, en iyi yönetmen, en iyi ekip, en iyi kadın oyuncu gibi prestijli ödüllerin de gelmesi hoşumuza gidiyor haliyle.
-Tiyatronuzu daha da geliştirmek için destek beklediğiniz alanlar nelerdir?
Özerklik, turne arabası sorunu yaşamamak; topladığımız bilet paralarının belediyede sisteme girip işlenmesi, vergisinin kesilmesi, bize dönmesi ve dağıtılması çok zaman alıyor. Ayrıca turneler de bazen para kazandırıyor ama o ödemelerin bize gelmesi bürokrasi yüzünden zor oluyor. Sahne eksiklerimiz vardı ama yeni sahnemiz yapılıyor. O kısımda eksiğimiz kalmadı denebilir ama belediyelerin ebetteki destek olması gerekir. Belediyemizin bize destek olduğu tek konu salon kirası vermememiz. Maddi destek alamıyoruz, basın birimi aracılığı ile istediğimiz kadar tanıtım oyun reklamları çıkamıyoruz. Bunlar bizi zorluyor. Fakat aşılacağına inanıyorum. Bazı sorunlarımız var ama kötüye gitmiyoruz, bilakis iyiye gidiyoruz. Bence çok daha hızlı iyiye gidebiliriz.
İlk 2,5 yıl için 150 oyun ,14520 seyirci
*2022 Yeni Tiyatro Dergisi Uluslararası Başarı ve Emek Ödülleri en iyi kadın oyuncu Jüri Özel Ödülü Alev Abacı Neyzen Ya Yaşıyorsa?
*2022 Yeni Tiyatro Dergisi Uluslararası Başarı ve Emek Ödülleri en iyi erkek oyuncu Jüri Özel Ödülü Erkan Cılak Neyzen Ya Yaşıyorsa?
*2022 Yeni Tiyatro Dergisi Sanata Katkı Ödülü (Ayvalık Belediye Tiyatrosunun Kuruluşu vesilesiyle) (Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin)
*2023 Yeni Tiyatro Dergisi Uluslararası Emek ve Başarı Ödülleri En İyi Yazar Erkan Cılak -Seni Alırsa Fırtına
*2023 Yeni Tiyatro Dergisi Uluslararası Emek ve Başarı Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu -Serap Ceylan
*2023 Yeni Tiyatro Dergisi emek ve Başarı Ödülleri En iyi Ekip – Sabah Olmadan Oyunu
*2023 Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri Tiyatro üzerine Araştırma Ödülü- Hayrettin Filiz (Sabah Olmadan Yazarı)
*2023 Yılı Direklerarası Seyirci Ödülleri En iyi Yönetmen Erkan Cılak Seni Alırsa Fırtına
*2023 Yılı Direklerarası Seyirci Ödülleri En İyi Senaryo Hayrettin Filiz- Sabah Olmadan
*2024 Yılı Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri Erkan Cılak-,Hoş Geldin Amerika
**2024 Yılı Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri Erkan Cılak-,Hoş Geldin Amerika Ortak Yönetmen Fatih Elgay
*2024 Yılı Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri Can Ceylan – Gelecek Vaad Eden Yönetmen -Konusuz Mutsuzluk
*2024 Yılı Yeni Tiyatro Dergisi Emek ve Başarı Ödülleri Can Ceylan – Gelecek Vaad Eden Ekip -Konusuz Mutsuzluk
*2024 Yılı Yeni Tiyatro Dergisi – Türkçe Kullanımı Özel Ödülü -Hoş Geldin Amerika (Yazar Haluk Işık adıyla)
*2024 Yılı Tiyatro Gazetesi , Özel Emek Ödülü Erkan Cılak
Ayvalık Belediye Tiyatrosu, yerelden kök salıp evrensele ulaşma hedefiyle tiyatronun dönüştürücü gücünü topluma yansıtan bir başarı hikâyesi olarak dikkat çekiyor.
Kendi eserlerini üretme, genç yetenekleri destekleme ve yerel kültüre derin bir bağlılık gösterme misyonuyla yalnızca Ayvalık’ın değil, Türkiye tiyatrosunun da önemli bir değeri haline gelmiş durumda. Genel Sanat Yönetmeni Erkan Cılak’ın liderliğinde ortaya konan bu özverili çalışmalar hem izleyicilere hem de sanat camiasına ilham vermeye devam ediyor. Ayvalık Belediye Tiyatrosu’nun, yeni sahneler, ödüller ve projelerle sanatın evrensel gücünü daha geniş kitlelere ulaştıracağına olan inancımız tam.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
